کم‌خوابی مزمن چگونه باعث خودتخریبی مغز می‌شود؟
به گزارش سرویس علم و فناوری تابناک، مطالعات جدید نشان می‌دهد مغز هنگام خواب برخی از فعالیت‌های خود را تغییر می‌دهد تا محصولات جانبی سمی فعالیت عصبی روزانه را پاک کند. اما زمانی که فرد با کم‌خوابی مزمن مواجه شود، این فرایند همچنان ادامه می‌یابد و ممکن است باعث آسیب به نورون‌ها و اتصالات سیناپسی شود.
تحقیقی به سرپرستی «میشل بلسی»، عصب‌شناس دانشگاه پلی‌تکنیک مارکه ایتالیا، واکنش مغز پستانداران به کم‌خوابی مزمن را مورد بررسی قرار داده است. یافته‌های این مطالعه، شباهت قابل توجهی میان موش‌هایی که خواب کافی داشته‌اند و موش‌هایی که دچار بیخوابی مزمن بودند، نشان می‌دهد.
در مغز، دو نوع سلول گلیال نقش مهمی در تازه‌سازی نورون‌ها دارند؛ سلول‌های میکروگلیال که وظیفه پاکسازی سلول‌های فرسوده از طریق فرایندی به نام فاگوسیتوز (بیگانه‌خواری) را بر عهده دارند، و آستروسیت‌ها که مسئول حذف سیناپس‌های غیرضروری برای بهبود و بازسازی سیم‌کشی مغز هستند.
پیش از این تصور می‌شد این پاکسازی عمدتاً در زمان خواب رخ می‌دهد تا آسیب‌های عصبی روزانه رفع شود، اما این تحقیق نشان داده است که کم‌خوابی مزمن نیز باعث فعال شدن همین فرایند در مغز می‌شود، با این تفاوت که این واکنش می‌تواند به خودتخریبی و آسیب به بافت مغز منجر شود.
میشل بلسی توضیح می‌دهد که در شرایط کم‌خوابی، آستروسیت‌ها فعالیت بیشتری دارند و بخش‌هایی از سیناپس‌ها را نابود می‌کنند؛ فرآیندی که به آن «فاگوسیتوز آستروسیتی» گفته می‌شود.
این خودتخریبی مغز در مواجهه با کمبود خواب بسیار نگران‌کننده است، زیرا فعالیت بیش از حد میکروگلیال‌ها با بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر و سایر اختلالات تخریب عصبی مرتبط است.
اگرچه نتایج این تحقیق مهم و قابل توجه است، اما هنوز پرسش‌هایی باقی مانده؛ از جمله اینکه این مطالعات روی موش‌ها انجام شده و باید بررسی شود آیا این مکانیسم در انسان‌ها نیز به همین شکل رخ می‌دهد یا خیر.
تابناک را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
