پیشنهاد سه عنصری به آمریکا برای مقابله، تعامل و توافق با ایران

جمعی از اعضای بنیاد کارنگی و مرکز مطالعات امنیتی آمریکا در گزارشی مفصل، اقدام به جمع‌بندی اقدامات و استراتژی منسجمی که ایالات‌متحده باید برای مقابله با ایران در خاورمیانه به کار بگیرد، کرده‌اند و طی آن پیشنهاد‌هایی در سه سطح به مقامات آمریکایی در این خصوص ارائه نموده‌اند.

به گزارش «تابناک»؛ این گزارش که با توجه به تلاش‌های بیش از 37 ساله آمریکا برای مقابله با ایران و به گفته نویسندگان آن، جلوگیری از دسترسی ایران به سلاح اتمی تدوین ‌شده است، در مقدمه خود تأکید دارد که توافق هسته‌ای با ایران باید کامل اجرایی شود، ولی نباید به‌عنوان پایان راه دیپلماتیک با ایران باشد. به عقیده این نویسندگان، این توافق باید ابتدای مسیری طولانی باشد که آمریکا از آن برای مقابله با تهدید منافع خود در خاورمیانه توسط ایران استفاده کند.

این گزارش سه مفهوم را در مقابله با ایران به کار می‌گیرد و درواقع سه کلید اصلی برای تدوین یک استراتژی جامع برای ایران را به دست می‌دهد: «تأکید» بر اجرای دقیق و کامل برجام و توافق هسته‌ای، «جای دادن» توافق در استراتژی جامع‌تری برای اقدامات آمریکا در برابر ایران در خاورمیانه و «تعامل» با ایران در موضوعاتی که هنوز ر مورد برجام یا غیرازآن مورد مناقشه است.

در مورد توافق هسته‌ای

نویسندگان این گزارش تأکید کرده‌اند، هدف اصلی و نهایی از این گزارش، ایجاد یک استراتژی جامع و هماهنگ برای مقابله با تهدیدات ایران در خاورمیانه نسبت به متحدان و منافع آمریکا است؛ استراتژی که هم‌زمان از ابزارهای متفاوت استفاده کرده و این ابزارها را با یکدیگر مطابقت می‌دهد. به گفته آن‌ها تجربه نشان داده، ایران تا زمانی که با کاربست هماهنگ یک چنین رویکردهایی مواجه نباشد، از تن دادن به منافع ملی آمریکا سر باز خواهد زد.

آنچه این گزارش در اولین قدم به آن اشاره می‌کند، این است که آمریکا نباید بدون در دست داشتن یک جایگزین معتبر و صلاحیت‌دار به لحاظ دیپلماتیک برای برجام و توافق هسته‌ای، به سمت مذاکره مجدد برای آن قدم بردارد. به گفته این گزارش، در حالی‌ که توافق هسته‌ای یک توافق ناقص است، می‌تواند تهدیدات هسته‌ای ایران را برای کوتاه و میان‌مدت خنثی کرده و خیال آمریکا را بابت صرف انرژی در خصوص مقابله با تجهیز ایران به سلاح اتمی راحت کند.

وی همچنین گفت: گزارش هیچ دورنمای واقع‌گرایانه‌ای برای رسیدن به یک توافق بهتر از توافق جاری با ایران وجود ندارد. در نتیجه مذاکره مجدد برای توافق هسته‌ای و یا تلاش برای گنجاندن موضوعات جدید در آن ریسک بسیار بالایی دارد و می‌تواند منجر به از دست رفتن کل توافق شود.

پیشنهاد این گزارش در این بخش آن است که ایالات‌متحده به ‌جای کنار گذاشتن یا مذاکره مجدد در خصوص برجام، آن را به شکل فعلی با دقت بسیار بالا پیاده کند و هم‌زمان از تغییر برنامه هسته‌ای ایران به یک برنامه صلح‌آمیز حمایت کرده و گزینه‌های جانبی دیگر را برای محدودیت‌های بیشتر بر برنامه هسته‌ای ایران در دستور کار قرار دهد.

در رابطه با اقدامات ایران در خاورمیانه

این گزارش در بخش دوم خود و در مورد آنچه اقدامات بی‌ثبات کننده ایران در خاورمیانه نامیده است، بیان می‌کند، تاکنون هیچ استراتژی مبتنی بری استفاده هم‌زمان و کارآمد از تعامل و زور یا اجبار در برابر ایران به کار گرفته نشده است و این اتفاق باید رخ دهد. این گزارش به معنی بالا بردن هزینه‌ها برای ایران در راستای حمایت از گروه‌های نظامی و نایبان خود در منطقه با استفاده از ابزار نظامی و اطلاعاتی است که شامل تلاش برای مقابله با تهدیدات ایران از طریق تحریم‌های اقتصادی، و در برخی موارد اعزام نیروهای نظامی برای بالا بردن توان مقابله آمریکا خواهد بود.

اما نویسندگان تأکید دارند، این اقدامات باید هم‌زمان با باز گذاشتن چندین کانال دیپلماتیک برای گفت وگو و تعامل با ایران باشد. از نظر آن‌ها کاربست مکانیسم‌های تعارض زدایی در راستای جلوگیری از گسترش نزاع باید به کار گرفته شود. به عقیده آن‌ها ایالات‌متحده باید همچنان علاقه‌مند به حل و رفع تعارضات با ایران از مسیر گفت وگو باشد، زیرا ایران یکی از بازیگران منطقه‌ای مهم در خاورمیانه است و در نهایت باید توافق ایران برای هرگونه ترتیبات سیاسی در این منطقه به ‌دست‌ آمده و در نظر گرفته شود.

گسترش تعامل

در بخش سوم این گزارش تأکید دارد، هم‌زمان با استفاده از ابزارهای مختلف برای مقابله با تهدیدات ایران در خاورمیانه باید تلاش مضاعفی برای گسترده ساختن تعامل با ایران در دستور کار ایالات‌متحده قرار گیرد. از نظر نویسندگان این گزارش، مهم‌ترین ابزارها در این مسیر باز گذاشتن چندین کانال هم‌زمان برای دیپلماسی و گفت وگو و همچنین تعاملات نفربه‌نفر با ایران و تعاملات اقتصادی است. این اقدامات باید در تطابق با عناصر پیش‌گفته باشد تا منجر به دسترسی آمریکا به ثبات و امنیت موردنیاز در خاورمیانه شده و درنهایت بتواند به‌ خوبی مواضع آمریکا را برای ایران روشن کند.

از نظر این گزارش، این تعامل باید دو جنبه را هم‌زمان داشته باشد: اول نباید تلاش جدی برای تغییر ماهیت نظام ایران بکند و در عین ‌حال نباید منجر به کاستی و نقص در تلاش برای محدودسازی برنامه هسته‌ای و موشکی ایران یا اقدامات بی‌ثبات کننده ایران در منطقه شود. بلکه تنها باید مسیری را برای شانس گفت وگو و مذاکره با ایران و بهبود روابط ایران و آمریکا باز بگذارد.