طی روزهای اخیر، اخبار مربوط به سفر هیأتی سیاسی از طالبان به ایران، به یکی از مباحث برانگیز در روابط ایران و افغانستان تبدیل شده است. از یک سو، این خبر تاکنون با تأیید و تکذیبهای متعددی از هر دو طرف همراه بوده و از سوی دیگر، دولت افغانستان خواستار توضیح در این زمینه شده است.
به گزارش «تابناک»، در پی انتشار اخباری مبنی بر سفر یک هیأت طالبان به ایران، این گروه تأیید کرده که یک هیأت برای گفتوگو با مقامهای ایرانی به تهران فرستاده است. قاری یوسف احمدی، سخنگوی گروه طالبان سفر سه روزه هیأت این گروه به ایران را تأیید کرده و گفته است که نمایندگان طالبان با مقامهای ایرانی گفتوگو کردهاند.
این در حالی است که پیشتر و در پی انتشار اخبار اولیه در این زمینه، مقامات افغان از تهران خواستهاند درباره جزییات این سفر به آنها توضیح بدهد. «جانان موسی زی»، سخنگوی وزارت خارجه افغانستان، روز یکشنبه در یک کنفرانس خبری در کابل گفت: «ما در رابطه با گزارشی که پخش شده با مقامات جمهوری اسلامی ایران در تماسیم تا باشد که درست بودن یا نادرست بودن این گزارش تثبیت شود».
موسی زی همچنین اظهار داشته، طالبان هیچ دفتری در قطر ندارند و مذاکرات برای ایجاد چنین دفتری، هنوز نتیجه نداشته است. این سخنان پس از آن بیان میشود که گفته شد هیأت مذکور طالبان، از دفتر این گروه در قطر به ایران آمده بودند.
با این حال، وی تأکید کرده حکومت ایران از پیشبرد روند صلح افغانستان در گذشته حمایت کرده است. موسی زی اشاره نموده، افغانستان و ایران در یازده سال اخیر با وجود حضور نیروهای ناتو، روابط خوب و دوستانه داشتهاند.
وی همچنین با اشاره به اینکه موضع ایران در قبال افغانستان مثبت بوده، گفت: «موضع دایمی رهبران و دولت ایران در رابطه با افغانستان این بوده که آنها طرفدار صلح هستند در افغانستان. آنها طرفدار صلح در افغانستان هستند و تروریسم بینالمللی که مردم افغانستان را به خاک و خون کشانیده، نه تنها تهدیدی است علیه مردم افغانستان بلکه تهدیدی است علیه تمام منطقه».
در این میان، یک روزنامه پاکستانی به نقل از برخی مقامات طالبان، انجام این سفر را تأیید کرد. روزنامه «اکسپریس تریبون»، چاپ پاکستان به نقل از مقامات طالبان که نخواستهاند نامشان فاش شود، نوشته است، گروه طالبان مواضع خود را روشن و تلاش خواهد کرد تا نگرانی ایران را در مورد این گروه کم کند.
گفته شده که این سفر به دعوت جمهوری اسلامی انجام گرفته و سید طیب آغا، مولوی شهابالدین دلاور و شیرمحمد عباس ستانکزی از اعضای کلیدی این گروه بودهاند که به نمایندگی از هیأت سیاسی طالبان با مقامهای امنیتی ایران گفتوگو کردهاند.
اما همه این بحثها در حالی مطرح میشود که سفارت ایران در کابل، امروز اخبار مربوط به دیدار اعضایی از طالبان با مقامات امنیتی ایران را تکذیب کرده است. رحمتالله آزاده، از دفتر مطبوعاتی سفارت ایران در کابل گفته، جمهوری اسلامی ایران خبرهای نشر شده در مورد این که هیأتی از گروه طالبان به تهران سفر و با مقامات امنیتی ایران گفتوگو کرده است را تأیید نمیکند.
با این حال، سایت شبکه خبری «بی بی سی» به نقل از «وحید مژده»، کارشناس مسائل سیاسی افغانستان مینویسد، سفر هیأت طالبان به تهران احتمالا حقیقت دارد؛ اما طالبان با مقامات امنیتی و اطلاعاتی ایران دیدار نکرده اند و دیدار دو طرف جنبه سیاسی داشته است.
مژده که در دوران حاکمیت گروه طالبان، کارمند وزارت امور خارجه بود و اکنون به عنوان کارشناس مسائل طالبان فعالیت میکند، همچنین اظهار داشته پیش از این نیز شماری از اعضای گروه طالبان از جمله امرالله نعمانی، وزیر تحصیلات عالی در دوره طالبان توسط دولت ایران برای شرکت در کنفرانس بیداری اسلامی به تهران دعوت شده بود و دو طرف نشستهایی داشتهاند.
وی افزود: «با افشای این سفر، ایران به آمریکا قدرت خود را نشان داد که اگر میخواهد در افغانستان حضور درازمدت و پایگاه داشته باشد، نقش ایران را باید در نظر بگیرد. این مسأله روشن کرد که ایران توانمندی ایجاد مشکل بیشتر را برای آمریکا دارد».
وی مدعی شده بر پایه اطلاعاتی که دارد، در نشست مقامهای طالبان و دولت ایران احتمالاً موضوعاتی در مورد افغانستان پس از ۲۰۱۴، حضور نیروهای خارجی، انتخابات و همچنین بحث رهایی دو شهروند اکراینی از اسارت طالبان که ماه قبل به دلیل نشست اضطراری یک بالگرد در «لوگر» به دست مخالفان مسلح افتاده بودند، مطرح شده است.