کلیات
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۱۸ مرداد ماه ۱۳۳۹ تأسیس شد. برخی از وظایف بانک مرکزی عبارتند از: حفظ ارزش داخلی و خارجی پول ملی کشور، انتشار اسکناس و ضرب سکه‌های فلزی رایج کشور، تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و ریالی، نظارت بر صدور و ورود ارز و پول رایج کشور، تنظیم کننده نظام پولی و اعتباری کشور، نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و...
رسالت اصلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاست‌های پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم سازد و در اجرای برنامه‌های مختلف اعم از برنامه‌های تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان دولت باشد.
تاریخچه
نخستین بار اروپاییان در ۱۲۸۱/۱۸۶۴، تأسیس بانک را به وسیله ژان ساوالان فرانسوی، به میرزا محمودخان ناصرالملک پیشنهاد کردند. آنان در ۱۳۰۲/۱۸۸۵، برای یک کاسه شدن کلیه وجوهی که بین ایران و اروپا جریان داشت، تصمیم گرفتند با مشارکت سرمایه‌گذاران فرانسوی و بانک عثمانی، بانک ایران و افغانستان را تشکیل دهند، اما، چون فرانسویان به این سرمایه‌گذاری اطمینان نداشتند، این کار عملی نشد. سرانجام، انگلیسی‌ها موفق شدند که در ایران اولین بانک را تأسیس کنند.
ارکان بانک
براساس فصل سوم قانون پولی و بانکی کشور مصوب سال ۱۳۵۱ و آخرین اصلاحات آن، ارکان بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بخش هایی، چون مجمع عمومی، شورای پول و اعتبار، هیئت عامل، هیئت نظارت اندوخته اسکناس و هیئت نظار را شامل می‌شود.
ریاست بانک
ریاست بانک مرکزی ایران یکی از حساس‌ترین سمت‌های اقتصادی کشور است که در سال‌های گذشته افراد مختلفی را در این مقام دیده ایم. ابراهیم شیبانی در ۱۳۸۲، طهماسب مظاهری در ۱۳۸۶، محمود بهمنی در سال ۱۳۸۷، ولی اله سیف در ساال ۱۳۹۲ و عبدالناصر همتی در سال ۱۳۹۷ به این سمت منصوب شدند. عبدالناصر همتی اکنون رئیس بانک مرکزی است.
وظایف
براساس فصل دوم قانون پولی و بانکی کشور مصوب ۱۳۵۱ (و آخرین اصلاحات آن به صورت پانویس)، وظایف و اختیارات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به شرح زیر است:
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان تنظیمکننده نظام پولی و اعتباری کشور، موظف به انجام وظایف زیر می باشد:
الف- انتشار اسکناس و سکه‌های فلزی رایج کشور، طبق مقررات این قانون.
ب- نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، طبق مقررات این قانون.
ج- تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و تعهد یا تضمین پرداخت‌های ارزی با تصویب شورای پول و اعتبار و همچنین نظارت بر معاملات ارزی.
د- نظارت بر معاملات طلا و تنظیم مقررات مربوط به این معاملات با تصویب هیئت وزیران.
ه- نظارت بر صدور و ورود پول رایج ایران و تنظیم مقررات مربوط به آن با تصویب شورای پول و اعتبار (۱).
همچنین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان بانکدار دولت، موظف به انجام وظایف زیر است:
الف- نگاهداری حساب‌های وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها و همچنین مؤسساتی که بیش از نصف سرمایه آن‌ها متعلق به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکت‌های دولتی و یا شهرداری‌ها میباشند و انجام تمام عملیات بانکی آن‌ها در داخل و خارج از کشور (۲) و (۳).
ب- فروش و بازپرداخت اصل و بهره انواع اوراق قرضه دولتی و اسناد خزانه به عنوان عامل دولت و واگذاری این عاملیت به افراد و یا مؤسسات دیگر.
ج- نگاهداری تمام ذخائر ارزی و طلای کشور.
د- نگاهداری وجوه ریالی صندوق بینالمللی پول و بانک بینالمللی ترمیم و توسعه و شرکت مالی بینالمللی و مؤسسه بینالمللی توسعه و مؤسسات مشابه یا وابسته به این مؤسسات.
ه- انعقاد موافقتنامه پرداخت در اجرای قرارداد‌های پولی و مالی و بازرگانی و ترانزیتی بین دولت و سایر کشورها.
اختیارات
بر اساس ماده ۱۳ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دارای اختیارات زیر است.
۱ -دادن وام و اعتبار به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی با مجوز قانونی.
۲ - تضمین تعهدات دولت و وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی با مجوز قانونی.
۳ - دادن وام و اعتبار و تضمین وام و اعتبارات اعطایی به شرکت‌های دولتی (۵) و شهرداری‌ها و همچنین به مؤسسات وابسته به دولت و شهرداری‌ها با تأمین کافی.
