
شهید مظلوم آیت الله دکتر بهشتی رحمه الله علیه نکته بین بود و سنجیده سخن میگفت و به جوانب گفتارو پیامدهای آن توجه ویژه داشت.
روزنامه جمهوری اسلامی ۷آبان ۱۴۰۴
وی در یکی از سخنانش میفرماید:"فردوسی، درست گفته که: بزرگی سراسر به گفتار نیست / دو صد گفته، چون نیم کردار نیست. ولی تجربه به من میگوید دو صد میلیون گفته، چون نیم کردار نیست" این بیت را علی اکبر دهخدا، در کتاب ارزشمند امثال و حکم (ج ۱، ص ۴۳۳ و ج ۲، ص ۸۳۹) متاثر از بیت حکیم اسدی طوسی شاعر قرن پنجمی میداند که: هنرها سراسر به گفتار نیست/ دو صد گفت، چون نیم کردار نیست.
این سخن چنان درجای خود نشست که امروز یکی از ضرب المثلها شده است باری، عبارتی زیبا و به یادماندنی، که در ذهن و ضمیر فارسی زبانان به یادگار مانده است. عالمان تعلیم و تربیت و فیلسوفان اخلاق معتقدند که به راستی بهترین راه برای آموزش فضایل اخلاقی، نه پند و اندرز دادن که الگو گرفتن است. مربیان اخلاق، اگر صد سال هم دیگران را نصیحت کنند، اما خود به آنچه میگویند، عمل نکنند، حاصلی در بر نخواهد داشت. به همین علت است که حرف مسئولانی که به مردم توصیه میکنند که ساده زیست باشند و قناعت پیشه کنند، اما خود در خودروهای گران قیمت و خانههای مجلل زندگی میکنند، خریداری ندارد.
آدمیزاد الگوپذیر است و به نفس کردار و رفتار و گفتار دیگران توجه میکند. چرا مردم باید به سخنان فردی اعتماد و عمل کنند که بام تا شام، از مزایای سنت سخن میگوید و معایب تجدد را بر میشمارد، اما خودش در ینگه دنیا زندگی میکند و حاضر نیست خودش و خانوادهاش، یک لحظه در حال و هوای سنت نفس بکشد؟ در تاریخ هرجا نشان از مردان محبوب مردم و دوست داشتنی میبینیم ریشه درتوفیق آنان در قول وعمل توامان دارند مثال بی نظیرآن امام خمینی ره بود که با این روش دلها را تسخیر کرد بگونهای که مردم ازمال وجانشان در اطاعت از او میگذشتند آری این مطالب مقدمهای است بر نگاهی به سخنان رئیس جمهور پزشکیان که در مناسبتهای مختلف بر اهمیت صرفه جوئی و قناعت تاکید دارند که درجای خود درست ومهم است.
حقیقتا در شرایط امروز کشور برای تاب آوری در مقابل دشمنان عنود که برای رسیدن به دنیای خود از هیچ جنایتی فروگذاری نمیکنند- که مصداق عینی آن غزه مقابل دیدگاه جهانیان است -چارهای جز اتخاذ سیاستهای درون زا و استفاده درست ازمنابع داخلی نیست ویک از این سیاستها، پیشه کردن راهبرد قناعت در زندگی عمومی و هزینهها بطور عام و علی الخصوص در هزینههای حکمرانی است، بی شک قناعت در فرهنگ قرانی ازبهترین فضیلتها و کارامدترین الگوها در توزیع ثروت واستفاده درست از نعمت است هرچند نظامهای اومانیستی و سرمایه داری این مفهوم ارزشی رانابود کرده وبه بهانه تولید و اشتغال، به رذیلت طمع و اسراف دامن میزنند.
قناعت ممنوعیت نیست بلکه مبارزه با ریخت و پاش وبکاربردن توانمندی و سرمایه در جای خود است بقول سعدی شیرازی:
خدا را ندانست و طاعت نکرد که بر بخت و روزی قناعت نکرد
قناعت توانگر کند مرد را خبر کن حریص جهانگرد را
بهترین راهبرد در ترویج قناعت، عملکرد مجموعه حکمرانی است تا الگوی مردم شده وحجت را برآنان تمام نماید با وجود فساد در سیستم اداری-اخبار فساد باندهای قدرت هرچند تعدادشان ممکن است کم باشد ولی تاثیر عملی آن بواسطه فضای مجازی دل مردم فقیر و آسیب پذیر را فرو میریزد. پرداخت حقوقهای نجومی، بالا بودن هزینههای نمایندگان مجلس با عناوین مختلف، نهادینه شدن فساد در بانکهای گذشته و حال و آینده و تحمیل ۷ درصد تورم بر اقتصاد کشورفقط توسط یک بانک، ریخت و پاش مدیران در جلسات واختصاص بودجه برای بروز کردن دکوراسیون و تزئیینات دفاتر مدیران، برگزاری مجالس عروسی آنچنانی توسط مسئولان و بستگان آنان وموارد ریز و درشت دیگر، از قناعت حرف زدن بلاوجه ویاوه گویی است.
اگر دولت موفق شود در سفره، انرژی و هزینههای خود قناعت کند بی اشک اثر وضعی آن بر زندگی مردم وفرهنگ عمومی هویدا خواهد شد و زمینه اثر گذاری نصیحت حاکمان دوچندان خواهد آمد از مهمترین اقدامات دولت در فرهنگ سازی قناعت، علاوه بر رفتار وسبک زندگی مدیران -که درجای خود بسی مهم است- میتوان به مواردی، چون تبلیغ و ترویج اثربخش قناعت در فرهنگ ایرانی-اسلامی، کوچک سازی دولت، افزایش بهره وری، اصلاح فرهنگ اداری، تحقق دولت الکترونیک، حذف بودجههای زائدو آویزان به خزانه دولت، تخصیص هوشمندانه بودجه، تشخیص اولیتها درهزینه کردها، تعریف و اعمال شاخصهای درست در تخصیص بودجه وپایش و نظارت هوشمندانه بر عملکرد مدیران نام برد که:
ایهاالناس جهان جای تن آسانی نیست مرد دانا، به جهان داشتن ارزانی نیست
خفتگان را چه خبر زمزمهٔ مرغ سحر؟ حیوان را خبر از عالم انسانی نیست
داروی تربیت از پیر طریقت بستان کادمی را بتر از علت نادانی نیست
سعدیا گرچه سخندان و مصالح گویی به عمل کار برآید به سخندانی نیست
باری رئیس جمهور پزشکیان با راهبرد حل مسائل کشوربا ارجاع به کارشناسی و استفاده از خیل عظیم خردمندان وخبرگان رای آورد یکسال از این وعده میگذرد و افکار عمومی منتظر نتایج اقدامات ایشان هستند امیدواریم در بحث قناعت پیشگی با تکیه بر خرد جمعی. انتخاب همکاران توانمند، باتقوا، نهج البلاغه دان، خداباورو مرگ اندیش این فضیلت قرانی را جامه عمل بپوشانند.
انشاالله
والسلام