چرا امام خمینی سازمان ملل را 'حکومت جنگل' نامید؟

به گزارش تابناک،  این دیدگاه‌ها که در سخنرانی‌ها، پیام‌ها، و آثار مکتوب ایشان مانند صحیفه امام و وصیت‌نامه سیاسی-الهی بازتاب یافته، از منظر ایدئولوژیک و استراتژیک قابل تأمل است.امام خمینی، به عنوان مرجع تقلید انقلابی و شالوده شکن علاوه بر مواضع داخلی نیم نگاهی هم به نهادهای بین المللی مثل سازمان ملل داشته اند که قابل تامل است.

 پیش از انقلاب (تا ۱۳۵۷): سازمان ملل، ابزاری برای فریب استعماری

در دوره پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی سازمان ملل را به‌عنوان نهادی وابسته به قدرت‌های استعماری، به‌ویژه آمریکا و غرب، نقد می‌کردند. ایشان در سخنرانی‌های خود از عباراتی مانند «حکومت جنگل» و «سازمان حقوق بشر فریبنده» استفاده می‌کردند و اظهار داشتند: «این‌ها به خورد ملت‌ها می‌خواهند بدهند که سازمان ملل متحد ما داریم» (ویکی امام خمینی). این واژگان، که ریشه در گفتمان ضداستعماری دارد، سازمان ملل را به‌عنوان نمادی از سلطه جهانی معرفی می‌کرد.

 این گفتمان در بستر مبارزه با رژیم پهلوی و نفوذ غرب شکل گرفت و هدف آن بسیج توده‌ها برای انقلاب بود، این گفتمان در برابر ساختار‌های هژمونیک جهانی مقاومت می‌کرد و سازمان ملل را به‌عنوان بخشی از نظام استکباری معرفی می‌نمود که با ارزش‌های اسلامی و استقلال‌طلبی در تضاد است.

 گفتمان ضدغربی امام خمینی به دنبال بازتعریف هویت ملی ایرانیان بود. مضامین اصلی این دوره شامل انتقاد از نفاق سازمان ملل در ادعای دفاع از حقوق بشر و تأکید بر خودکفایی و استقلال ملی بود.

  اوایل انقلاب و بحران‌ها (۱۳۵۷-۱۳۶۵): تشدید انتقاد و نفی مشروعیت
با پیروزی انقلاب اسلامی و آغاز بحران‌هایی مانند گروگان‌گیری سفارت آمریکا (۱۳۵۸-۱۳۵۹) و جنگ تحمیلی ایران-عراق (۱۳۵۹-۱۳۶۷)، لحن امام خمینی در قبال سازمان ملل تندتر و قاطع تر شد.

 ایشان این سازمان را «دست‌نشانده آمریکا» و «ابزار صدام» توصیف کردند و قطعنامه‌های شورای امنیت مانند ۴۹۹ و ۵۱۴ را «یک‌طرفه» و «جانبدارانه» خواندند: «این سازمان در خدمت صدام و آمریکاست» (صحیفه امام، جلد ۱۶-۲۰).

این گفتمان انقلابی به تقویت روحیه انقلابی و استقلال‌طلبی در برابر فشار‌های بین‌المللی کمک کرد. از منظر تعامل اجتماعی، سازمان ملل به دلیل عدم محکومیت صریح عراق به‌عنوان متجاوز و صدور قطعنامه‌های غیرالزام‌آور، مشروعیت خود را در نگاه امام خمینی کاملا از دست داد.  ز منظر ساختار‌های قدرت نشان می‌دهد که این گفتمان به‌طور مستقیم هژمونی آمریکا در نظام بین‌الملل را به چالش کشید و شعار «نه شرقی، نه غربی» را به‌عنوان مبنای سیاست خارجی ایران تقویت کرد.

 در این سالها ایران به دنبال بازتعریف روابط خود با نظام جهانی بود. مضامین کلیدی این دوره شامل معرفی سازمان ملل به‌عنوان ابزار استکبار، تأکید بر مقاومت و خوداتکایی، و تقابل ایدئولوژیک با نظام جهانی تحت سلطه غرب بود.

با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ در ۲۶ تیر ۱۳۶۷، امام خمینی رویکردی اتخاذ کردند که می توان آن را عمل‌گرایانه‌تر  توصیف کرد، هرچند انتقادات ایشان از سازمان ملل ادامه یافت. ایشان پذیرش قطعنامه شورای امنیت را «جام زهر» خواندند و اظهار داشتند: «این تصمیم برای مصلحت اسلام و ملت بود، هرچند سازمان ملل عادل نیست» (صحیفه امام، جلد ۲۱). در وصیت‌نامه سیاسی-الهی نیز سازمان ملل را «ابزار دست استکبار» توصیف کرده و بر تکیه بر اسلام و وحدت ملی تأکید نمودند.

  پذیرش قطعنامه در شرایط خاص نظامی و اقتصادی ایران، نشان‌دهنده انعطاف استراتژیک و هوش سیاسی بالای امام خمینی بود، این تصمیم تعاملی اجباری با ساختار‌های بین‌المللی را نشان می‌داد، اما گفتمان ایشان همچنان هژمونی غرب را به چالش می‌کشید. این دوره به‌عنوان نقطه عطفی در سیاست خارجی ایران است  که عمل‌گرایی را با اصول ایدئولوژیک ترکیب کرد. مضامین اصلی این دوره شامل عمل‌گرایی برای حفظ انقلاب، ادامه انتقاد از سازمان ملل به‌عنوان نهادی غیرعادل، و تأکید بر استقلال ایدئولوژیک و وحدت اسلامی بود