۴ - تنزیل مجدد برات‌ها و اسناد بازرگانی کوتاه مدت بانک‌ها (۶) و دادن اعتبار به بانک‌ها با تأمین کافی.
۵ - خرید و فروش اسناد خزانه و اوراق قرضه دولتی و اوراق قرضه صادر شده از طرف دولت‌های خارجی یا مؤسسات مالی بینالمللی معتبر.
۶ - خرید و فروش طلا و نقره.
۷ - افتتاح و نگاهداری حساب جاری نزد بانک‌های خارج و یا نگاهداری حساب بانک‌های داخل و خارج نزد خود و انجام تمام عملیات مجاز بانکی دیگر و تحصیل اعتبارات در داخل و خارج به حساب خود و یا به حساب بانک‌های داخل.
رسالت اصلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاست‌های پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم سازد و در اجرای برنامه‌های مختلف اعم از برنامه‌های تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان دولت باشد.
در این راه حفظ ثبات ارزش پول و تعادل موازنه پرداخت‌ها به همراه رشد مدوام اقتصادی از طریق اجرای سیاست‌های پولی از اهداف مهم آن به شمار میرود.
سیاست پولی بعد از انقلاب
مهم‌ترین ابزار‌های سیاست پولی که در دوره بعد از انقلاب اسلامی مورد استفاده قرار گرفته‌اند عبارت اند از:
نرخ‌های ذخیره قانونی که ابزار مؤثری بوده، اما انعطاف‌پذیری بالایی ندارد.
عملیات بازار باز که از سال ۱۳۷۹ از طریق اوراق مشارکت بانک مرکزی مورد استفاده قرار گرفته‌است.
تعیین نرخ سود سپرد ه‌ها و وام دهی توسط دولت و مجلس که تأکید بیشتر بر نرخ وام دهی بانک‌ها بوده‌است.
سیاست تعیین سقف اعتباری؛ هرچند که این سیاست در طول برنامه سوم کنار گذاشته شد، اما در برنامه چهارم به شدت مورد توجه دولت بوده‌است.
سپرده ویژه بانک‌ها نزد بانک مرکزی که به دلیل نامناسب بودن نرخ بازدهی آن مؤثر نبوده‌است.
تعیین نرخ ارز توسط بانک مرکزی.
نشان بانک مرکزی
نشان یا آرم، هویت یک سازمان را نشان مى دهد و براى اینکه مخاطبان بتوانند سازمان و جایگاه آن را به راحتى تشخیص دهند از نشان استفاده مى شود. نشان هر سازمانى براى اینکه با دیگر سازمان‌ها متفاوت باشد داراى ویژگى هاى منحصر به فرد است و از قواعد و روش هاى خاصى تبعیت مى کند. کتابچه نشان بانک مرکزى با هدف رعایت ویژگى هاى مختلف نشان این بانک منتشر مى شود تا با استفاده از قواعد این کتاب، استفاده سلیقه اى از عناصر نشان به حداقل رسد و یک شکلى آن رعایت شود.
در مورد بانک مرکزی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
به نیمسال دوم رسیدیم و قانونی که هنوز اجرا نشده است!
بانک مرکزی به تازگی ادعای یک نماینده مجلس را تکذیب و اعلام کرد: انتشار برخی اخبار و ادعا‌ها، مبنی بر اینکه در آخرین تصمیم، واردات خودرو یا قطعات آن با ارز حاصل از صادرات محصولات کشاورزی میسر شد، تکذیب می‌شود.
کد خبر: ۱۱۹۴۵۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۰۱
تابناک اقتصادی بررسی کرد؛
با گذشت شش ماه از سال، جدیدترین گزارش رسمی از تغییرات شاخص‌های اقتصادی نشان می‌دهد رشد اقتصادی ایران تا پایان بهار، به بیش از ۶ درصد رسیده است. با این اوصاف، آیا می‌توان ادعا کرد که از رکود اقتصادی خارج شده‌ایم؟
کد خبر: ۱۱۹۴۴۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۳۱
رئیس کل بانک مرکزی درخصوص وضعیت اقتصاد کلان کشور گفت: فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌ها مدیریت شده و در حال برگشت به روند بلندمدت متغیر‌های کلان اقتصادی هستیم.
کد خبر: ۱۱۹۴۱۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۹
کد خبر: ۱۱۹۳۸۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۸
فرزین با بیان اینکه بانک‌های کشاوزی، سامان، پاسارگاد، گردشگری، شهر و کارآفرین در دو بانک قطری الدوخان و الاهلی حساب باز کردند، افزود: طبق توافقات، تمام پرداخت‌ها توسط کارگزاران بین المللی بانک‌های قطری و همچنین سوئیفت صورت خواهد پذیرفت.
