حمله اسرائیل به قطر در سپتامبر نیز بر احساسات ضداسرائیلی در عربستان افزوده است. در چنین فضایی، بحث عادی‌سازی روابط با اسرائیل در داخل عربستان حتی قابل طرح نیست.
به گزارش سرویس بین الملل تابناک، «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان سعودی، در تاریخ ۲۷ آبان ماه (۱۸ نوامبر) برای یک دیدار رسمی کاری با «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا، در کاخ سفید حضور خواهد داشت.
این سفر تنها شش ماه پس از سفر رئیس‌جمهور دونالد ترامپ به ریاض انجام می‌شود.
محمد بن سلمان تلاش دارد بر پایه دستاورد‌های سفر ترامپ حرکت کرده و مجموعه گسترده‌ای از توافقات فناوری پیشرفته و تجاری که در پایتخت عربستان امضا شده بود را تحکیم کند.
علاوه بر این، او در پی دستیابی به یک پیمان دفاعی با ایالات متحده است. از دیدگاه سعودی‌ها، هدف این سفر سه‌گانه به نظر می‌رسد: ارتقا، تحکیم، و تسهیل همکاری‌های امنیتی و دفاعی میان عربستان سعودی و ایالات متحده.
ارتقا
دهه‌هاست که همکاری نظامی میان عربستان و ایالات متحده برقرار است؛ ایالات متحده برای حفاظت از میادین نفتی عربستان وارد جنگ شد و سپس کویت را آزاد کرد، و عربستان نیز میزبان نیرو‌های آمریکایی بوده است. با این حال، این دو کشور شریکان راهبردی بوده‌اند، نه متحدان رسمی.
از منظر سعودی، ارتقای جایگاه عربستان تنها نشانه‌ای از سوی آمریکا نیست، بلکه پیامی است به نخبگان سیاسی واشنگتن.
در نظام بین‌المللی چندقطبی کنونی، جست‌وجوی اتحاد با ایالات متحده در زمانی که درباره قابلیت اعتماد آمریکا تردید‌هایی وجود دارد و قدرت‌های بزرگ دیگری نیز در حال ظهور هستند، نشان‌دهنده پایبندی عربستان و تمایلش برای انتخاب آمریکا به عنوان گزینه نخست است.
این انتخاب دیدگاه نخبگان حاکم سعودی را نسبت به نظام بین‌الملل نشان می‌دهد: آنها با رویکردی چندقطبیِ نامتقارن، مایل به همکاری با قدرت‌هایی مانند چین و روسیه و عضویت ناظر در گروه بریکس هستند، اما همچنان ایالات متحده را شریک سنتی امنیتی خود می‌دانند.
در مصاحبه‌ای با شبکه CNN پس از سفر رئیس‌جمهور بایدن به عربستان در سال ۲۰۲۲، وزیر خارجه عربستان به این عدم تقارن اشاره کرد. او در پاسخ به پرسشی درباره خرید سامانه‌های پدافند هوایی از آمریکا گفت: «ما سامانه‌های دفاعی را از هر جایی که بهترین پاسخ به نیاز‌های ما را بدهد، خریداری خواهیم کرد. آمریکا شریک اصلی ما در زمینه تسلیحات دفاعی است، اما اگر نتوانیم تجهیزات آمریکایی تهیه کنیم، به سراغ منابع دیگر خواهیم رفت.»
او بدین‌وسیله رویکرد «آمریکا نخست» عربستان را در خرید تسلیحات بیان کرد، اما تأکید داشت که این امر به زیان رویکرد «عربستان نخست» در روابط خارجی نخواهد بود.
این وضعیت برای نخبگان سعودی نیازمند نوعی موازنه‌گری است. ارتقای رابطه به سطح اتحاد رسمی با ایالات متحده می‌تواند تردید‌ها درباره تمایل عربستان برای همکاری با آمریکا را از بین ببرد.
هرچند این اتحاد، عربستان را از انتقاد‌های واشنگتن مصون نخواهد داشت، اما رهبران سعودی بر این باورند که می‌تواند موضع آنها را در برابر این انتقاد‌ها تقویت کند و حمایت دوحزبی بیشتری را در کنگره جلب نماید.
تسهیل
چرا عربستان به دنبال اتحاد رسمی با آمریکاست، در حالی که هیچ تضمین امنیتی قطعی وجود ندارد؟ پاسخ در منافعی نهفته است که این وضعیت می‌تواند به همراه داشته باشد. عضویت عربستان به عنوان «متحد اصلی غیرناتو» در کنار کویت، بحرین و قطر نه‌تنها جنبه نمادین دارد، بلکه امتیازاتی را نیز در پی خواهد داشت.
یکی از مشکلات همیشگی در همکاری دفاعی دو کشور، تأخیر در تحویل تسلیحات خریداری‌شده بوده است.
گزارشی از دفتر حسابرسی دولت آمریکا در سال ۲۰۲۴ نشان داد که وزارت دفاع این کشور در تحویل تسلیحات جدید «به‌طرز نگران‌کننده‌ای کند» عمل می‌کند. داشتن وضعیت متحد رسمی می‌تواند فرایند‌های اداری را در این زمینه تسهیل کند، هرچند مشکل اصلی بیشتر ساختاری است تا بروکراتیک.
