جزیيات آيين‌نامه حفظ حدود و آداب اسلامي در دانشگاه‌ها
اماكن عمومي مانند قرائت‌خانه، كتابخانه، خوابگاه‌ها و اتاق‌هاي غذاخوري بايد براي زنان و مردان جدا باشد يا براي هر جنس از نوبت جداگانه استفاده شود. حالا وزير علوم نزديك به دو سال است كه از وظيفه‌اش براي اجرايي كردن اين آيين‌نامه سخن مي‌گويد؛ وظيفه‌اي كه تا ديروز، جزیياتش معلوم نبود.
سرویس «تابناک» اجتماعی ـ واژه تفكيك جنسيتي، اصطلاح رسانه‌اي است كه از دي ماه سال 88 و پس از اظهارات صريح وزير علوم بر لزوم اجراي آيين‌نامه‌اي با عنوان «حفظ حدود و آداب اسلامي در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالي» در خبرگزاري‌ها و مطبوعات داخلي بازتاب پيدا كرد. در متن اين آيين‌نامه كه در سال 1366 به تصويب رسيده و بارها از سوي وزير علوم مورد اشاره قرار گرفته، آمده است: «دانشجويان زن و مرد لازم است در كلاس‌هاي درس در دو رديف جداگانه بنشينند.
هرگاه در دانشگاهي جدا كردن كلاس‌هاي مخصوص زنان و مردان ميسر باشد و مشكلي از لحاظ بودجه و كيفيت تحصيل به وجود نياورد، كلاس‌ها بايد جدا باشد.
اماكن عمومي مانند قرائت‌خانه، كتابخانه، خوابگاه‌ها و اتاق‌هاي غذاخوري بايد براي زنان و مردان جدا باشد يا براي هر جنس از نوبت جداگانه استفاده شود. حالا وزير علوم نزديك به دو سال است كه از وظيفه‌اش براي اجرايي كردن اين آيين‌نامه سخن مي‌گويد؛ وظيفه‌اي كه تا ديروز جزیياتش معلوم نبود.
به دلیل همين هم در روزهاي گذشته و پس از اعلام اينكه طرح تفكيك جنسيتي (آيين‌نامه حفظ حدود و آداب اسلامي در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالي) از مهر ماه سال جاري اجرا مي‌شود، رئيس كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس در نامه‌اي به وزير علوم، خواستار آن شد تا جزیيات اقدامي را كه مي‌خواهد منجر به جداسازي دختران و پسران شود، اعلام كند. البته پیش از اين، وزير علوم تلاش كرده بود بيشتر از جزیيات، از فوايد آيين‌نامه‌اي كه مي‌خواهد اجرا كند، حرف بزند، به گونه ای كه او به صراحت گفته بود كه اجراي آيين‌نامه شوراي عالي انقلاب فرهنگي به رشد فرهنگي و علمي دانشجويان كمك مي‌كند و شاهد مثال او براي اين اظهاراتش، دانشگاه پسرانه امام‌صادق(ع) و دانشگاه دخترانه الزهرا(س) بود و در همين اثنا بود كه مديركل دفتر آموزش هاي آزاد وزارت علوم، تحقيقات از موافقت اصولي براي ايجاد سه دانشگاه دخترانه در كشور خبر داد و گفت: «اين دانشگاه‌ها در صورت دريافت مجوز قطعي از مهر ماه دانشجو مي‌پذيرند».
هيچ برنامه‌اي براي جداسازی نداريم
اکنون پس از كش و قوس‌هاي فراوان و در پي نامه رئيس كميسيون آموزش مجلس، وزير علوم درباره جزیيات آيين‌نامه حفظ حدود و آداب اسلامي در دانشگاه‌ها سخن مي‌گويد؛ سخناني كه گاهي تند و گاهي تلطيف مي‌شود.
او مي‌گويد: «دانشجويان خيالشان راحت باشد كه وزارت علوم هيچ برنامه مدوني براي تفكيك جنسيتي در دانشگاه‌ها ندارد، ولي این قانون را كه مي‌گويد دانشجويان زن و مرد لازم است در كلاس‌هاي درس در دو رديف جداگانه بنشينند، اجرا مي‌كنيم. او اين آيين‌نامه را قانون مي‌داند و اجراي آن را حركت به سمت اسلامي شدن دانشگاه‌ها مي‌نامد: «از حركت به سمت اسلامي‌تر شدن دانشگاه‌ها عقب نشيني نخواهيم كرد، حال هر چه مي‌خواهند جو بسازند. ما با آن آقا بالاسري معامله كرده ايم و او بهترين تاجر است. قایل به اين هم نيستيم كه آخرت خود را به دنياي احدي بفروشيم».
