وقت رأیگیری برای تعیین وزرای کابینه دولت دهم فرا رسیده است و طی همین هفته پس از حدود سه هفته رایزنی و پیشگویی، نمایندگان مجلس سرنوشت دولت جنجالی دهم را تعیین میکنند. حال بعد از آنکه اظهارات محمدرضا باهنر و برخی دیگر از اعضای هیأت رئیسه مجلس مبنی بر رأی نیاوردن عدهای از وزرای پیشنهادی رئیسجمهوری به مذاق برخی حامیان دولت خوش نیامد، این بار علی مطهری، برادر همسر علی اردشیر لاریجانی و فرزند شهید آیتالله مطهری بعد از نامهنگاریهای انتقادی که در ماههای گذشته به محمود احمدینژاد، آیتالله جنتی، مهدی کروبی و حسین شریعتمداری و ... داشت با دفاع از دیدگاه اعتدالی همپایانش در خانه ملت این اجماع را اعلام میکند که 6ـ5 چهره از کابینه پیشنهادی از فیلتر مجلس عبور نخواهند کرد.
این دلایل میخواهد کمبودن سابقه و ضعف تجربه باشد یا نظامی بودن و نامرتبط بودن تخصص این وزرا. اما به هر حال تکرار آنها حکایت از تبدیل شدن یک احتمال به واقعیت دارد. علی مطهری که در ابتدای حضورش در مجلس جزو منتقدان اصلاحطلبان به شمار میرفت در مصاحبهای که با او انجام دادهایم برخی از همان انتقادات و ایرادات نمایندگان اصلاحطلب مجلس به دولت را تداعی و تأیید کرده است. او از موضع اصولگرایی به نقد عملکرد دولت میپردازد.
از نظر شما در معرفی وزرای پیشنهادی از سوی رئیسجمهوری تا چه حد معیارها و موازین اصولگرایی لحاظ شده است؟
بنده شخصاً معتقدم که یک وزیر باید چهار ملاک تخصص، قدرت مدیریت، تقوا و بینش اسلامی را در سطح بالا دارا باشد. حتی وزیری که حوزه مدیریتش ارتباطی با امور فرهنگی تربیتاسلامی ندارد باید دارای بینش درست اسلامی باشد.
یعنی از نظر شما ضرورت دارد حتی وزرای حوزههای اجتماعی یا اقتصادی هم با موازین اسلامی تطابق داشته باشند؟
معتقدم مثلاً وزیر بهداشت باید به فضای فرهنگی بیمارستانها و مطبها توجه داشته باشد یا وزیر راه باید نسبت به فضای فرهنگی فرودگاهها و پایانهها حساس باشد.
فکر میکنید آقای احمدینژاد بر اساس چه معیارهایی این کابینه را پیشنهاد کرده است؟
ایشان سه معیار اخلاق، کارآمدی و همگرایی را مدنظر داشته که البته معتقدم بسیاری از وزرای ایشان براساس همین معیارها هم اصلح نیستند. یعنی یا از حیث کارآمدی نقاط ضعفی دارند یا از حیث تعالی اخلاقی.
از نظر همگرایی چطور؟
با یک معنی از همگرایی میتوان گفت که وزرای پیشنهادی حائز این شرط هستند. معنایی که آقای احمدینژاد از همگرایی در نظر دارد با معنایی که ما مدنظر داریم متفاوت است.
همگرایی مورد نظر شما که با احمدینژاد متفاوت است به چه معناست؟
از نظر ما، همگرایی یعنی اینکه وزرا و رئیسجمهوری در اجرای قانون اساسی و سند چشمانداز 20 ساله و قانون توسعه پنج ساله و مصوبات شورای عالی کشور همگرا و هماهنگ باشند اما به نظر میرسد که همگرایی از نظر آقای احمدینژاد به معنای همگرایی با نظرات رئیسجمهور است، یعنی از نظر ایشان وزرا باید کاملاً با نظرات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی رئیسجمهور هماهنگ باشند و به تعبیری باید کاملاً مطیع و تابع نظر رئیس جمهور باشند که این برداشت از همگرایی غلط است.
یعنی شما معتقد به هماهنگی و همگرایی وزرا با رئیسجمهور نیستید؟
همگرایی به معنای مطیع بودن نیست و اساساً وقتی یک رئیسجمهور به وسیله مردم انتخاب میشود حتی اگر با بالاترین رأی هم این اتفاق افتاده باشد به این معنا نیست که مردم به او رأی دادند تا نظرات شخصی خود را اجرا کند، بلکه رئیسجمهور به عنوان بالاترین مقام اجرایی کشور مجری سیاستهای کلان نظام است و نه مجری نظرات شخصی خود در حوزههای مختلف.
با این اوصاف شما فکر میکنید وزرای پیشنهادی رئیسجمهور تا چه حد با موازین درست تطابق دارند؟
معتقدم بسیاری از این افراد حتی براساس معیارهای رئیسجمهور یعنی اخلاق، کارآمدی و همگرایی به مفهوم درست خود امتیار لازم را ندارند و بر این اساس فکر میکنم 6ـ5 نفر از این وزرای پیشنهادی رأی لازم را از نمایندگان کسب نکنند.
از نظر شما ملاقات وزرای پیشنهادی طی هفته گذشته با نمایندگان مجلس توانسته برخی دیدگاههای منفی نمایندگان را خنثی یا تغییر دهد؟
این ملاقاتها به هر حال بیتأثیر نبوده است و تا آنجا که مطلعم برخی وزرا با بیان برنامههایشان و توانستهاند نظر برخی نمایندگان را به سمت خود جلب کنند و البته تعدادی هم موفق به این کار نشدند.