سعودی‌ها این تأخیر‌ها را فرصتی برای پیشبرد استراتژی تنوع‌بخشی روابط بین‌المللی خود می‌دانند. از یک سو اتحاد رسمی می‌تواند تحویل تسلیحات را تسریع کند؛ و از سوی دیگر، در صورت بروز تأخیر، عربستان می‌تواند به‌طور مشروع به سراغ قدرت‌های دیگر برود، بی‌آنکه این اقدام به‌عنوان فاصله‌گیری از آمریکا تعبیر شود.
تحکیم
در دوران دولت بایدن، رهبران عربستان، ایالات متحده، فلسطین و اسرائیل در تلاش برای دستیابی به توافقی چندوجهی بودند که محور آن عادی‌سازی روابط میان عربستان و اسرائیل بود.
تحقق این امر منوط به امتیاز‌های مهم اسرائیل به فلسطینیان و نیز امضای پیمان دفاعی میان آمریکا و عربستان بود. همچنین همکاری هسته‌ای میان دو کشور مورد بحث بود.
هرچند توافق نهایی حاصل نشد، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی پیشین آمریکا، گفت این طرح بر سه پایه استوار بود: «تفاهم دوجانبه میان آمریکا و عربستان، عادی‌سازی روابط میان عربستان و اسرائیل، و گام‌های معنادار برای فلسطینیان.»
هدف سفر کنونی محمد بن سلمان، تحکیم این تفاهم‌های دفاعی و امنیتی از طریق ایجاد اتحاد رسمی است. در حالی که سعودی‌ها در گذشته به دنبال پیمان دفاعیِ تصویب‌شده در سنا بودند، اکنون یک توافق امنیتی تثبیت‌شده را نیز یک پیروزی راهبردی تلقی می‌کنند.
همچنین، دستیابی به توافقی در زمینه همکاری هسته‌ای با آمریکا که به عربستان امکان غنی‌سازی اورانیوم برای مقاصد اقتصادی را بدهد، از حساس‌ترین موضوعات در روابط دو کشور محسوب می‌شود.
معنای آن برای عادی‌سازی عربستان و اسرائیل
یکی از دلایل تمایل رهبران سعودی به تحکیم روابط با آمریکا، پایین بودن احتمال عادی‌سازی روابط با اسرائیل است. آنان اسرائیل را پس از حملات بی‌رحمانه‌اش در غزه و لفاظی‌های افراطی دولت نتانیاهو، بازیگری سمی و بی‌ثبات‌کننده می‌دانند.
حمله اسرائیل به قطر در سپتامبر نیز بر احساسات ضداسرائیلی در عربستان افزوده است. در چنین فضایی، بحث عادی‌سازی روابط با اسرائیل در داخل عربستان حتی قابل طرح نیست.
با دشواری تصویب پیمان دفاعی در سنا، و تمایل رئیس‌جمهور آمریکا برای کاهش تعهدات نظامی خارجی، رهبران سعودی به دنبال توافق‌های دوجانبه‌ای هستند که بدون نیاز به عادی‌سازی با اسرائیل، روابط ریاض و واشنگتن را گسترش دهد.
در صورت تمایل عربستان به امضای پیمان رسمی با آمریکا در آینده، اتحاد کنونی می‌تواند پایه‌ای برای آن باشد. اما در شرایط فعلی، تحولات روابط عربستان و آمریکا نشان می‌دهد که مسئله عادی‌سازی با اسرائیل، نه «چه زمانی»، بلکه «آیا اساساً» رخ خواهد داد.
نتانیاهو در انتظار نتایج سفر
روزنامه عبری «معاریو» تصریح کرد که در دیدار ترامپ و بن‌سلمان درباره مسائل متعدد مربوط به آینده منطقه به خصوص پرونده غزه صحبت خواهد شد.
معاریو به نقل از منبع سیاسی صهیونیست نوشت که سعودی‌ها با چمدان‌هایی پر از پول به این نشست می‌آیند و به دنبال خرید راکتور‌های هسته‌ای، هواپیما‌های تهاجمی رادارگریز F-۳۵، هواپیما‌های پیشرفته F-۱۵EX، سامانه‌های پدافند موشکی، سیستم‌های تهاجمی و موارد دیگر هستند در عوض آنها ممکن است به سرعت در حمایت از اقتصاد آمریکا مشارکت کنند.
این روزنامه عبری افزود که «دومین موضوع روی میز مربوط به شکل‌دهی به خاورمیانه است. سوال اصلی این است که آیا سعودی‌ها با پیشبرد امور در دو سطح زیر موافقت خواهند کرد یا خیر:نخست، پذیرش مسئولیت کلی و سیاسی آنچه که در مرحله پساجنگ در غزه اتفاق می‌افتد چرا که آمریکا می‌خواهد عربستان نقشی محوری و مرکزی در غزه ایفا کند.
دوم، گسترش توافق ابراهیم و مشارکت عربستان در این توافق است که منجر به گام‌های بعدی برای ورود سایر کشور‌ها از جمله سوریه، در آن خواهد شد.»
بر این اساس، محافل سیاسی اسرائیل برآورد می‌کنند نتانیاهو منتظر نتیجه جلسه سه‌شنبه پیش روی میان ترامپ و بن‌سلمان است و همه اینها در بحبوحه بحران‌های ائتلاف حاکم اسرائیل درخصوص پیش‌نویس قانون سربازی اجباری و زمان انتخابات و همچنین تحرکات ارتش اسرائیل در نوار غزه و مرز لبنان رخ می‌دهد.
عربستان زیر دست امریکاست تا زمانی که نفت است مابقی تمام صحبت ها داستان سرایی و پشتک و وارو زدن برای سرگرم کردن افکار عمومی....اسرائیل هم قسمتی از این فراینده...