راز تلخ ۳ شب بی‌خوابی در هفته

به گزارش تابناک به نقل از فارس، بی‌خوابی مزمن می‌تواند فراتر از برهم‌زدن برنامه خواب باشد و به روند پیری مغز سرعت ببخشد. پژوهشی تازه که در مجله «نورولوژی» منتشر شده نشان می‌دهد افرادی که دست‌کم سه شب در هفته و به مدت سه ماه یا بیشتر دچار مشکل خواب هستند، ۴۰ درصد بیش از دیگران در معرض ابتلا به زوال عقل یا مشکلات خفیف شناختی قرار دارند. این وضعیت معادل پیری زودرس مغز به اندازه ۳.۵ سال عنوان شده است. «دیه‌گو زِ کاروالیو»، عصب‌شناس کلینیک «مِیو» در آمریکا و یکی از نویسندگان این تحقیق، گفته است: خواب فقط به استراحت مربوط نمی‌شود، بلکه نقشی کلیدی در مقاومت و تاب‌آوری مغز دارد. این پژوهش روی ۲۷۵۰ آمریکایی مسن که در آغاز مطالعه از نظر شناختی سالم بودند و به‌طور میانگین نزدیک به شش سال تحت نظر قرار گرفتند، انجام شد. در میان آنان، ۱۶ درصد مبتلا به بی‌خوابی مزمن بودند. طی این مدت، ۱۴ درصد از بیماران مبتلا به بی‌خوابی دچار زوال عقل یا اختلال خفیف شناختی شدند، در حالی که این رقم در میان افراد بدون بی‌خوابی تنها ۱۰ درصد بود. همچنین در آزمایش‌های حافظه و تفکر، افراد مبتلا به بی‌خوابی افت شدیدتری نشان دادند. کاروالیو تأکید کرده است که بی‌خوابی مزمن می‌تواند نشانه هشداردهنده زودهنگام یا حتی عاملی مؤثر در بروز مشکلات شناختی آینده باشد.

پژوهشگران دریافتند افرادی که خواب کمتری از حد معمول داشتند، در تصویربرداری مغزی دچار «هایپراینتنسیتی ماده سفید» یا همان لکه‌های روشن ناشی از آسیب و همچنین پلاک‌های آمیلوئید بیشتری بودند؛ رسوب‌هایی که ارتباط نزدیکی با بیماری آلزایمر دارند. سطح پلاک‌های آمیلوئید در این افراد مشابه کسانی بود که حامل ژن «اِی‌پی‌اُئی۴» هستند؛ ژنی که خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد. در همین حال، افراد دارای ژن «اِی‌پی‌اُئی۴» نیز افت بیشتری در حافظه و مهارت‌های شناختی تجربه کردند. به گفته کاروالیو، نتایج نشان می‌دهد که بی‌خوابی ممکن است از مسیر‌های گوناگون به مغز آسیب بزند؛ هم از راه تجمع پلاک‌های آمیلوئید و هم از طریق آسیب به رگ‌های خونی کوچک مغز. این یافته‌ها بار دیگر بر اهمیت درمان بی‌خوابی مزمن تأکید دارد؛ نه فقط برای بهبود کیفیت خواب بلکه به‌منظور حفاظت از سلامت مغز در دوران سالمندی. بی‌خوابی و کم‌خوابی با خطر بالاتر ابتلا به فشار خون، بیماری قلبی، دیابت، افسردگی و چاقی نیز مرتبط هستند. سازمان جهانی بهداشت تخمین می‌زند که هم‌اکنون حدود ۵۷ میلیون نفر در جهان با زوال عقل زندگی می‌کنند و بی‌خوابی در حدود ۱۶.۲ درصد از مردم کشور‌هایی که داده‌های دقیق در دسترس دارند مشاهده می‌شود. این مطالعه تازه که در تاریخ ۲۱ شهریور ۱۴۰۴ منتشر شد، اهمیت حیاتی خواب در سلامت مغز را بار دیگر برجسته کرده است.