تفسیر روزنامه جوان از دلار‌های آزاد شده / آیا اعطای رانت در شرایط خاص مذموم است؟ / لزوم پرداختن به ریشه ترور‌ها

به گزارش «تابناک»؛ روزنامه‌های امروز دوشنبه ۲۳ مردادماه در حالی چاپ و منتشر شده است که حمله تروریستی دوباره به شاهچراغ، پایان مهلت پیش ثبت نام نامزد‌های انتخابات مجلس، آن سوی خبرسازی بنزین و گوشت! و شش نمای آماری از دخل و خرج خانوار‌ها در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم: 

آیا اعطای رانت در شرایط خاص مذموم است؟

مرتضی افقه در بخشی از یادداشتی با تیتر آیا اعطای رانت در شرایط خاص مذموم است؟ در اعتماد نوشت: خطایی که اقتصادخوانده‌های بی‌اعتنا به ساختار‌های متفاوت ایران، به آن دچار شده و چنان بر آن اصرار کرده‌اند که موجب فریب یا اغوای سیاستگذاران فاقد دانش اقتصادی شده‌اند، بیان این نکته است که این گروه از رانت‌ها (از جمله تثبیت قیمت ارز) باعث فساد می‌شود. در پاسخ باید گفت که در شرایط فعلی کشور که انبوهی از مردم به دلیل شرایط موجود و سوءتدبیر‌های حکمرانان، دچار فقر و محرومیت شده‌اند، چاره‌ای وجود ندارد جز آنکه نرخ ارز برای تهیه و تامین کالا‌های اساسی و ضروری تثبیت شود. واقعیت آن است که این تفاوت نرخ ارز تثبیت شده و قیمت بازاری آن نیست که موجب فساد شده یا می‌شود، این ساختار‌های فسادزای موجود هستند که زمینه را برای سوءاستفاده افراد صاحب نفوذ مهیا کرده است.

بدیهی است در چنین ساختار فسادزایی حتی اگر نرخ ارز آزاد شود و هیچ رانت و امتیازی برای اقشار کم درآمد هم وجود نداشته باشد، فساد کاهش نمی‌یابد. آیا اخباری که از سوءاستفاده و فساد برخی مسوولان و فرزندان و بستگان آن‌ها مرتب در رسانه‌ها منتشر می‌شود، به دلیل تثبیت نرخ ارز بود؟ این همه سوءاستفاده در گرفتن امتیازات متعدد و کسب مجوز تاسیس واحد‌های اقتصادی و غیراقتصادی یا اعطای زمین و امکانات دیگر ربطی به رانت‌هایی که برای کاهش نابرابری ارایه می‌شود، ندارد بلکه این ناکارآمدی سیستم انتخاب و انتصاب مدیران و مسوولان از یکسو و ناکارآمدی و بی‌کفایتی و فقدان صلاحیت برخی دستگاه‌های نظارتی و قضایی است که موجب گسترش فساد شده نه امتیازات خاصی که برای کاهش نابرابری در نظر گرفته شده است. 

شاهد این مدعا، انبوهی از امتیازات ویژه و رانت‌هایی است که در کشور‌های پیشرفته به خصوص اروپای غربی برای حمایت از افراد و خانواده‌های محروم اعطا می‌شود، بدون آنکه تاکنون کمترین گزارشی از فساد یا سوءاستفاده از این رانت‌ها توسط مسوولان حکومتی یا افراد صاحب نفوذ منتشر نشده است. اینکه در این جوامع فسادی گزارش نمی‌شود به دلیل عدم وجود رانت و امتیازات ویژه برای حمایت از محرومان نیست، بلکه به دلیل وجود سیستمی کارآمد و ضد فساد است. 

بنابراین این تقلید کورکورانه از سیاست‌های اقتصادی نامناسب برای شرایط فعلی توسط گروهی از اقتصادخوانده‌های بی‌اعتنا به ساختار‌های غیراقتصادی کشور است که سهم بالایی در ناکامی‌های اقتصادی و اجتماعی کشور طی چهار دهه گذشته داشته و دارد. این گروه از افراد، با برخورداری از امکانات مالی و رسانه‌ای فراوان، با دادن آدرس غلط به تصمیم‌گیران و سیاستگذاران، به خصوص برخی مدیران ارشد و نمایندگان مجلس، تاکنون لطمات و خسارات جدی و جبران‌ناپذیری به زندگی مردم وارد کرده و می‌کنند.

