بالاترین سطح اتهام فساد به داوران فوتبال ایران/ مکانیزم کاری کمیته اخلاق؛ رسیدگی یا پاک کردن صورت مسأله؟

با ادعاهای مطرح شده اخیر در خصوص داوران فوتبال به نظر می‌رسد که فساد آنقدر بزرگ و علنی شده که برخی داوران مستقیم درخواست رشوه دارند یا گاهی برعکس این اتفاق، برخی مدیران به صورت علنی به داوران پیشنهاد رشوه می‌دهند تا بلکه به این طریق نتایج دستخوش تغییر شود.

به گزارش سرویس ورزشی تابناک، نفر بعدی که در خصوص فساد در داوری فوتبال صحبت کرد، به کمیته اخلاق دعوت شد. این بار نیما نکیسا که خود زمانی از مدیران زیر مجموعه فدراسیون فوتبال بود و مدتی هم مدیرعاملی باشگاه ذوب‌آهن به او سپرده شد. دروازه‌بان سابق تیم ملی در دهه ۷۰ که در یک مصاحبه مفصل به بخشی از فساد در داوری فوتبال و ادعای درخواست رشوه از یک داور اشاره کرده است.

فدراسیون فوتبال مدت‌هاست که با ماجراهایی چون فساد و تغییر نتایج دست و پنجه نرم می‌کند، اما انگار هنوز راه چاره‌ای برای برون رفت از این وضعیت پیدا نشده یا اینکه آنطور که باید، چیزی از برخورد هویدا نیست. آش آنقدر شور شد که سال گذشته خداداد افشاریان به عنوان رئیس کمیته داوران فدراسیون فوتبال بازداشت شد و در نهایت هم رأی صادر شده از سوی دادگاه در پرونده فساد مس رفسنجان، محکومیت او را تأیید کرد. محکومیتی که به دنبال آن کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال هم علیه تمامی نفرات از جمله افشاریان رأی صادر کرد و آنها از فعالیت در فوتبال محروم شدند. با این حال هیچ رأی ثانویه‌ای در خصوص دیگر نفرات صادر نشد. به طور مثال اگر فساد خداداد افشاریان به عنوان رئیس کمیته داوران ثابت شده، آیا او به تنهایی فساد کرده یا داورانی هم بوده‌اند که با او همکاری کرده‌اند؟ رئیس کمیته داوران که سوت و پرچم در دست نداشته که بتواند به تنهایی فسادی را رقم بزند، بنابراین مشخص نیست که چرا سایر عوامل شناسایی نشده یا اگر شناسایی شدند، محکوم نمی‌شوند.

با این حال، در یک سال اخیر افراد زیادی در مصاحبه‌های مختلف از فساد در داوری صحبت به میان آورده‌اند و به افراد مختلف از جمله داوران یا اعضای کمیته داوران و سایر ارکان فوتبال، اتهاماتی را وارد کرده‌اند. پیش از این عبدالنبی پورخلف و ایمان شاه‌ولی در گفت‌وگو با تابناک از فساد در چیدمان داوری‌ها و همچنین پیشنهاد به داوران برای تغییر نتایج مسابقات صحبت کردند و این بار نیما نکیسا مدعی شده است که یکی از داوران فوتبال از او درخواست رشوه کرده است: «زمانی که مدیرعامل باشگاه ذوب‌آهن بودم، از سوی یکی از داوران پیامی دریافت کردم مبنی بر اینکه در صورت پیروزی تیم، علاوه بر پاداش بازیکنان، مبلغی نیز به داوران پرداخت شود.» این صحبت از سوی نکیسا در صورت صحت، نشان از این دارد که فساد آنقدر بزرگ و علنی شده که داوران مستقیم درخواست رشوه دارند یا گاهی برعکس این اتفاق، مدیران به صورت علنی به برخی داوران پیشنهاد رشوه می‌دهند تا بلکه به این طریق نتایج دستخوش تغییر شود.

در این میان اما نکته جالب توجه، نوع برخورد با ادعاها و اتهاماتی است که به داوری فوتبال کشور وارد می‌شود. می‌توان گفت که در یک سال اخیر شاهد بالاترین سطح اتهامات به داوران فوتبال هستیم و طبیعتاً بسیاری از داوران سالم هم در میان این اتهامات، وارد فشار می‌شوند. فشارهایی که به صورت ناروا آنها را در مسابقات دچار اشتباه می‌کند و گاهی باعث می‌شود که تشخیص درست و غلط نیز اشتباه شود. با این حال، کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال که باید به این ادعاها تا زمان رسیدن به نتیجه‌ای قابل توجه رسیدگی کند، تبدیل به مکانیزمی شده است که صورت مسأله را پاک می‌کند.

ادعای افرادی که در این مدت زبان باز کرده و به فسادهای احتمالی در داوری اشاره دارند، آنقدر سنگین است که طبیعتاً می‌تواند منجر به باز شدن پرونده‌هایی سنگین و پیچیده شود، اما به نظر می‌رسد کمیته اخلاق به صدور یک احضاریه، خواستن توضیح و توبیخ بسنده می‌کند و گاهی هم فرد افشاکننده به دلیل ارائه نکردن اسناد محروم می‌شود. البته که رویه اتهام زدن بدون سند موضوعی نیست که انتظار داشت کمیته اخلاق هم به سادگی از کنار آن عبور کند، اما این موضوع جای پرسش دارد که آیا کمیته اخلاق رسیدگی مستقلی به ادعاهای مطرح شده تا حاصل شدن نتیجه دارد یا صرفاً به ارائه کردن یا نکردن سند از سوی فرد اتهام زننده، بسنده کرده و رأی صادر می‌کند؟

در شرایط فعلی که فوتبال ایران با چالش‌های زیادی مواجه شده و در بخش داوری حتی با وجود VAR شاهد اشتباهات عجیبی از برخی داوران هستیم که صدای مهدی تاج را هم درآورده است. رئیس فدراسیون فوتبال چندی پیش گفته بود: «این قابل قبول نیست که داور زیر کولر در اتاق VAR بنشیند، صحنه‌ها را تماشا کند اما باز هم متوجه خطا نشود.» در چنین شرایطی طبیعی است که از کمیته اخلاق باید انتظار بیشتری داشت؛ اینکه به جای پاک کردن صورت مسأله و محروم کردن آنهایی که ادعای فساد در داوری را دارند، یک بار برای همیشه تمامی ادعاها را به صورت مستقل بررسی کند که این بررسی حتی ممکن است چندین ماه یا بیش از یک سال زمان‌بر شود، اما نتیجا حاصله می‌تواند علاوه بر رفع اتهام از برخی داوران، موجب ریشه‌کن کردن فساد در این بخش شود.