بازگشت تیفوس هفتاد ساله با بیمه درمانی!

گذشته:

هفتاد سال پیش، مهمان‌های ناخوانده جنگ جهانی که با اشغال کشورمان به دست متفقین وارد کشورمان شده بودند، بیماری کشنده‌ای را از طریق شپش در سطح ایران گستراندند که اوایل «تب حصبه» نامیده می‌شد؛ بیماری سختی که با تب محرقه همراه بود و ۴۰ درصد مبتلایان را به کام مرگ می‌کشانید و البته مدت‌ها زمان برد تا از حصبه ـ که بسیار خفیف‌تر است ـ جدا شده و «تیفوس» شناخته شود.

بیماری مهلک اینقدر گسترده شده بود که آمار تلفات شهرهای دور و نزدیک همه را نگران کند. کار به جایی رسید که نخست وزیر، دو روز مانده به پایان سال، وزیر بهداری را به مجلس شورای ملی کشاند. دکتر ملک‌زاده در پرسش از علی اصغر حکمت، خواستار اقدام دولت برای جلوگیری از شیوع تیفوس در وسایل نقلیه عمومی مثل اتوبوس‌ها و درشکه‌ها و در حمام‌های عمومی شد.

پاسخ وزیر بهداری گزارشی بود از کارهای دولت برای جلوگیری از گسترش و مقابله با سرایت تیفوس: «یک میلیون واکسن تیفوس قبلا دستور داده شده بود و این واکسن‌ها به قاهره رسیده است. اخیرا اقداماتی شده، امیدواریم زود‌تر وارد تهران بشود ولی تصدیق خواهید فرمود که این اقدامات کافی برای آن منظور اساسی نیست. ما الان در بیمارستان شفا، نجات و رازی تقریبا سیصد تختخواب داریم که بیمارهای تیفوسی را می‌پذیریم، ولی آنچه که مشهود است، بیماری زیاد‌تر از این است و متأسفانه محلی برای نگاهداری این‌ها نیست. باید حقایق را گفت؛ علاوه بر اینکه بیمار زیاد است و برای آن‌ها جا نداریم. متأسفانه بعد از معالجه هم چون خوب مواظبت نمی‌شود... ».

بنا به گزارش حکمت دولت دستور ضد عفونی کردن تمام حمام‌ها، بیمارستان‌ها، مسافرخانه‌ها و اتوبوس‌ها را داده و درصدد بود حمام‌های مجانی در دسترس فقرا قرار دهد. وی از مجلس شورای ملی تقاضای بودجه بیشتری برای وزارت خانه‌اش کرد که البته تقاضایش در ۱۱ فروردین ۱۳۳۲ با پاسخ مثبت مجلس روبه‌رو شد که با ۷۳ رأی موافق از ۷۶ نماینده، پنج میلیون ریال (پانصد هزار تومان) اعتبار برای جلوگیری از مرض تیفوس به شرح ماده واحده در اختیار دولت قرار گیرد.*


حال:

دورنمای آینده:

در قیاس دو رویداد ثبت شده، همین بس که وزیر اول برای رفع نگرانی به مجلس خوانده می‌شود و نه تنها اقدامات مجموعه تحت امرش را تشریح کرده و نمایندگان را قانع می‌کند، بلکه موفق می‌شود برای حل مشکلات پیش روی، همکاری مجلس را جلب کرده و بودجه مورد نیاز را با رأی قاطع به دست آورده و البته در ‌‌نهایت در مهار تیفوس نقش بسزایی ایفا کند اما در سخنان دو سه روز گذشته، هیچ کدام از این رویکرد‌ها دیده نمی‌شود!

وزیری که با شعار سامان دادن به اوضاع نامناسب بیمه‌ها کارش را آغاز می‌کند، به جایی رسیده که گله‌هایش از وضع موجود، تیتر یک چند روزنامه شود و البته این سخنان آتشین حتی دستمایه گرفتن یک بودجه یا قدرت کنترلی هم نیست؛‌ اوضاع بد تشریح می‌شود بدون اینکه راه خوب کردن آن گفته شود یا شاید نمایندگان به این تجمیع نظر برسند که اعترافات وزیر را دستمایه استیضاحش قرار دهند و یا بد‌تر، رئیس کابینه مورد انتقاد، منتقد را از خدمت مرخص کند!

بدین ترتیب درخواهیم یافت که نه تنها گذشته کلید راه حال و آینده‌مان نشده است، بلکه اصلا وزیر و نمایندگان آینده‌ای را مورد دقت قرار نداده‌اند که اگر اینچنین بود،‌ چه توجیهی است که برنامه چهارم توسعه محقق نشده باشد و نه تنها کسی توبیخ نشود، بلکه تدبیری برای کاهش فشار روی بیماران و خانواده‌شان در دسترس نداشته باشیم؟

اکنون بیایید روی دیگری از ماجرا را مرور کنیم:

گرانی چندباره نرخ شیر در سال، منجر به کاهش همزمان تولید و مصرف مایعی می‌شود که جهانیان مصرف سرانه آن را در راستای میزان توسعه یافتگی رصد می‌کنند، تا نتیجه طبیعی و البته محتوم آن پدیدار شدن مبتلایان به پوکی استخوان در محرومان باشد و اینجاست که پای بیمه به ماجرا باز شده و در کارکردی جالب، درمی‌یابیم که هیچ کدام از بیمه گذاران در کشورمان، هزینه دارو و درمان ـ البته تثبیت بیماری لغت مناسب‌تری به نظر می‌رسد‌ ـ این بیماری را تقبل نمی‌کنند؛ شاید به این دلیل که ابتلای به پوکی استخوان به اراده مستقیم بیماران وابسته شمرده شده و شبیه عمل جراحی بینی دسته بندی می‌شود!

اینجاست که مثال آوردن از گذشته، تنها راه پرسشگری از مسئولان می‌شود، چرا که براستی ما هم مانند بسیاری از بیمه شدگان درمانده‌ایم که تعریف بیمه ـ لغوی، قانونی، عرف جهانی و... ـ چیست و متولی حقوق از دست رفته مردم در حال استمراری و آینده احتمالا مشابه کیست؟!

---

*ماهنامه دانش روز - شماره دوم