تابناک بررسی می کند؛
مخدر جدید در راه ایران؛ ۵۰۰ برابر قوی‌تر از هروئین!
امیر، جوانی ۲۸ ساله که روز‌ها در دفتر کارش به کدنویسی مشغول بود، شب‌ها در پی راهی برای گریز از فشار‌های زندگی می‌گشت. به دوستش گفت: «تریاک دیگر حال نمی دهد! گران هم شده.»، یکی از آشنایان قرص‌هایی جدید به او پیشنهاد کرد: «فقط یک‌بار امتحان کن!»
امیر پذیرفت و آزمود. شب بعد، دیگر بیدار نشد. بعد‌ها مشخص شد نیتازن، ماده‌ای مصنوعی که ۵۰۰ برابر قوی‌تر از هروئین است، در مخلوط حضور داشته است. داستان امیر، یکی از هزاران روایت در ایران است – جایی که بازار مواد مخدر، تحت تأثیر تحولات جهانی، از مواد سنتی به سوی مواد مصنوعی مرگبار تغییر مسیر داده است.
***
به گزارش تابناک، جهان مواد مخدر در سال ۲۰۲۵ در آشوبی عمیق فرو رفته است. گزارش سازمان ملل متحد (UNODC) اعلام می‌دارد که بیش از ۳۱۶ میلیون نفر در سراسر جهان مواد مخدر مصرف میکنند، یعنی ۶ درصد از جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله. کانابیس با ۲۴۴ میلیون مصرف‌کننده پیشتاز است، اما اپیوئید‌ها با ۶۱ میلیون و آمفتامین‌ها با ۳۰.۷ میلیون مصرف‌کننده نیز در حال گسترش‌اند.
از تریاک به سموم آزمایشگاهی: چگونه افغانستان بازار مواد ایران را به سوی بحران هدایت کرد
خاورمیانه و شمال آفریقا، جایی که ایران در مرکز آن قرار دارد، اکنون کانون گسترش موادی، چون مت‌آمفتامین و کپتاگون است. اما بزرگ‌ترین ضربه از همسایه شرقی، افغانستان، وارد شده است. از زمان ممنوعیت کشت تریاک توسط طالبان در آوریل ۲۰۲۲، تولید خشخاش ۹۵ درصد کاهش یافته است – از ۶۲۰۰ تن در سال ۲۰۲۲ به تنها ۳۳۳ تن در سال ۲۰۲۳. حتی با افزایش ۱۹ درصدی در سال ۲۰۲۴، تولید همچنان سایه‌ای از گذشته است. این امر سبب شده قیمت هروئین در منطقه تا هفت برابر افزایش یابد (از ۱۰۰ دلار به ۷۳۰ دلار به ازای هر کیلوگرم).
تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی تهران نشان می‌دهد مصرف مت‌آمفتامین در سال‌های اخیر ۵۰ درصد افزایش یافته است. دلیل آن روشن است: هروئین کمیاب و گران شده، و افراد به سوی مواد ارزان‌تر و خطرناک‌تر مانند مت‌آمفتامین یا نیتازن‌ها روی آورده‌اند. نیتازن‌ها، اپیوئید‌های مصنوعی‌ای هستند که در اروپا در حال گسترش‌اند و تا ۵۰۰ برابر قوی‌تر از هروئین‌اند.
این کمبود، فراتر از مسئله قیمت، کل ساختار بازار را دگرگون ساخته است. ذخیره ۱۳۲۰۰ تنی تریاک افغانستان تا سال ۲۰۲۶ تقاضای محلی را تأمین می‌کند، اما کمبود‌های موضعی پدیدار شده‌اند. در ایران، که ۲.۸ درصد جمعیت آن (بالاترین نرخ جهانی) به اپیوئید‌ها وابسته‌اند، حدود ۲.۲ میلیون نفر درگیر اعتیادند.
تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی تهران نشان می‌دهد مصرف مت‌آمفتامین در سال‌های اخیر ۵۰ درصد افزایش یافته است.
دلیل آن روشن است: هروئین کمیاب و گران شده، و افراد به سوی مواد ارزان‌تر و خطرناک‌تر مانند مت‌آمفتامین یا نیتازن‌ها روی آورده‌اند. نیتازن‌ها، اپیوئید‌های مصنوعی‌ای هستند که در اروپا در حال گسترش‌اند و تا ۵۰۰ برابر قوی‌تر از هروئین‌اند. ورود این مواد به زنجیره عرضه، خطر مرگ ناشی از اوردوز را به شدت افزایش داده است.
پژوهش دانشگاه کرمان گزارش کرده که مرگ‌ومیر ناشی از اوردوز در ایران ۲۵ درصد افزایش یافته و ۱۵ درصد هروئین توقیف‌شده در سال ۲۰۲۴ به نیتازن‌ها آلوده بوده است.
این تحولات، ایران را در برابر چالشی بی‌سابقه قرار داده است: افزایش ۴۰ درصدی مصرف مت‌آمفتامین، بدون سرمایه‌گذاری در درمان (تنها یک نفر از هر ۱۱ معتاد درمان میشود)، مرگ‌ومیر ممکن است ۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش یابد.
در خاورمیانه، موج مت‌آمفتامین و کپتاگون (نوعی آمفتامین مصنوعی) شبکه‌های قاچاق را درهم‌آمیخته است. در سال ۲۰۲۳، ۸۶ تن کپتاگون توقیف شد که ۵۰ درصد از کل توقیف‌های جهانی آمفتامین‌ها را شامل میشود. با کاهش تولید کپتاگون در سوریه پس از تحولات ۲۰۲۴، خطر جایگزینی آن با مت‌آمفتامین، ماده‌ای قوی‌تر و خطرناک‌تر، افزایش یافته است.
