واکاوی بیانات رهبر انقلاب درباره ادعا‌های مذاکراتی آمریکا/ چرا سخنان جدید «ویتکاف» معنای متفاوتی دارد؟
اظهارات اخیر «ویتکاف» درباره عدم غنی سازی از سوی ایران، در شرایطی بیان می‌شود که آمریکا اعلام کرده متن مکتوبی به ایران ارائه داده است. این اولین بار است که در خلال مذاکرات، آمریکا پیشنهاد مکتوب به ایران ارائه داده است.
به گزارش سرویس بین الملل تابناک، «استیو ویتکاف»، نماینده آمریکا در مذاکرات با ایران، در گفت‌وگویی که روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت از شبکه‌ای‌بی‌سی پخش شد، گفت دونالد ترامپ تمام سیگنال‌های لازم برای حل‌وفصل این مناقشه از طریق گفت‌و‌گو را به تهران فرستاده، «اما از سوی دیگر، ما یک خط قرمز بسیار بسیار روشن داریم و آن غنی‌سازی است. ما حتی یک درصد از ظرفیت غنی‌سازی را هم نمی‌توانیم بپذیریم».
نماینده ویژه ترامپ با این حال در ادامه افزود «ما پیشنهادی به ایرانی‌ها داده‌ایم که فکر می‌کنیم برخی از این مسائل را، بدون بی‌احترامی به آنها، پوشش می‌دهد».
ویتکاف در بخش دیگری از اظهارات جدید خود با اشاره به اینکه «غنی‌سازی زمینه‌ساز ساخت سلاح می‌شود» و «همه‌چیز از توافقی آغاز می‌شود که شامل غنی‌سازی نباشد»، تأکید کرد «راه‌های فراوانی وجود دارد که ما بتوانیم در این مذاکرات به اهداف خود برسیم».
به‌گفتۀ ویتکاف، دور بعدی مذاکرات ایران و آمریکا احتمالاً این هفته در اروپا برگزار خواهد شد.
ساعتی بعد از این انتشار این اظهارات، عباس عراقچی وزیر خارجه ایران با انتشار پیامی در شبکه ایکس، با اعلام پایبندی به «پرهیز از مذاکره در ملأ عام»، طرف‌های آمریکایی را به «ناهماهنگی‌هایی میان گفته‌های علنی و خصوصی و تغییرات هفتگی در مواضع» متهم کرد.
وی گفت «ویتکاف از واقعیت‌های مذاکراتی کاملاً به دور است و غنی‌سازی در ایران ادامه پیدا می‌کند».
او تاکید کرد که ایران «با توافق یا بدون توافق» به غنی‌سازی اورانیوم ادامه خواهد داد.
وزیر خارجه ایران همچنین افزود آمریکایی‌ها «اگر علاقه‌مند هستند اطمینان حاصل شود که سلاح هسته‌ای تولید نمی‌شود، ما برای این کار آمادگی داریم، اما اگر درخواست‌های غیرواقعی داشته باشند، طبیعی است که برآورده نمی‌شود».
در همین حال مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران نیز گفت که ایران «تحت هیچ شرایطی» از برنامه هسته‌ای «صلح‌آمیز» خود دست نمی‌کشد.
مسعود پزشکیان گفت: «باید حق ما را بپذیرند، حقوق هر کشور طبق معاهدات بین‌المللی پذیرفته شود. طبق ان‌پی‌تی حق داریم از تحقیقات صلح‌آمیز هسته‌ای استفاده کنیم.»
رئیس‌جمهوری ایران تاکید کرد که «زور» و «تحریم» نمی‌تواند در مسیر برنامه هسته‌ای ایران خللی ایجاد کند. وی اظهار داشت: «بالا بروند و پایین بیایند، من زور نمی‌پذیرم. ما به هیچ‌وجه از بحث هسته‌ای که صلح‌آمیز است دست نخواهیم کشید و هر کاری کنند، کوتاه نمی‌آییم. می‌خواهند ما را تحریم کنند، ما عمری است تحریم هستیم.»
باید توجه داشت که مقام‌های آمریکایی به‌ویژه پس از دور سوم مذاکرات مدعی شدند که ایران به عنوان تنها کشور فاقد سلاح هسته‌ای پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی (ان‌پی‌تی) حق غنی‌سازی ندارد و اگر خواهان استفاده از انرژی هسته‌ای است، می‌تواند سوخت مورد نیاز رآکتور‌های خود را از کشوری ثالث وارد کند.
«اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران پیشتر در ارتباط با اینکه ایران حق ندارد چرخه سوخت داشته باشد، گفته بود: بحث بسیار روشن است و نباید آن‌را پیچیده کرد. ما در عمل، حق خود را اعمال می‌کنیم. موضوعی که به عنوان موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران مطرح است، مبتنی بر ماده ۴ معاهده عدم اشاعه است. حق کشور‌های عضو است که در بطن آن، موضوع چرخه سوخت و غنی‌سازی هم وجود دارد.
