در مورد حج در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
کلیات
حج، عبادتی واجب و از فروع دین اسلام است. حج مجموعهای از اعمال است که در ماه ذیالحجه، در شهر مکه و اطراف آن انجام میشود. مراسم حج بزرگترین اجتماع مسلمانان است. گروههایی از تمام فرقههای اسلامی در ایام حج در مکه گرد هم میآیند.
حج اقسامی دارد که رایجترین آن، حج تمتع و برای مسلمانانی است که در غیر مکه و اطراف آن زندگی میکنند. سفر حج، با وجود شرایط، تنها یک بار بر هر مسلمان واجب میشود. حج با اِحرامبستن آغاز میگردد و با این کار، برخی اعمال بر حاجی حرام میشود و انجامدادن مناسک حج بر او واجب.
در قرآن آیات بسیاری درباره حج سخن میگویند و سورهای به نام سوره حج وجود دارد. همچنین بیش از نه هزارروایت درباره حج و احکام و اعمال آن نقل شده است که بنابر برخی از آنها، حج پس از نماز، برتر از تمام عبادتهااست. حج افزون بر بُعد عبادی، دارای ابعاد دیگری نیز است. اندیشمندان مسلمان تلاش کردهاند علاوه بر اعمال ظاهری، حقیقت حج را تبیین و تفسیر کنند که رسیدن به حقیقت توحید و یکتاپرستی از مهمترین آنها است.
پیش از اسلام منصبهایی، چون پذیرای از حاجیان فقیر، کلیدداری کعبه و آبرسانی به حاجیان، در حج وجود داشته که اسلام برخی از آنها را تأیید کرده است. امروزه بر اساس نیازهای زمان، مسئولیتهای جدیدی در حج به وجود آمده است.
حج تمتع به جهت محدودیتهای مکانی و زمانی، گنجایش تعداد محدودی از حاجیان را دارد؛ به همین دلیل بر اساس جمعیت مسلمانان هر کشور، به آنان سهمیههایی داده شده است (سهمیه ایران: ۸۱ هزار نفر). میزان گردش مالی حج برای کشورها مختلف است. در گزارشها آمده است در سال ۱۴۳۷ق (۱۳۹۴ش) بیش از هشت میلیون زائر به زیارت خانه خدا سفر کردهاند و درآمد مستقیم حکومت عربستان حدود ۱۲ میلیارد دلار بوده است. حج موضوع بسیاری از کتابهای معاصر در ایران و دیگرکشورهای اسلامی بوده و است.

چیستی، جایگاه و اهمیت
حج در نگاه اسلام، اهمیت و ارزش بسیار والایی دارد و همین سبب شده است حج را در فروع دین اسلام جای دهند. حج عبادت مخصوصى است که به منظور اطاعت و تقرّب به خداوند و در مکانی مقدس به نام مکه و در ماه ذیالحجه انجام میشود. بر هر مسلمانی واجب است ـ. در صورت مهیاشدن شرایط ـ. به حج برود. قرآن سورهای با نام سوره حج دارد و در آیات بسیاری به مسائل حج پرداخته است. بر اساس آیه ۲۷ سوره حج، حضرت ابراهیم (ع) مأمور شد حکم حج را به مردم ابلاغ کند. قرآن حج را از شعائر الهی معرفی کرده است. همچنین در قرآن به معین بودن ماههای برگزاری حج تصریح شده است.
روایات بسیاری به حج پرداختهاند. دو کتاب وسائل الشیعه و مستدرک الوسائل بیش از ۹۱۵۰ حدیث درباره جایگاه و احکام حج نقل کردهاند که نشاندهنده اهمیت آن در دین اسلام و فراوانی احکام و پیچیدگیهای آن است. امام صادق (ع) حج را برتر از روزه و جهاد، بلکه هر عبادتی به جز نماز برشمرده است. بنابر روایات، زمانی که حاجیان در مِنا مستقر میشوند، منادی از جانب خدا ندا میدهد که «اگر خواستار خشنودی من هستید، من راضی شدم». از امام علی (ع) نقل شده که خداوند حج را نشانه خاکسارى در برابر عظمت، و اعتراف به عزت خداوندیاش قرار داد. شنوندگانى از بندگانش را برگزید که دعوتش را لبیک گفتند، و سخن او را تصدیق کردند.
