میلی صفحه خبر لوگو بالا
شاتل صفحه خبر لوگو بالا
میلی صفحه خبر موبایل

رمزگشایی از سیاست یارانه ای دولت / یارانه در سال آینده تغییر می کند؟!

رئیس سازمان برنامه و بودجه دیروز در حاشیه جلسه هیئت دولت اعلام کرده که «یارانه تا پایان سال منظم پرداخت می‌شود».
کد خبر: ۱۳۳۸۵۰۸
| |
1564 بازدید
|
۹

رمزگشایی از سیاست یارانه ای دولت / یارانه در سال آینده تغییر می کند؟!

به گزارش تابناک، از نگاه اول، این عبارت به‌نظر می‌رسد صرفاً تأکیدی بر ثبات در شرایط دشوار اقتصادی باشد، اما اگر با دقت بررسی شود، می‌تواند نشانه‌ای از آغاز تغییرات ساختاری در سیاست هدفمندی یارانه‌ها تلقی شود. به عبارت دیگر، دولت با این پیام می‌خواهد هم آرامش روانی جامعه را تقویت کند و هم ضمن آماده‌سازی افکار عمومی، مسیر اصلاحات را باز کند.

اقتصاد ایران در سال‌های اخیر با فشارهای مضاعفی مواجه بوده: تورم بالا، کسری بودجه، افزایش هزینه‌های جاری و کاهش بازدهی برخی سیاست‌های حمایتی. یکی از بارزترین این سیاست‌ها، پرداخت یارانه‌های عمومی بود که بخش عمده آن به حامل‌های انرژی، کالاهای اساسی یا نقدی پرداخت می‌شد. طبق مطالعات، اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها در ایران با چالش‌هایی مواجه بود؛ به‌عنوان مثال، در دوره‌ای سهم یارانه‌ها از منابع عمومی بالا بود و توزیع آن نامتناسب با نیاز واقعی خانوارها صورت می‌گرفت. 

مشکل اصلی این بود که چه تعداد از دریافت‌کنندگان یارانه واقعاً نیازمند بودند و چه تعداد از گروه‌های برخوردار نیز یارانه دریافت می‌کردند؟ این شکاف علاوه بر هدررفت منابع، باعث شد بهره‌وری اقتصادی کاهش یابد و بودجه عمومی تحت فشار قرار گیرد. در تحقیقی، مشخص شده که اجرای یارانه‌های عمومی به‌تنهایی نه‌تنها رفاه را به‌طور قابل‌توجهی افزایش نداد، بلکه مصرف خانوارها را به سمت کالاهای ضروری‌تر سوق داد .

در چنین زمینه‌ای، عبارت «تا پایان سال منظم پرداخت می‌شود» را می‌توان این‌گونه تعبیر کرد: دولت می‌خواهد ابتدا افکار عمومی را آماده و سپس، بدون ایجاد شوک، تغییرات هدفمندتر در یارانه‌ها را اجرا کند. این تغییرات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

تمرکز حمایت‌ها بر گروه‌های کم‌درآمد واقعی و حذف یا کاهش پرداخت برای گروه‌های برخوردار؛

ترکیب حمایت نقدی با حمایت کالایی یا خدمات عمومی (مثلاً سبد کالایی یارانه‌ای، انرژی ارزان، یا تسهیلات ویژه) به‌جای صرفاً پرداخت نقدی همگانی؛

شفاف‌سازی فرایند شناسایی دهک‌ها، حذف یارانه برای افراد با درآمد بالا، و تقویت سامانه‌های اطلاعاتی برای تشخیص نیاز واقعی. به‌عنوان نمونه، پژوهشی نشان داده که پرداخت یارانه نقدی مساوی به همه دهک‌ها باعث شده توزیع درآمد نامتعادل‌تر شود، در حالی که تمرکز بر دهک‌‌های پایین‌تر می‌تواند عدالت را افزایش دهد.