وزير علوم كابينه دهم همچنين با يادآوري اينكه نخستين محور برنامه‌هايي كه به مجلس شوراي اسلامي ارایه كرده، اسلامي شدن دانشگاه‌ها بوده است، مي‌گويد: در روز معارفه‌ام گفتم كه دغدغه دين دارم. البته اسلامي شدن دانشگاه‌ها دو ركن دارد؛ يكي محتوا و منابع و دروس كه بايد اسلامي شوند و ديگري ظاهر و نمادها كه بايد درست شوند. در اسلامي شدن دانشگاه‌ها اصل بر اسلامي شدن محتواست؛ اما از آنجا كه عمده مسئوليت‌مان آنقدر نيست كه بگوييم اول محتوا را درست مي‌كنيم و بعد به ظواهر و نمادها مي‌رسيم، همزمان با اسلامي كردن محتوا در زمينه اسلامي شدن نمادها و ظواهر نيز ورود پيدا مي‌كنيم.
كامران دانشجو در ارایه تحليل خود از موضوعات اصلي روزهاي اخير رسانه‌هاي كشور گفت: سرانجام موضوع اسلامي شدن دانشگاه‌ها موضوع اصلي رسانه هايمان شد. اين خوب است اما خواهش مي‌كنم از دريچه صداقت به آن نگاه كنيد. سياست اگر عين ديانت است نمي‌تواند با صداقت تعارض داشته باشد.
اختلاط زن و مرد حرام است
پس از اظهارات مراجع عظام تقليد درباره اسلامي شدن فضاي دانشگاه‌ها، وزير علوم هم با برشماري و جمع بندي اين اظهارات مي‌گويد: اختلاط حرام است، حال مرتب بروند روانشناس بياورند و اختلاط زن و مرد را توجيه كنند. برخي مي‌گويند حضرت امام (ره) فرموده‌اند كه نبايد بين زن و مرد ديوار بكشيم. چه كسي گفته كه ما مي‌خواهيم ديوار بكشيم؟ اشاره كامران دانشجو به آن بخش از سخنانی است كه برخي در مخالفت با اجراي طرح تكفيك جنسيتي مطرح كرده بودند و اشاره مخالفان اين طرح به آن بخش از فرمان امام خميني(ره) بود كه در خصوص برداشتن ديوار از دانشگاه‌ها صادر كرده بودند.
اين مخالفان مي‌گويند كه اوايل انقلاب، برخي در تلاش بودند كه در درون دانشگاه‌ها و براي جداسازي دختران و پسران ديوار بكشند؛ كاري كه اتفاقاً انجام هم شد، ولی وقتي خبرش به امام(ره) رسيد، ناراحت شدند و فرمودند كه افراد هر چه سريع‌تر ديوارها را بردارند».
جدا كردن دختران و پسران در كلاس‌هاي عمومي چه اشكالي دارد؟
وزير علوم همچنين در ادامه اعلام جزیيات طرح جداسازي دختران و پسران در دانشگاه‌ها مي‌گويد: «جدا كردن دختران و پسران در كلاس‌هاي عمومي و در كلاس‌هايي كه تعداد دختران و پسران به حدي است كه بتوان جدايشان كرد، چه اشكالي دارد. آنها كه ناراحتند آيا مي‌ميرند؟ باز هم تعداد مخالفان انگشت شمار است. فردي از VOA و BBC درباره اختلاط و مزاياي اختلاط زن و مرد صحبت مي‌كند؛ اما ما آموزه‌هاي ديني را از مراجع ياد گرفته ايم و نگاهمان نيز به مراجع است».
او در تشريح اين جزیيات مي‌گويد:«كاري كه مي‌خواهيم بكنيم، اين است كه دانشجويان زن و مرد در كلاس‌هاي درس در دو رديف جداگانه بنشينند، پس ديوار نمي‌خواهيم بكشيم و در مشاركت زن و مرد در امور پژوهشي و علم و دانش، هيچ‌كس مخالفتي ندارد بلكه مناسبات بين زن و مرد به سبك غربي را اختلاط مي‌گوييم».
وي در ادامه به مصوبه ديگري از شوراي انقلاب فرهنگي اشاره مي‌كند و مي‌گويد: هر گاه در دانشگاهي جدا كردن كلاس‌هاي ویژه زنان و مردان ممكن باشد و مشكلي از نظر بودجه و كيفيت تحصيل ايجاد نكند، كلاس ها بايد جدا شوند. اين يك قانون است؛ حال اگر دانشگاهي تشخيص داد كه مشكلات بودجه‌اي برايش ايجاد نمي‌شود و تعداد دختران و پسران نيز آنقدر هستند كه بتوانند كلاس هايشان را جدا كنند، جدا برگزار شود.
