سازوکار جدید بانک مرکزی برای پیش فروش سکه/ قیمت‌ها نامعلوم، خریداران در حدس و گمان؟!

همزمان با افزایش قیمت‌ها در بازار طلا و سکه، بانک مرکزی برای تعدیل قیمت‌ها، پنجمین مرحله پیش‌فروش سکه را در قالب حراج ادامه می‌دهد.

به گزارش سرویس اقتصادی تابناک، نخستین پیش‌فروش سکه توسط بانک مرکزی در بستر مرکز مبادله، ۲۸ بهمن سال گذشته برگزار شد. در این مرحله، سکه‌های تمام بهار آزادی طرح جدید با قیمت ۵۹ تا ۶۴ میلیون تومان برای تحویل در خرداد، مرداد و مهر امسال به متقاضیان عرضه شد.

دومین مرحله در ۱۱ اسفندماه همان سال برگزار شد و سکه‌ها با قیمت ۶۳ تا ۶۵ میلیون تومان فروخته شدند. سومین مرحله در روزهای پایانی سال گذشته برگزار شد و سکه‌ها در بازه ۵۹ تا ۶۱ میلیون تومان برای تحویل در شهریور و آبان امسال عرضه شدند.

چهارمین مرحله پیش‌فروش سکه در سال جاری و در ۱۷ شهریورماه انجام شد. در این مرحله، سکه‌های تمام بهار آزادی طرح جدید با ضرب ۱۳۸۶ و موعد تحویل آذرماه، به قیمت ۸۳ میلیون و ۲۲۲ هزار تومان فروخته شدند؛ قیمتی که اکنون حدود ۳۱ میلیون تومان کمتر از بازار آزاد است.

پنجمین مرحله پیش‌فروش سکه (با سررسید ۳۰ دی ماه)، این هفته برگزار می‌شود و تفاوت مهمی با مراحل قبلی دارد. بر اساس اعلام مرکز مبادله، متقاضیان از روز شنبه تا دوشنبه نسبت به واریز وجه اقدام کرده و روز سه‌شنبه ۱۵ مهرماه ۱۴۰۴، قیمت پیشنهادی خود را در سامانه معاملات سکه طلا ثبت خواهند کرد.

حراج جایگزین قیمت قطعی

تفاوت اصلی این مرحله، عدم اعلام قیمت‌های پیش‌فروش از قبل است. مرکز مبادله اعلام کرده که قیمت‌گذاری مطابق روش حراج انجام می‌شود؛ یعنی متقاضیان قیمت پیشنهادی خود را تعیین و ثبت می‌کنند و تنها کسانی موفق به خرید می‌شوند که قیمت آن‌ها در بازه مورد تأیید بانک مرکزی قرار گیرد. فرآیند تخصیص نیز صرفاً بر اساس اولویت قیمتی است و پیشنهادهای بالاتر در اولویت قرار دارند. زمان ثبت سفارش هیچ تأثیری در اولویت تخصیص نخواهد داشت.

با این سازوکار، خریداران بدون تجربه یا نگاه تحلیلی ممکن است قیمت‌های مناسبی و بهینه ای ثبت نکنند. چراکه متقاضیان پیش‌فروش باید پیش‌بینی دقیقی از قیمت سکه در پایان دی‌ماه (حدود ۱۰۰ روز آینده) داشته باشند. مشخص نیست هدف بانک مرکزی از این مدل کشف قیمت در پیش‌فروش‌ها چیست؛ آیا قیمت‌ها نباید از ابتدا شفاف و مشخص باشند؟ اگر قرار است حراج برگزار شود، استفاده از عبارت «پیش‌فروش» چه ضرورتی دارد؟

چه کسی برنده نهایی است؟

مرکز مبادله در پاسخ به این ابهامات توضیح داده است که قیمت پیشنهادی می‌تواند بر اساس معیارهایی مانند زمان باقی‌مانده تا تحویل و ارزش زمانی تعیین شود.

همچنین پس از پایان مهلت ثبت سفارش، بانک مرکزی از میان سفارش‌های ثبت‌شده، به تعداد مشخص و در بازه قیمتی مورد پذیرش، سکه تخصیص خواهد داد. به همین دلیل، متقاضیان پیش از ثبت سفارش باید با فرآیند حراج و نحوه درج قیمت پیشنهادی آشنا باشند.

هر فرد با یک کد ملی می‌تواند حداکثر ۱۵ قطعه سکه پیش‌خرید کند که شامل ۳ سکه تمام، ۵ نیم‌سکه و ۷ ربع‌سکه است. متقاضیانی که در مرحله چهارم پیش‌فروش در ۱۷ شهریور خرید کرده‌اند، سهم خرید قبلی آن‌ها از سقف ۱۵ قطعه کسر خواهد شد.