از دید اقتصادی، این اصلاحات مزایای مهمی خواهد داشت:

با آزاد شدن منابع یارانه‌ای، دولت می‌تواند بخش بیشتری از بودجه را به زیرساخت‌ها، تولید، آموزش، بهداشت و توسعه اختصاص دهد.

تمرکز بر اقشار کم‌درآمد می‌تواند توان خرید واقعی این گروه‌ها را افزایش دهد، که ممکن است به کاهش فشار تورمی و بهبود سطح معیشت منجر شود.

استفاده از ترکیب حمایت نقدی و کالایی می‌تواند مصرف را مدیریت کند و از اتلاف منابع جلوگیری کند.

بهبود بهره‌وری سیاست‌های حمایتی، به دولت این امکان را می‌دهد که کسری بودجه را کاهش دهد و ثبات مالی را حفظ کند.

با این حال، مسیر اصلاح آسان نیست و چالش‌هایی را نیز در بر دارد:

اگر تغییرات بدون اطلاع‌رسانی شفاف یا بسیار سریع اجرا شود، ممکن است واکنش منفی اجتماعی، اعتراض یا بی‌اعتمادی عمومی ایجاد شود.

افراد و خانوارها ممکن است احساس کنند که یارانه‌شان کاهش یافته یا ناعادلانه تقسیم شده است، به‌ویژه اگر دلایل یا معیارها به‌وضوح توضیح داده نشود.

اجرای حذف یا کاهش یارانه برای گروه‌های خاص، نیازمند اطلاعات دقیق در مورد درآمد، املاک، دارایی‌ها و مصرف خانوارها است؛ در نبود این اطلاعات، ممکن است خطا و نارضایتی افزایش یابد. 

به‌بیان دیگر، دولت برای اینکه اصلاح هدفمندی یارانه‌ها را با موفقیت اجرا کند، ناچار است هر سه ضلع اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را به‌طور هم‌زمان مورد توجه قرار دهد. از منظر اجتماعی-سیاسی، پیام رئیس سازمان برنامه و بودجه این است که «ثبات در پرداخت» حفظ خواهد شد تا جریان اصلاح قطع نشود و نگرانی‌ها کاهش یابد. از منظر اقتصادی، این پیام به معنای «آمادگی برای اصلاح» است.

همچنین، سناریوهای احتمالی را می‌توان متصور بود:

سناریوی ملایم: دولت یارانه نقدی را برای همه ادامه دهد ولی نرخ آن را به‌تدریج کاهش داده و بخش اعظم منابع را به گروه‌های کم‌درآمد انتقال دهد.

سناریوی متوسط: حذف یارانه برای دهک‌های بالاتر، همراه با ارائه یارانه کالایی یا خدماتی برای گروه‌های هدف؛

سناریوی سخت: توقف پرداخت یارانه عمومی و جایگزینی آن با یارانه اشتغال، آموزش یا حمایت کالایی برای گروه‌های بسیار آسیب‌پذیر، که البته نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، زیرساخت اطلاعاتی و اطلاع‌رسانی گسترده است.

در همه سناریوها، اطلاع‌رسانی روان و شفافیت کامل نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. اگر مردم با دلایل تغییرات، معیارها و نتایج بالقوه آشنا شوند، احتمال همراهی بیشتر خواهد بود. اگر نه، حتی بهترین سیاست‌ها نیز ممکن است به شکست اجتماعی یا سیاسی منجر شوند.

در نتیجه، اظهارنظر رئیس سازمان برنامه و بودجه را می‌توان نقطه شروعی برای «آغاز رسمی» بازنگری در سیاست هدفمندی یارانه‌ها تلقی کرد. این بازنگری اگر با دقت، مرحله‌ای و همراه با همراه‌سازی عمومی انجام شود، می‌تواند به نقطه عطفی در سیاست‌های اقتصادی کشور تبدیل شود؛ نقطه‌ای که در آن، هم عدالت اجتماعی تقویت می‌شود و هم بهره‌وری اقتصادی و پایداری مالی دولت ارتقا می‌یابد. اصلاح هدفمندی یارانه‌ها، فرصتی است برای باز تعریف رابطه دولت – جامعه و بازچینی نقش یارانه‌ها از فشار بر بودجه به ابزار پشتیبان توسعه هوشمندانه.