دانشجو همچنين در پاسخ به اين كه آيا در دانشگاه‌هايي كه امكان اجراي جداسازي كلاس‌ها وجود ندارد، اين آيين‌نامه را اجرا مي‌كنيد يا خير، مي‌گويد: بله اين كار را انجام مي‌دهيم. مي‌خواهيم كلاس‌هاي درسي دانشگاه را اگر امكانات برگزاري جداگانه كلاس‌هاي زن و مرد نیست، به اين ترتيب برگزار كنيم كه دختران و پسران در دو رديف جداگانه بنشينند، ولی اگر در جايي امكاناتش هست، كلاس‌هاي زن و مرد را جدا برگزار كنيم و قانون مي‌گويد مسئول اجراي آن روساي دانشگاه‌ها هستند؛ اما عده‌اي از اينكه اين قانون دارد اجرا مي‌شود مي‌سوزند؛ گويا خوشحال بوده‌اند كه اين قانون كه مصوب 24 سال پيش است تاكنون اجرا نشده بوده و حال مي‌سوزند كه چرا مي‌خواهد اجرا شود.
وزير علوم مي‌گويد: برخي مي‌گويند حالا در دانشگاه از اختلاط زن و مرد جلوگيري كرديد، كوچه و خيابان را كه دانشجويان دختر و پسر با هم هستند چه كار مي‌كنيد؟ مگر من متولي كوچه و خيابان و پارك هستم و اصلا چرا دانشگاه را با كوچه و خيابان و پارك مقايسه مي‌كنند؟!
وزير علوم كه در جمع روساي دانشگاه‌ها در سازمان مركزي دانشگاه پيام نور درباره نحوه اجرايي شدن جزیيات آيين‌نامه حفظ حدود و آداب اسلامي در دانشگاه‌ها سخن مي‌گفت در پايان سخنانش با كنايه از روساي دانشگاه‌ها پرسيد كه «آيا شفاف‌تر از اين مي‌شد درباره تصميممان براي اجراي قانون جلوگيري از اختلاط زن و مرد در دانشگاه صحبت كرد»؟
اشاره دانشجو، به نامه عباسپور تهراني رئيس كميسيون آموزش مجلس در خصوص اعلام جزییات اجراي اين آيين‌نامه بود كه روساي دانشگاه‌هاي دولتي حاضر در سالن برگزاري اين نشست با سر دادن «تكبير» موافقت خود را با شفاف و صريح بودن وزير علوم، تحقيقات و فن‌آوري ابراز داشتند.
گفته مي‌شود كه تاكنون تنها روساي چند دانشگاه سراسري براي اجراي آيين‌نامه‌اي كه مدنظر وزير علوم است، اعلام آمادگي كرده‌اند و شمار بسیاری از دانشگاه‌هاي دولتي، آزاد و غيرانتفاعي، هنوز نظري درباره فراهم شدن شرايط براي اجراي اين آيين‌نامه به وزارت علوم نداده‌اند.
لطفا واژه «تفكيك جنسيتي» را به كار نبريد
معاون فرهنگي و اجتماعي وزارت علوم با اشاره به مطرح كردن اصطلاح تفكيك جنسيتي و آغاز آن از شبكه‌هاي ضدانقلاب و ماهواره‌اي، اظهار كرد: خواهش من اين است كه اين اصطلاح را به كار نبريد.
دكتر غلامرضا خواجه‌سروي با بيان اينكه معتقديم وضعيت عفاف و حجاب در دانشگاه‌هاي ما نسبت به سال 83 بهتر شده است، افزود: وضعيت عفاف و حجاب و پوشش در دانشگاه‌ها داراي وضعيت بهتري نسبت به بيرون از دانشگاه‌هاست كه البته با نقطه مطلوب فاصله داريم.
وي با اشاره به ايجاد هفده وظيفه براي دانشگاه‌ها با نگاه ايجابي در مصوبه سال 84، تصريح كرد: تقاضا دارم روساي دانشگاه‌ها در نشست های شوراي فرهنگي به اين مسائل توجه كنند. خواجه سروي با بيان اينكه اشكال ديگري كه از ما گرفته مي‌شود، اين است كه مصاديق پوشش در قوانين مشخص نيست، عنوان كرد: در مصوبه سال 88 و در شوراي اسلامي شدن دانشگاه‌ها، قانون صراحتا اين مصاديق را مشخص كرده است.
معاون فرهنگي وزير علوم با اشاره به دو طيفي كه مخالف اجراي طرح عفاف و حجاب در دانشگاه‌ها هستند، گفت: گروه نخست، گروه ضد انقلاب خارج نشين يا داخل كشور هستند كه تلاش مي‌كنند اين اتفاق نيفتد و ما نبايد به دام آنان بيفتيم و گروه ديگر رقباي سياسي هستند كه شايد دنبال اجراي طرح عفاف و حجاب نباشند، بلكه دنبال رأي و قدرت هستند كه با توجه به اينكه ما عاشق پست و مقام نيستيم، جزو اين قشر نیستیم.
كامران بارنجي؛ تهران امروز
