شوک جدید به بازار روغن/ سناریو جدید چیست؟

گفته‌های دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی کشور درباره تغییرات در سیاست ارزی دولت برای روغن خوراکی به معنی افزایش قیمت مجدد در بازار است. این درحالی است که آخرین بار در خرداد ماه شاهد رشد قیمتی روغن در بازار بودیم در حالی که سبد غذایی خانوار گنجایش گرانی مجدد را برای تامین آن ندارد. 

به گزارش سرویس اقتصادی تابناک، گرانی روغن خوراکی در ماه‌های اخیر یکی از معضلاتی بود که خانوار‌ها با آن مواجه بودند.

نوسانات ارزی، کاهش واردات روغن خام، افزایش قیمت‌های جهانی و سیاست‌های نادرست در تنظیم بازار کار را به جایی رساند که قیمت روغن هم در دی ماه سال گذشته و هم خردادماه امسال گران شود، اما کار به اینجا ختم نشده و به جای آنکه دولت به فکر راه حل ریشه‌ای باشد حالا خبر‌ها حاکی از آن است که دولت قصد دارد نرخ ارز ترجیحی (۲۸،۵۰۰ تومان) را برای واردات روغن خام تغییر دهد.

پشت پرده سناریو جدید دولت برای روغن

علیرضا شریفی، دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی کشور درخصوص نحوه تخصیص ارز روغن گفت: دولت سناریوی تغییر نرخ ارز ترجیحی به ترکیبی را در دستور کار دارد که به نظر می‌رسد بهتر است به‌جای ارز ترکیبی، این ارز یکباره به ارز توافقی تبدیل شود.

علیرضا شریفی تاکید کرد: به نظر می‌رسد به‌جای ارز ترکیبی، این ارز یکباره به ارز توافقی تبدیل شود؛ به طوری که در ارز ترکیبی بخشی از روغن خام با ارز ۷۱ هزار و ۵۰۰ تومان و بخشی با ارز ۲۸ هراز و  ۵۰۰ تومانی تأمین می‌شود که قیمت روغن نباتی را از ۹۲ هزار و ۵۰۰ تومان به ۱۳۵ هزار تومان افزایش می‌دهد، اما در ارز توافقی تالار دوم قیمت روغن از ۹۲ هزار و ۵۰۰ تومان به ۱۶۵ هزار تومان تغییر می‌کند که طبق آمار‌ها ۵۰ درصد روغن مصرفی کشور مربوط به صنف و صنعت است که فشار زیادی به سبد خانوار وارد نمی‌شود.

گرچه بنا به اظهارات دبیر انجمن صنایع روغن نباتی به جای سناریوی ترکیبی، ارز یکباره به نرخ توافقی تبدیل شود ممکن است به کاهش سردرگمی بازار، جلوگیری از رانت‌های احتمالی در تخصیص ارز‌های چندگانه و ایجاد شفافیت بیشتر شود، اما در کوتاه‌مدت فشار قیمتی بیشتری را برای مصرف کننده به همراه دارد.

ازسویی دیگر، گرچه شریفی معتقد است که، چون ۵۰ درصد مصرف روغن کشور مربوط به صنف و صنعت است، افزایش قیمت‌ها فشار زیادی به سبد خانوار وارد نمی‌کند، اما این نکته قابل تأمل است که هرچند ۵۰ درصد مصرف خانگی نیست، اما افزایش قیمت برای ۵۰ درصد باقی‌مانده یا مصرف خانوار تأثیر قابل توجهی بر قدرت خرید مردم، به ویژه اقشار کم‌درآمد دارد.

افزایش قیمت مجدد در راه است؟

البته افزایش قیمت روغن در بخش صنف و صنعت نیز به صورت غیرمستقیم از طریق افزایش قیمت غذا‌های آماده، رستوران‌ها و محصولات غذایی دیگر به مصرف‌کننده منتقل می شود؛ بنابراین پیش بینی می شود افزایش قیمت‌ها از ۹۲،۵۰۰ تومان به حداقل ۱۳۵،۰۰۰ تومان در سناریوی ترکیبی و تا ۱۶۵،۰۰۰ تومان در سناریوی تک‌نرخی، را شاهد باشیم.

گرانی روغن خوراکی در خرداد ماه اعمال شده است، اما دوباره صحبت از افزایش قیمت است؛ چراکه دولت معمولاً برای جلوگیری از شوک قیمتی شدید، حذف یارانه‌ها را به صورت تدریجی و مرحله‌ای انجام می‌دهد؛ حتی پس از افزایش‌های قبلی همچنان اختلاف قابل توجهی بین نرخ ارز ۲۸،۵۰۰ تومانی ترجیحی و نرخ‌های واقعی‌تر بازار (توافقی یا آزاد) وجود دارد و تا زمانی که این شکاف عمیق باشد و دولت نتواند آن را تأمین کند، فشار برای افزایش قیمت کالا‌های یارانه‌ای وجود خواهد داشت.

نقش ارز ترجیحی بر بازار روغن

به نظر می‌رسد کاهش تخصیص ارز ترجیحی برای روغن که ازجمله کالا‌های اساسی است تحت فشار بودجه‌ای شدید اعمال شده است چراکه تأمین ارز ترجیحی با نرخ ۲۸،۵۰۰ تومان برای کالا‌های اساسی، بار مالی بسیار سنگینی را بر دوش بودجه دولت وارد می‌کند و این تفاوت بین نرخ ترجیحی و نرخ بازار، یارانه‌ای پنهان است که دولت باید آن را پرداخت کند.

 به نظر می‌رسد که دولت قصد دارد یارانه‌های کالایی را حذف کرده و به جای آن، یارانه‌های نقدی یا کالابرگ الکترونیکی را مستقیماً به دهک‌های نیازمند پرداخت کنند که البته این یارانه هم به موقع و با قیمت واقعی خرید به متقاضیان پرداخت نمی‌شود. 

به گزارش تابناک، اظهارات دبیر انجمن روغن نباتی، خبری از گرانی قریب‌الوقوع روغن خوراکی در بازار روغن می‌دهد که از تغییر سیاست ارزی دولت و حرکت به سمت حذف ارز ترجیحی نشأت می‌گیرد که این اقدام فشار قیمتی قابل توجهی را بر مصرف‌کنندگان، به خصوص خانوار‌ها وارد می شود.