لزوم پرداختن به ریشه ترور‌ها

سید محمد بحرینیان طی یادداشتی در شماره امروز رسالت نوشت: یک. ساعات پایانی روز یک شنبه، خبر تلخ اقدام تروریستی در حرم حضرت شاهچراغ، کشور را در موج جدیدی از بهت و خشم و غم فروبرد. این اقدام که در ساعات شلوغی حرم و نزدیک اذان هم رخ داد، چند شهید و مجروح در پی داشته است.

دو. آرتین سرایداران، پسربچه پنج‌ساله‌ای است که چند ماه پیش، در حادثه تروریستی شاهچراغ، پدر و مادر و برادر خود را از دست داد و خود هم به درجه جانبازی نائل آمده است. تصویر اشک‌های آرتین در نبود پدر و مادر و واگویه‌های او بر مزار برادرش آرشام هنوز در برابر دیدگان ما بود که دوباره جنایتی جدید رقم خورد. همین ۵ روز پیش بود که آرتین در جمعی گفته بود بدترین خبر برای من، تیر خوردن است!

سه. با توجه به مجموع وقایع و رصد فضای مجازی، به نظر می‌رسد این اقدام تروریستی، اسم رمز اغتشاش و هرج‌ومرج در سال ۱۴۰۲ باشد. چنین اقدام وحشیانه‌ای، همه گروهک‌ها و ضربه‌خوردگان از مردم را از لانه‌هایشان بیرون خواهد کشید تا در سالگرد وقایع سال گذشته، بار دیگر بر چهره آرام و نجیب نظام، پنجه بکشند. از این‌رو باید دستگاه‌های امنیتی، با هوشیاری کامل، در پی مقابله با ناامنی باشند.

چهار. پس از ماجرای تروریستی شیراز در سال گذشته، عوامل دستگیر و مجازات شدند، اما به‌نظر نمی‌رسد که چند جوانک بی‌عقل، پشت پرده اصلی ماجرا باشند. این‌بار خواست ملت، عدم اکتفا به مجازات عاملان، بلکه پرداختن به آمران و خشکاندن ریشه آن‌هاست.

پنج. جریانی که از سال گذشته، در پی ناآرام کردن فضای کشور در داخل و امتیازگیری از ایران اسلامی در بعد خارجی است، پشت این اقدامات تروریستی ایستاده است. بدخواهان به‌زعم خود خواسته‌اند با یک تیر، چند نشان بزنند، اول آن که فضای کشور را ناامن جلوه دهند، دوم آن‌که با تکرار اقدام تروریستی و تخریب و گلوله‌باران مردم در مضاجع شریف اهل‌بیت علیهم‌السلام، این اماکن مذهبی را از کانون اقبال و رجوع مردم خارج کرده و خلوت کنند، سوم اینکه به هسته‌های خیابانی آشوب، پیغام خروج دهند.

چنانکه رادیوی انگلیس در ۲۸ مرداد ۳۲ کرد و چهارم هم در بعد بین‌الملل، در دوره‌ای که ایران اسلامی درگیر مذاکرات حساس تبادل زندانی، آزاد کردن منابع مالی و مشارکت‌های مهم منطقه‌ای است، با تضعیف ایران، توازن معادله را به نفع حریف به هم بزنند.

شش. واقعیت آن است که بدخواهان ملت ایران، در هر چهار هدف خود، به خواست خدا راه به‌جایی نخواهند برد. تجربه زیست دینی ملت ایران نشان داده که اماکن مذهبی ما، روز به روز شلوغ‌تر و پررونق‌تر خواهد شد، دولت در مذاکرات خارجی سر سوزنی کوتاه نخواهد آمد و احدی به بدخواهان ملت ایران باج نخواهد داد. شهدای محرم شاهچراغ، چراغ راه ملت در مسیر ایستادگی و پایداری خواهند بود.

