دولت در دوراهی: تغییر مسیر یا تکرار تقابل؟

هیچ‌چیز علیه ما نیست؛ از جمله توافق‌نامه صلح جمهوری آذربایجان و ارمنستان و طرح سپردن دفاع نظامی لبنان به ارتش این کشور. آنچه علیه ماست، سیاست‌ها و رویکردهای خود ماست.

به گزارش تابناک به نقل از هم میهن؛ جهان در حال تغییر است، جامعه ما نیز به‌شدت نیاز به تغییر دارد. دولتمردان ما این دو را درک کرده‌اند؛ اما هنوز تصمیم نگرفته‌اند که آیا می‌خواهند سیاست‌های کشور بر همان پاشنه بچرخد که تاکنون بوده و یا اینکه کشور را در مسیر انطباق با این تغییرات قرار دهند. مطالبه جامعه تغییر است. واقعیت‌ها هم ضرورت این تغییرات را گوشزد می‌کند.

اما تصمیم‌گیرندگان همچنان مرددند. یکی به نعل می‌زنند و یکی به میخ. این روش و این رویکرد قابل استمرار نیست. انتصاب علی لاریجانی به دبیری شورای‌ عالی امنیت ملی، گشوده شدن در گفت‌وگوی ایران و FATF و مواضع نسبتاً فعال و روزآمد وزیر امورخارجه سیگنال‌هایی است که نشان می‌دهد تغییرات در رویکرد سیاست خارجی جدی گرفته شده است. اما برخی سیگنال‌هایی که این روزها از سوی کسانی که تاکنون بدون داشتن هیچ مسئولیت رسمی در تصمیم‌گیری همچنان مواضع رادیکال قبلی را تکرار می‌کنند، نشان می‌دهد که انگار قرار است راه تجربه‌شده تکرار شود. 

سیاست ستیز با آمریکا و اروپا نیاز به تغییر دارد و معنای این تغییر هم وادادگی و تسلیم نیست؛ بلکه تبدیل رویکرد ستیز به رقابت است. می‌توان همچنان منتقد سیاست‌های آمریکا و اروپا بود و در قالب قواعد بین‌المللی از همه ظرفیت‌ها برای نقد این سیاست‌ها سود برد؛ اما درعین‌حال، رویکردی اتخاذ کرد که دیگر نیاز به این نباشد که همه گره‌های روابط با غرب را با لوله تفنگ یا شعارهای شاذ و تحریک و تهدید باز کرد. تا جایی با آمریکا به بن‌بست می‌خوریم، رادیکال‌های داخلی شعار بستن تنگه هرمز را مطرح می‌کنند. تا با یک طرح و برنامه‌ای دچار انفعال می‌شویم، تهدید به مقابله‌به‌مثل می‌کنیم. این سیاست تهدید و تقابل به پاشنه آشیل ما تبدیل شده است و همه روزنه‌های تغییر را بسته است. 

اداره مملکت با این سیاست‌های متناقض عملاً به بن‌بست خورده است. فرصت فکر کردن و برنامه‌ریزی را از دولت گرفته است. ناترازی انرژی و آب حاصل فقدان فرصت در برنامه‌ریزی و فقدان فرصت برای فکر کردن و اصلاح مدیریت است. ناکارآمدی مدیریت حاصل فضای به‌شدت امنیتی است که محصول نگه داشتن دائمی کشور در فضای جنگ با همه است.

این دو موضوع اثر شگرف بر افزایش روند نارضایتی مردم داشته است؛ روندی که هر روز بر میزان آن افزوده می‌شود و قدرت و توان تاب‌آوری اجتماعی و سیاسی را کاهش می‌دهد. امروز مشکلات کشور به گره کوری تبدیل شده است که یک راه‌حل بیشتر ندارد و آن‌هم ضرورت اتخاذ و اجرای تصمیم‌های بزرگی است که نشان دهد ایران می‌خواهد و می‌تواند با انطباق خود با نیازهایش تغییرات را هضم و مسیر را برای دگرگونی باز کند. این کم‌هزینه‌ترین راه برای عبور از بحران است.

همه‌چیز به خودمان بستگی دارد، نه دیگران. دشمنان فقط قادرند از ضعف‌های ما علیه‌مان استفاده کنند. آنها خالق هیچ تهدیدی علیه ما نیستند. به جای نزاع با دیگران خود را اصلاح کنیم.