کد خبر: ۱۱۹۳۶۴۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۷
عباس آرگون*
کد خبر: ۱۱۹۳۶۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۷
آیا شبکه بانکی که سابقه خوبی در پرداخت تسهیلات نهضت ملی مسکن و تحقق مهم ترین شعار اقتصادی دولت ندارد، حالا در عمل به دستور رئیس جمهور مبنی بر صفر شدن صف وام ازدواج تا پایان تابستان، کارنامه قبولی دریافت خواهد کرد یا خیر؟
کد خبر: ۱۱۹۳۳۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۶
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس به ارائه توضیحاتی درباره چگونگی هزینه کرد دارایی‌های آزاد شده ایران در کره جنوبی پرداخت.
کد خبر: ۱۱۹۳۰۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۴
بانک ها نباید بیشتر از یک ضامن اخذ کنند و اگر متقاضیان برای دریافت تسهیلات با مشکل مواجه شدند آن را به سامانه ۲۷۰۶ اعلام کنند.
کد خبر: ۱۱۹۲۷۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۱
سخنگوی اقتصادی دولت در نشست خبری:
خاندوزی گفت: دولت در سیاست‌های بلندمدت کنترل تورم خود، توانست در پایان مردادماه نرخ رشد نقدینگی را به ۲۶.۹ درصد کاهش دهد و امید داریم شاهد تحقق هدف گذاری رشد نقدینگی ۲۵ درصدی را باشیم؛ بنابراین، برخی نگرانی‌ها درباره تورم و چاپ پول جایی نخواهد داشت.
کد خبر: ۱۱۹۲۷۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۱
معاون بانک مرکزی:
کد خبر: ۱۱۹۲۳۶۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۹
طبق اعلام بانک مرکزی ، نرخ رشد ۱۲ ماهه نقدینگی در پایان مرداد امسال با ۱۰.۹ واحد درصد کاهش نسبت به مدت مشابه پارسال به ۲۶.۹ درصد رسید.
کد خبر: ۱۱۹۲۳۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۹
بانک مرکزی:
طبق اعلام بانک مرکزی ، نرخ رشد دوازده‌ماهه نقدینگی در پایان مردادماه ۱۴۰۲ با ۱۰.۹ واحد درصد کاهش نسبت به دوره مشابه سال قبل به ۲۶.۹ درصد رسید.
کد خبر: ۱۱۹۲۳۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۹
طبق اعلام بانک مرکزی ، نرخ رشد دوازده‌ماهه نقدینگی در پایان مردادماه ۱۴۰۲ با ۱۰.۹ واحد درصد کاهش نسبت به دوره مشابه سال قبل به ۲۶.۹ درصد رسید.
کد خبر: ۱۱۹۲۲۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۹
بانک مرکزی برای دومین هفته متوالی نرخ بهره بین بانکی را کاهش داد.
کد خبر: ۱۱۹۲۰۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۸
در هفته‌های اخیر، سیاست گذار ارزی برانخستین بار اقدام مهمی نمود و بسیاری را نگران کرد که ممکن است بازار ارز در هفته‌های پایانی تابستان با موجی از تقاضا برای دلار مواجه شود؛ اما در نهایت، تقاضای بیش از یک میلیون ایرانی، با ارز دینار پاسخ داده شد و خبری از جهش دلار نبود.
کد خبر: ۱۱۹۲۰۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۸
تابناک اقتصادی بررسی کرد؛
باید دید با توجه به آزمون نسبتا موفقیت آمیز بانک مرکزی در راستای جایگزینی دینار به جای دلار برای سفر به عراق در ایام اربعین، این تجربه می‌تواند برای سایر فصول سال و همچنین سایر کشور‌های همسایه (با ارز ملی کشور مقصد) مورد استفاده قرار بگیرد؟
کد خبر: ۱۱۹۱۷۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۶
چرتکه
ولی الله سیف رئیس بانک مرکزی در دولت حسن روحانی، روایت تکان دهنده از دستور روحانی برای پنهان کردن زیان دهی ۲۰ هزار میلیارد تومانی یک بانک و سوددهی ۱۰ هزار میلیاردی دروغ این بانک برای جلوگیری از ریزش بورس و همچنین دریافت سود و مالیات دولت از محل سود غیرواقعی ده هزار میلیارد تومانی پرده برداشت؛ مسئله‌ای که در نهایت دامن سهامداران را گرفت. در تابناک می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۱۹۱۵۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۵
جلسه مجمع عمومی فوق‌العاده جامعه صرافان با دستورات جلسه تصویب اساسنامه جدید و سایر موارد در اختیار مجمع با محوریت افزایش نقش جامعه صرافان با حضور جمع کثیری از صرافان برگزار شد.
کد خبر: ۱۱۹۱۲۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۳
جلسه مجمع عمومی فوق‌العاده جامعه صرافان با دستورات جلسه تصویب اساسنامه جدید و سایر موارد در اختیار مجمع با محوریت افزایش نقش جامعه صرافان با حضور جمع کثیری از صرافان برگزار شد.
کد خبر: ۱۱۹۱۱۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۲