تفسیر روزنامه جوان از دلار‌های آزاد شده

وحید عظیم نیا در بخشی از یادداشتی در شماره امروز جوان با عنوان فرامتن دلار‌های آزادشده نوشت: اقدام جمهوری اسلامی ایران در آزادسازی منابع بلوکه‌شده، قابل دفاع است چه آنکه بالاخره پس از سال‌ها پیگیری، اموال ملت ایران از دست دزد‌های سرگردنه، بیرون کشیده شد و باید مورد توجه قرار گیرد. تحقق شروط ایران در فرایند آزاد‌سازی منابع مسدود‌شده ارزی بسیار مهم است و با توجه به سابقه بدعهدی امریکا از نقاط قوتی است که حاصل تلاش و تخصص دیپلمات‌های ایرانی است و باید مورد توجه قرار گیرد.
همچنین موضوع آزادی ایرانیانی که با اتهامات واهی در امریکا بازداشت شدند، یکی از موضوعات مهم و از اهداف اصلی مذاکراتی بود که محقق شد و باید مورد توجه قرار گیرد.

هرچند مابه‌ازای ریالی، دلار‌های آزاد‌شده از سوی دولت قبل پیش‌خور شده بود، اما با مدیریت بهتر می‌توان از فرصت پیش‌آمده و با ارز‌های موجود، نسبت به جمع‌آوری ریال در بازار اقدام کرد که می‌تواند بستری برای کاهش پایه پولی و کنترل تورم شود.

اما آیا موضوع صرفاً به لحاظ اقتصادی و آزادسازی چند میلیارد دلار اموال ایران اهمیت دارد یا یک فرامتنی دارد که از زاویده دید اقتصاد سیاسی می‌شود به آن نگریست؟ طبعاً ساحت دومی، مهم‌تر و اولی با شق نخست است، چه آنکه نشان از نوعی هماوردی جمهوری اسلامی ایران با رژیمی است که باقلدری، نسبت به دزدی اموال مردم ایران اقدام کرده است.

تجارت نفتی ایران و کره‌جنوبی، یک تجارت قانونی و در چارچوب مقررات پذیرفته شده جهانی و البته بر اساس توافق طرفین بوده است و ایران طبق تعهدات انجام شده، اقدام به تجارت نفت با کره‌جنوبی کرده است، اما این کشور با فشار رژیم امریکا از دادن مابه‌ازای دلاری نفت ما امتناع ورزید. آنچه مهم است اینکه رژیم امریکا با قلدری محض و خارج از قاعده و قواعد بین‌المللی، کره‌جنوبی را مجبور کرد از پرداخت حق نفتی ایران خودداری کند و از آنجا که سئول، مسلوب‌الاختیار و فاقد اراده سیاسی مستقل است، به ناچار از این امرونهی امریکا تمکین کرد.

زبونی کره‌جنوبی ترحم‌آمیز است که حتی نمی‌تواند حق نفتی کشوری را که با آن تعهد کرده است، بپردازد و البته باید هزینه چنین خسارتی به کشورمان را نیز بپردازد، ولی آنچه نباید از آن غافل شد، قدرت تهران در قبال قلدری‌های رژیم امریکاست که بالاخره اموال‌مان را از چنگ یک دزدی بین‌المللی در روز روشن بیرون کشید و این، همان فرامتن آزادسازی اموال بلوکه‌شده کشورمان است که مع‌الأسف خیلی مورد توجه قرار نگرفت، چه آنکه رسانه‌های غربی در راستای همان روایت‌سازی خودشان، به بیان چنین مسئله‌ای نمی‌پردازند و برخی رسانه‌های داخلی نیز صرفاً به ترجمه و کپی روایت‌سازی‌های رسانه‌های غربی بسنده می‌کنند.

طبعاً چنین اقدامی از سوی جمهوری اسلامی ایران، به دیگر کشور‌ها این پیام را مخابره می‌کند که در تأمین منافع ملی و حراست منابع ملی با احدی تعارف ندارد و صدالبته برای بازپس‌گیری حقوق مردم نیز از کشوری ترس ندارد. برایند قهری چنین رهیافتی، ضامن امنیت تجاری ایران خواهد بود که نمونه عینی آن را درباره نفتکش‌ها دیده‌ایم و با اقدام متقابل دریادلان کشورمان، پروژه تحدید تجارت نفت، شکست خورده است.

اقدام برخی کشور‌ها در بهبود روابط سیاسی و به تبع اقتصادی خود با ایران، نتیجه چنین رویکردی است که مرکز ثقل اندیشه سیاسی کشورمان را تشکیل می‌دهد و این همان درهم‌تنیدگی اقتصاد و سیاست است که اثرپذیری آن‌ها بر یکدیگر روشن بوده و بهبود فضای سیاسی به بهبود فضای اقتصاد، البته در صورت مهیا بودن بستر‌ها از جمله عاری بودن از فساد منجر خواهد شد.