میلی صفحه خبر موبایل
اشتراک گذاری
برچسب ها
سلام پرواز
سفرمارکت
گزارش خطا
مطالب مرتبط
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۴
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۹
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۳:۱۸ - ۱۴۰۴/۰۸/۱۵
همین که میلغ یارانه رو ثابت نگه داشتن یعنی حذف یارانه! به نظرتون چهارصد تومن تا پایان این دولت چقدر ارزش پیدا میکنه و باهاش چیکار میشه کرد؟
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۴:۱۸ - ۱۴۰۴/۰۸/۱۵
یارانه؟؟منظور هزینه نیم کیلو لوبیا چیتیه؟؟
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۴:۵۸ - ۱۴۰۴/۰۸/۱۵
۳دلار یارانه،اینهمه سازمان،تشکیلات و دیوان سالاری نیاز ندارد!
فکری ب حال تورم،بودجه‌های نجومی بعضی سازمانها مثل صدا وسیما ...،هزینه سازیهای بی مورد و... کنید
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۴:۵۹ - ۱۴۰۴/۰۸/۱۵
اینها از قماش همانهایی هستند که هرماه برای ۴۵ هزار تومان یارانه، مصیبت داشتند علاوه بر اینکه هیچ برنامه و استراتژی ای هم ندارند
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۵:۰۵ - ۱۴۰۴/۰۸/۱۵
آرامش عمومی؟ غیر از استرس و نگرانی و گرانی چه نصیب مردم شده؟
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۵:۳۷ - ۱۴۰۴/۰۸/۱۵
بازی همشگی
اول به بهانه افزایش قیمت ها اقدام به یارانه کردن
بعد یواش یواش بدون هیچ گشایش اقتصادی شروع به حذف کردن یارانه ها میکنند
تا مدت دیگه یک جهش قیمت جدید با این تورم به مردم تحمیل کنند
ناشناس
|
United States of America
|
۱۶:۱۸ - ۱۴۰۴/۰۸/۱۵
همه نگرانی و تلاش یک دولت باهم قوا شده معطل پرداخت یک یارانه ایکه با تورم فعلی نسبت به سال شروع پرداخت یارانه ها به کارشناسان خوددولت واگذار می کنم چقدر ارزش دارد اینهمه مصاحبه برنامه ریزی وقت گذاشته شود
علی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۰:۱۲ - ۱۴۰۴/۰۸/۱۵
با بوجود آوردن تورم بسیارسنگین در نیمه دوم سال قبل و طی سالجاری، متاسفانه قشر برخوردار فقط دهک دهم میباشد ولی بقیه دهکها وضع معیشتی آنها بسیار بدتر از سال قبل شده است وحالا چرا شماها طرفدارقطع یارانه هستید الله اعلم، در واقع دزاین شرایط باید یارانه نقدی افزایش یابد تا جبران تورم بسیارسنگین سال قبل و سالجاری گردد
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۱:۲۲ - ۱۴۰۴/۰۸/۱۵
وفاق ملی و فشار اقتصادی
برچسب منتخب
# آتش بس غزه # خروج از ان پی تی # جنگ ایران و اسرائیل # عملیات وعده صادق 3 # مذاکره ایران و آمریکا # آژانس بین المللی انرژی اتمی # حمله آمریکا به ایران # حمله اسرائیل به ایران # مکانیسم ماشه # اسنپ بک
نظرسنجی
از میان 5 بانک و موسسه مالی ناتراز کدامیک عملکرد بدتری دارند؟
مرجع جواهرات
الی گشت
آخرین اخبار