برخی صاحبنظران نسبت به پیشنهاد برخی چهرههای نظامی برای وزارتخانههایی چون وزارت کشور گله کردهاند. نظر شما در این زمینه چیست؟
بنده هم معتقدم اگر وزیر پیشنهادی برای وزارت کشور نظامی نبود بهتر بود چون اصلاً ضرورتی برای این موضوع وجود ندارد. کمااینکه شرایط فعلی کشور اقتضا میکند وزیر کشور نظامی نباشد.
ارتباط این دو موضوع با یکدیگر چیست؟
در شرایط فعلی شاید گماردن یک وزیر نظامی در رأس وزارت کشور این امر را تداعی کند که کشور در شرایط ویژه قرار دارد در حالیکه ما میخواهیم بگوییم از بحران عبور کردهایم.
برخی تحلیلها عنوان میکند که این وزاری پیشنهادی، وزرای اصلی آقای احمدینژاد نیستند و رئیسجمهور قصد دارد پس از رأی نیاوردن این افراد وزرای اصلی خود را به مجلس معرفی کند چرا که در این صورت احتمال رأی آوری آنها بیشتر است. آیا شما هم بر این اعتقاد هستید؟
این گفته براساس برخی احتمالات است و چون اکنون نسبت به این موضوع به یقین نرسیدهایم بهتر است راجع به آن قضاوت نکنیم. اما به طور کلی برای مجلس ملاک اصلح بودن وزرا براساس معیارهای اسلامی است و اگر کاندیدای یک وزارتخانه حتی چند بار نتواند از مجلس رأی اعتماد بگیرد باز هم مجلس تا صلاحیت فرد را احراز نکند نباید به او رأی اعتماد دهد.
در رأی اعتماد به وزرای پیشنهادی رئیسجمهور هماکنون مهمترین مولفهای که باید لحاظ شود چیست؟
بنده معتقدم در شرایط فعلی بزرگترین مصلحت، تشکیل یک کابینه قوی است و اگر هماکنون مجلس، برای انتخاب یک کابینه قوی دقت لازم را داشته باشد تبعات بعدی آن کمتر است و تذکرات، سوالها و استیضاح در آینده کمتر اتفاق خواهد افتاد و ثبات بیشتری بر کشور حاکم خواهد شد.
برخی عنوان میکنند براساس مصالح کشور باید مجلس همکاری کامل را با رئیسجمهور داشته باشد و به همه وزرای پیشنهادی ایشان رأی دهد.
نباید به بهانه شرایط بعد از انتخابات و به بهانه شاد شدن دشمن یا بهرهبرداری دشمن در یک فضای انفعالی قرار بگیریم و به یک کابینه ضعیف رأی دهیم و تا چهار سال دچار مشکل و برخورد میان دولت و مجلس باشیم. اکنون باید دقت کافی را به کار ببریم تا یک دولت قوی روی کار آید و بعد مجلس از این دولت حمایت کند و کشور بهتر و سریعتر به سوی کار، فعالیت، تولید، عمران و آبادانی حرکت کند.
بسیاری از نمایندگان مجلس نسبت به مشورت کم و عدم تعامل دولت با مجلس برای تشکیل کابینه گله کردهاند. فکر میکنید این قضیه در رأی اعتماد مجلسیان به وزرای احمدینژاد تأثیرگذار باشد؟
به اعتقاد من، رئیسجمهور برای معرفی کابینه موظف به رایزنی با مجلس نیست هر چند عقل سلیم حکم میکرد مشورتهایی با مجلس صورت میگرفت تا وزرایی که احتمال قوی میدانند که رأی اعتماد نمیآورند معرفی نشوند. اما حالا که آقای احمدینژاد این کار را نکرد از حیث قانون اساسی ایرادی بر ایشان وارد نیست هر چند مشورت پیش از معرفی کابینه یک حسن تفاهمی ایجاد میکرد و موجب میشد که رأی اعتماد وزیران بهتر و سریعتر انجام گیرد.
نظرتان در خصوص معرفی شش وزیر از سوی رئیسجمهور از طریق رسانهها چیست؟ فکر میکنید به چه دلیل آقای احمدینژاد این راه را برای معرفی بخشی از کابینهاش انتخاب کرد؟
بنده فکر میکنم آقای رئیسجمهور قصد داشت مجلس را در مقابل یک عمل انجام شده قرار دهد و فشاری از ناحیه افکار عمومی به مجلس برای تأثیر وزرا وارد کند. اما اساساً معتقدم نیازی به آن معرفی و آن مصاحبه وجود نداشت کمااینکه بسیاری از استدلالهای آقای احمدینژاد برای صلاحیت وزرای پیشنهادیاش که در آن مصاحبه مطرح شد استدلالهای سست و ضعیفی بود.
به عنوان سوال پایانی، در کل روز رأی اعتماد و نحوه مواجهه نمایندگان با وزرای پیشنهادی رئیسجمهور را چطور پیشبینی میکنید؟
بر این باورم که نمایندگان مجلس در طرحها و لوایح مهم و همینطور در رأی اعتماد به وزیران به طور مستقل و بدون تأثیرپذیری از مراکز قدرت عمل میکنند و مصالح مردم را فدای منافع فردی و گروهی نمیکنند و با فکر مستقل رأی میدهند.
تهیه: مریم مهرگانمنبع: مثلث