او تاکید کرده بود: برنامه هسته‌ای ایران به صورت کامل تحت نظر بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. آنها به صورت روزانه در حال رصد هستند، هیچ انحرافی از ماهیت صلح‌آمیز مشاهده نشده است. عزم ما برای اینکه برنامه هسته‌ای خود را صلح آمیز نگه داریم، قبلا اثبات شده است و در آینده هم هیچ برنامه‌ای برای عدول از این موضع اصولی وجود ندارد؛ بنابراین فکر می‌کنم روشن‌تر از این واقعاً نمی‌توان مواضع جمهوری اسلامی ایران را بیان کرد.
چرا اظهارات اخیر ویتکاف می‌تواند معنای دیگری داشته باشد؟
«استیو ویتکاف» نماینده آمریکا در مذاکرات با ایران با شروع مذاکرات با ایران در مسقط عمان، دیدگاه‌های متفاوتی درباره برنامه غنی سازی ایران مطرح کرده است.
مرور این دیدگاه‌ها نشان می‌دهد که او مواضع خود را بار‌ها تغییر داده است. ویتکاف در خلال مذاکرات با ایران یکبار از حق غنی سازی ۳.۶۷ درصدی ایران حمایت کرده بود و غنی سازی با غنای بالا را محل اشکال دانسته بود. هر چند بلافاصله در موضعی دیگر عنوان کرد ایران نیابد غنی سازی کند و اورانیوم غنی شده را باید از خارج تامین کند.
این اظهارات در حالی بود که ایران عنوان می‌کند ملاک برای آن آنچیزی است که در میز مذاکرات مطرح می‌شود و نه مواضعی که در رسانه‌ها از سوی مقامات آمریکایی عنوان می‌شود.
اما اظهارات اخیر «ویتکاف» در شرایطی بیان می‌شود که آمریکا اعلام کرده متن مکتوبی به ایران ارائه داده است. این اولین بار است که در خلال مذاکرات، آمریکا پیشنهادی مکتوب به ایران ارائه داده است.
با وجود این عراقچی روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت گفت در دیدارش با بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، آخرین وضعیت مذاکرات با آمریکا مرور شده و تهران «هیچ پیام مکتوبی» در مورد مذاکرات هسته‌ای از سوی آمریکا دریافت نکرده است.
با وجود این، موضع گیری اخیر «ویتکاف» صرفا یک موضع شفاهی نیست که ممکن است در میز مذاکرات تغییر کند. این موضع بعد از ارسال متن مکتوب آمریکا-صرفنظر از اینکه به دست ایران رسیده باشد یا خیر- عنوان شده که نشان می‌دهد این موضع در متن مکتوب لحاظ است.
با وجود این، قراین و شواهد قبلی نشان می‌دهد ممکن است این موضع نهایی دولت آمریکا نباشد. چرا که در چنین حالتی مذاکرات با شکست مواجه خواهد شد.
مجید تخت روانچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران در این زمینه گفته است: «موضع ما درباره غنی‌سازی روشن است و بار‌ها اعلام کردیم که غنی سازی یک دستاورد ملی برای ما است. به هیچ وجه در موضوع غنی سازی کوتاه نمی‌آییم و نخواهیم آمد. درباره غنی سازی صفر از ابتدا گفتیم که اگر موضعشان این باشد طبیعی است که عملا کار به جایی نخواهد رسید.»
سخنان امروز آیت الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب نیز به قول وزیر خارجه ایران، تکلیف را روشن ساخته است. رهبر معظم انقلاب در مراسم بزرگداشت شهید آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی و «شهدای خدمت» در حسینیه امام خمینی تأکید کردند: «طرف آمریکایی که در این مذاکراتِ غیرمستقیم وارد صحبت می‌شوند، گفت‌و‌گو می‌کنند، سعی کنند یاوه‌گویی نکنند. اینکه بگویند ما به ایران اجازه‌ی غنی‌سازی نمی‌دهیم، این غلط زیادی است. کسی منتظر اجازه این و آن نیست. جمهوری اسلامی سیاستی دارد، روشی دارد، سیاست خودش را تعقیب می‌کند.»
ایران صراحتا اعلام کرده حق غنی سازی بومی باید حفظ شود و حتی توقف موقت غنی سازی نیز قابل قبول نخواهد بود. اگرچه بحث کنسرسیوم غنی سازی اورانیوم نیز از سوی طرف مقابل مطرح شده ولی ایران اعلام کرده اصل غنی سازی در داخل باید در اختیار آن باشد.
بدیهی هر شکلی از کنسرسیوم که این اصل را نداشته باشد، کنترل ایران بر غنی سازی را زیر سوال خواهد برد.
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.