ایران ابزار چانه زنی روسیه برای امتیازگیری از آمریکا است!؟

همواره و در بازهای زمانی مختلف، گمانه زنی ها و تحلیل های زیادی پیرامون تاثیر یک بازیگر سوم بر روابط ایران و روسیه مطرح شده است و بسیاری از ناظران براین باورند که با توجه به اینکه روابط ایران و روسیه به سطح استراتژیک ارتقا نیافته، به همین جهت، روابط آن ها متاثر از عوامل متعددی بوده که زمینه برای شکننده بودن روابط میان آن ها را فراهم آورده است.

به گزارش تابناک، با این حال، برخی از ناظران بر آنند که روابط مسکو و تهران در دوره اخیر وارد فاز متفاوت تر و راهبردی تری شده و به همین جهت آسیب پذیری روابط دو کشور نسبت به دوره های گذشته کمتر شده است.

در همین رابطه، حمایت های کم سابقه اخیر روسیه از ایران در برابر آمریکا و اروپا، مورد توجه بسیاری از ناظران و کارشناسان قرار گرفته است. برخی از کارشناسان حمایت های اخیر روسیه را در راستای ارتقای روابط دو کشور تحلیل می کنند و عده ای دیگر، این حمایت ها را راهبرد روسیه برای امتیازگیری از آمریکا قلمداد می کنند.

در این رابطه، نیکولای کوژانو، کارشناس خاورمیانه در دانشگاه اروپائی سنت پترزبورگ، در مطلبی به این مسئله پرداخته و نوشته است:

اخیرا تشدید مباحث میان ایالات متحده و روسیه، گمانه زنی هایی مبنی بر اینکه مسکو  قصد دارد از کارت ایران برای چانه زنی با دونالد ترامپ پیرامون موضوعات مختلف استفاده کند.

  استدلال این است که مسکو می می تواند در ازای عقب نشینی از حمایت های خود از ایران، فشار سیاسی و اقتصادی آمریکا علیه خود را از بین ببرد.

سفر مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا به روسیه در 15 می، با استقبال خوب مسکو مواجه شد. سفری که به ممکن است زمینه لازم برای مصالحه میان دو کشور در حوزه های موضوعی مختلف را فراهم آورد.

به طوری که پس از این سفر، خبرگزاری بلومبرگ مدعی شده بود که روسیه درخواست ایران برای خرید اس-400 را رد کرد. خبری که البته با تکذیب مقامات دو کشور مواجه شد و اخیرا روس ها نیز آمادگی خود برای فروش اس-400 به ایران را به صورت رسمی اعلام کرده اند.

با این حال، تعدادی از رویدادهایی که پس از سفر پمپئو به روسیه به وقوع پیوست نشان داد، مسکو آماده حمایت از استراتژی «فشار حداکثری» ایالات متحده علیه ایران نیست.

در 18 ژوئن، نشست مشترک کمیسیون روسیه و ایران در زمینه همکاری های تجاری و اقتصادی در اصفهان نشان داد که قصد مسکو برای توسعه همکاری اقتصادی با تهران علی رغم تحریم های ایالات متحده جدی است.

همچنین در نشست اخیر کمیسیون مشترک برجام در وین، روسیه به وضوح منافع ایران را در نظر گرفت و علی رغم ترس های از این وضعیت به نفع خود استفاده نکرد.

این در حالی است که روسیه در سال 2010 در راستای بهبود روابط خود با آمریکا، فروش سامانه موشکی اس-300 به ایران را متوقف کرده بود. مسئله ای که به نوبه خود منجر به بی اعتمادی بیش از پیش ایران به روسیه شد. با این حال، روس ها در احیای روابط خود با آمریکا شکست خوردند و نتوانستند ضرر تضعیف روابط خود با ایران را جبران کنند.

علاوه بر بحران سوریه، مسکو و تهران در موضوعات متنوعی از انرژی و امنیت در منطقه خزر و آسیای مرکزی همکاری می کنند. روسیه به این تعاملات همانند ایران علاقه مند است. مسکو به وضوح یادآوری می کند که این امر به دلیل همکاری مؤثر با تهران بود که در اوایل دهه 1990 باعث توقف جنگ داخلی خونین در تاجیکستان شد. موضع تهران در مورد جنگ روسیه با گرجستان در سال 2008 نیز هم راستا با موضع روس ها بود. از سوی دیگر، دشوار است که توافقنامه دریای خزر در سال 2018 بودن حمایت ایران اجرا شود. در نتیجه، مسکو نمیتواند اخلالی در گفتگوها و روابط خود با ایران ایجاد کند.

از سوی دیگر، حجم تجارت میان دو کشور در سال 2018 علی رغم فشار آمریکا و تحریم ها رشد داشته و به 1.7 میلیارد دلار رسید. پیش بینی می شود که در سال 2019 این میزان به بیش از 2 میلیارد دلار برسد.

در حال حاضر مسکو به دنبال نقاط بالقوه همکاری است که نمی تواند به طور مستقیم تحت تاثیر تحریم ها باشد. به عنوان مثال، روسیه قصد دارد صادرات محصولات کشاورزی خود را افزایش دهد که ممکن است برای تامین امنیت غذایی ایران از جمله عرضه حبوبات و گوشت روسیه اهمیت اساسی داشته باشد. علاوه بر این، در کنار قزاقستان، مقامات روسیه برنامه های بلندپروازانه ای برای تبدیل ایران به مرکز تجارت گندم برای رسیدن به بازارهای دیگر منطقه خاورمیانه و جنوب آسیا دارند.

آینده روابط روسیه و ایران بسیار وابسته به نتایج رقابت ایالات متحده و ایران است. مسکو قصد فشار تهران برای روابط بهتر با ایالات متحده را ندارد، اما می تواند نقش میانجی گر را بازی کند.