آیا تعطیلی بیشتر الزاما به بهره وری بالاتر منجر می شود؟

در حالی که رئیس جمهور، وعده تعطیلی پنجشنبه ها را داده است و در این باره هم اظهار داشته که ایران یکی از کشورهایی است که کمترین تعطیلات را در میان کشورهای جهان داراست، وی درباره معنای کار و بهره وری در کشورهای دیگر سخنی نگفته است؛ یعنی رئیس جمهور مشخص نکرده که کشورهای پیشرفته ـ که به زعم ایشان تعطیلات بیشتری از ایران دارند ـ چرا بهره وری چندین برابری نسبت به کار ایرانیان دارند و اصولا نمی توان بهره وری در این کشور های «پر تعطیل» را با بهره وری در کشور «کم تعطیلی» چون ایران مقایسه کرد.

به گزارش «تابناک»، با احتساب تعطیلات آخر هفته در بسیاری از کشورهایی که روزهای شنبه و یکشنبه را تعطیل هستند و چندین روز هم تعطیلات رسمی در این کشورهاست، سخن رئیس جمهور، سخن درستی است؛ یعنی در کشورهای حتی پیشرفته غربی نیز در سال، نزدیک 110 تا 120 روز تعطیلی هست، ولی آنچه در این میان مورد توجه قرار نگرفته، کیفیت کار و فراغت ایرانیان و مقایسه آن کار و فراغت شهروندان کشورهای پیشرفته است.

بنا بر این گزارش، در کشور ما «تنبلی و آزمندی»، یک از ویژگی های کار در محیط های دولتی است. کارمندی که به اجبار و تنها برای گذران زندگی، شغلی را برمی گزیند و قدرت تغییر شغل یا رو در رو شدن مستقیم با مافوق برای احقاق حق خود را ندارد، ناچار است تحمل کند و به یک سلاح پنهانی به نام تنبلی و کم کاری متوسل شود تا بدین وسیله ضعف خود را در برابر شرایط کاری و اجبارهای مافوق نشان دهد. در چنین سیستمی، کارمند نه تنها کار همراه با بهره وری ارایه نمی دهد، بلکه خود به معضلی برای سیستم تبدیل می شود؛ اما در کشورهای پیشرفته، ابتکار و خلاقیت کارمند رمز ارتقای نظام اداری است. در واقع، تنبلی کارمند ایرانی، واکنش مستقیم به سرکوب خلاقیت کارمند توسط مافوق است، حال با بیشتر کردن تعطیلات چنین آسیبی از بین می رود؟

عدم تأثیرگذاری کارمندان ایرانی، باعث «سازگاری آنان با ناامیدی» می شود و آنان هیچ تلاشی برای بهبود کار خود و یا سیستم انجام نمی دهند، چرا که به دلیل انعطاف ناپذیری سیستم اداری تلاش برای تغییر با شکست روبه رو می شود و کارمندان در دراز مدت به ناامیدی مفرطی گرفتار می شوند و امید هرگونه بهره روی از میان رخت برمی بندد. آیا کارمند ناامید به پیشرفت با افزایش زمان فراغت، میل به کار کردن پیدا می کند یا از تعطیلات فرصتی برای فرار از ناامیدی می جوید؟

«ضعف اخلاق کار»، از دیگر آسیب هایی است که در سیستم کار و به ویژه سیستم اداری دیده می شود، در حالی که با افزایش تحصیلات، انتظار این است که اخلاق کار هم تقویت شود، اما افراد متخصص و تحصیلکرده، چون می بینند که ملاک پیشرفت آنان، کار و تخصصشان نیست بلکه معادلات بیرونی هستند که پیشرفت و ارتقای افراد را باعث می شوند، آنان نیز به سمت روندهای غیر اخلاقی رفته و سیستم اداری کشور ما از یک فرد متخصص یک انسان فاقد اخلاق می سازد و این مقوله شاید هنری است که تنها از سیستم بورکراسی ایران برمی آید.

«وجود تبعیض های متفاوت در محیط کار، اعم از تبعیض جنسیتی، تبعیض در دوری و نزدیکی به مدیر و...»، «شخصی کردن امور و روند کار در ادارات»، «سر رسیدن تازه واردهایی که یک شبه قرار است بر جمعی متخصص مدیریت کند»، «انجام کار برای میل شخصی نه برای قرار گرفتن در روند تکامل و بهره وری کشور»، از دیگر دلایلی است که باید گفت کیفیت و بهره وری کار را در ایران در مقایسه با کشورهای پیشرفته بسیار پایین آورده است.

گفتنی است، چنین ویژگی هایی تنها نشان دادن چند دلیل اصلی بهره وری پایین کار ایرانیان است که دلایل بی شمار  و عمیق بیشتری نیز دارد؛ اینها تنها بهانه ای است که گفته شود این تعطیلات زیاد نیست که باعث بهره وری است، بلکه وجود فرهنگ کار سالم است که کار را کار با بهره وری بالا و فراغت را فراغت با بهره وری بیشتر تبدیل می کند.