توقیف‌های بزرگ در عراق، اردن و عربستان (۵۰۰ هزار تا ۵ میلیون قرص در هر محموله) ادامه دارد و ایران، به‌عنوان همسایه کانون‌های اصلی، در معرض افزایش دسترسی به این مواد قرار دارد. پژوهش دانشگاه شهید بهشتی نشان می‌دهد مصرف مت‌آمفتامین در ایران از ۵۹۰ به ۷۰۰ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر رسیده و در میان جوانان ۳۰ درصد افزایش یافته است. نقشه‌های UNODC مناطق مرزی ایران را به‌عنوان نقاط پرتراکم توقیف در سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ نشان می‌دهد، که فشار مسیر‌های ترانزیتی را تأیید می‌کند.
از کمبود هروئین به هجوم مت‌آمفتامین: دگرگونی الگو‌های مصرف در ایران
جریان کپتاگون نیز، با وجود تحولات سوریه در سال ۲۰۲۴، متوقف نشده است. کشف سایت‌های بزرگ تولید در این کشور، توقیف‌های عظیم در عراق و اردن را به دنبال داشته است. این تداوم، خطر سرریز قاچاق به ایران، به‌ویژه در مناطق مرزی غربی، را افزایش داده است. پژوهش دانشگاه تهران تخمین می‌زند که ۲۰ درصد کپتاگون توقیف‌شده در خاورمیانه از مسیر‌های ایران عبور می‌کند و مصرف در مناطق مرزی ۲۵ درصد رشد کرده است.
پژوهش دانشگاه تهران تخمین می‌زند که ۲۰ درصد کپتاگون توقیف‌شده در خاورمیانه از مسیر‌های ایران عبور می‌کند و مصرف در مناطق مرزی ۲۵ درصد رشد کرده است.
تهدید اپیوئید‌های مصنوعی مانند نیتازن‌ها و فنتانیل نیز در حال ظهور است. در اروپا، ۲۰ نوع نیتازن شناسایی شده که ۱۲ مورد تحت کنترل بین‌المللی‌اند. این مواد، که می‌توانند مرگ‌ومیر اوردوز را به شدت افزایش دهند، در ایران نیز دیده شده‌اند. پژوهش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نشان می‌دهد که ۱۵ درصد موارد توقیف‌شده هروئین در سال ۲۰۲۴ به نیتازن‌ها آلوده بوده و مرگ‌ومیر ۳۰ درصد افزایش یافته است.
فنتانیل، که عامل ۹۰ درصد اوردوز‌ها در آمریکای شمالی است، نیز تهدیدی بالقوه برای ایران محسوب میشود. آمادگی آزمایشگاهی و هشدار سریع برای شناسایی این مواد حیاتی است.
در کنار اینها، سوءمصرف دارو‌های تجویزی مانند پره‌گابالین در خاورمیانه رو به افزایش است. گزارش UNODC توقیف‌های عمده این دارو را با منشأ جنوب آسیا و شمال آفریقا مستند کرده است. دسترسی آسان و اثرات سرخوش‌کننده، مصرف آن را در ایران گسترش داده است. پژوهش دانشگاه علوم پزشکی تهران شیوع ۱۵ تا ۲۰ درصدی در میان جوانان و افزایش ۲۵ درصدی مسمومیت‌ها را گزارش کرده است. بدون نظارت دقیق بر نسخه‌ها و زنجیره توزیع، این روند ادامه خواهد یافت.
این تحولات، ایران را در برابر چالشی بی‌سابقه قرار داده است: افزایش ۴۰ درصدی مصرف مت‌آمفتامین، ظهور نیتازن‌ها و سوءمصرف پره‌گابالین. پژوهش‌های دانشگاهی تأکید دارند که بدون سرمایه‌گذاری در درمان (تنها یک نفر از هر ۱۱ معتاد درمان میشود)، مرگ‌ومیر ممکن است ۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش یابد.
ایران نیازمند آزمایشگاه‌های پیشرفته، برنامه‌های پیشگیری مبتنی بر شواهد و همکاری منطقه‌ای است. با آمار رسمی ۲.۲ میلیون فرد درگیر اعتیاد،باید به فکر مهار موج جدید مخدرهای صنعتی و آزمایشگاهی بود که در کمین جوانان و خانواده ها و آینده ایران نشسته اند./ دکتر کریم رامه
نظر شما چیست؟ آیا تجربه ای از مواد مخدر صعنتی و آزمایشگاهی جدید در اطرافیان خود مشاهده کرده اید ؟ با این موج نوظهور چه باید کرد؟
تابناک را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۵
انتشار یافته: ۴
جوون ها یا ماری جوانا میکشند یا متادون میخورند، متادون که دیگه مثل نقل و نبات در هر سوپر مارکتی هم میفروشند لعنت خدا بر تمام کسانی که با تولیدات خود جوانان کشور را فلج می کنند بر باعث و بانی و فروشنده مواد مخدر تا صبح قیامت لعنت...چه خانواده‌ها که از هم پاشیده نشد با این اعتیاد لعنتی
ستاد مبارزه با مواد مخدر ودیگر سازمانها چه غلطی میکنند که امار مصرف و ورود مواد جدید روز به روز بیشتر میشود؟؟..... نظرسنجی
ایران و آمریکا در مذاکرات به توافق می‌رسند؟