پیش از اسلام
حج سنت ابداعی اسلام نیست، بلکه بنابر روایات، برخی از پیامبران طوافِ کعبه انجام دادهاند. حتی مشرکان مکه نیز پیش از اسلام به حج و طواف کعبه میپرداختند و سنتهای خاص خود را داشتند که اسلام برخی از آنها را تأیید نکرد، همچون طواف عریان و تغییر روزهای حج. برخی ادیان الهی و غیر الهی نیز مناسکی همچون حج مسلمانان داشتهاند. یهودیان تا زمان بقای معبد سلیمان موظف به حضور در آنجا در سه عید معیّن بودند.

حکم، اقسام و مناسک
رفتن به سفر حج، به صورت عادی (در غیر حالت نذر و قَسَم) بر هر مسلمان فقط یک بار واجب است. حج را بر یک معیار به سه قسم تقسیم کردهاند: حج تَمتُّع، حج قِران و حج اِفراد.
حج تمتّع: این حج وظیفه کسانی است که در فاصله شانزده یا دوازده فرسخی (حدود ۸۸ یا ۶۶ کیلومتری) مکه یا دورتر سکونت دارند. اعمال و مناسک حج تمتع از دو بخش عُمره تمتع و اصل حج تمتع تشکیل شده است:
عمرهی تمتع پنج جزء دارد: ۱. احرام. ۲. طواف. ۳. نماز طواف. ۴. سعی بین صفا و مروه. ۵. تقصیر.. اصل حج تمتع سیزده جزء دارد: ۱. احرام ۲. وقوف در عرفات ۳. وقوف در مشعرالحرام ۴. رمی جمره ۵. قربانی ۶. حلقیا تقصیر ۷. طواف. ۸. نماز طواف. ۹. سعی بین صفا و مروه. ۱۰. طواف نساء ۱۱. نماز طواف نساء. ۱۲. بیتوته در منا ۱۳. رمی جمرات.
حج قِران و حج اِفراد: این دو حج وظیفه اهالی مکه و نیز کسانی است که فاصله محلّ سکونتشان تا مکه کمتر از مسافت گفتهشده در حج تمتع است.
مناسک یا همان اعمال حج، بخش مهمی از حج است که حجم بسیاری از مطالب نوشته شده در مورد حج را شامل میشود. قرآن در آیات متعددی به مناسک و احکام فقهی حج پرداخته است. از جمله احکامی که در قرآن به آنها اشاره شده این موارد است: تشریع حج تمتع برای غیر اهالی مکه و مجاوران حَرَم، وقوف در مشعر الحرام و عرفات همراه با آداب آن، احکام مربوط به قربانی کردن و شکارکردن، وجوب طواف خانه خدا و سعی میان صفا و مروه، جایز نبودن تراشیدن موی سر پیش از انجام قربانی، جواز کسب و تجارت در حج، ممنوعیت همبستر شدن با همسر.
فلسفه حج
برای حج ظاهر و باطنی معرفی کردهاند. ظاهر حج را مجموعهای از اعمال مختلف دانستهاند که «مناسک حج» نامیده میشود؛ اما ورای این ظاهر، باطنی نیز تبیین شده است که اسرار بسیاری را در خود نهفته دارد. برخی معتقدند حقیقت حج را نمیتوان با بحثهای فقهی و مناسکی تحلیل کرد، بلکه حج و امثال آن را باید با توجه به اسرارش تحلیل و بررسی کرد.
یکی از مهمترین فلسفههای حج که بسیار بر آن تأکید شده، رسیدن به حقیقت توحید و یکتاپرستی است. ائمه معصوم دستور دادهاند پیش از آغاز حج، باید دل را از هر آنچه غیر خداوند است، خالی کرد و تمام امور خود را به خداوند سپرد.
علی شریعتی در کتاب «تحلیلی از مناسک حج» با نگاهی ذوقی درباره حج مینویسد: «حج، بودنِ تو را که، چون کلافی، سر در خویش گم کرده، باز میکند. این دایره بسته با یک نیت انقلابی باز میشود، افقی میشود، راه میافتد. در یک خط سیر مستقیم، هجرت به سوی ابدیت به سوی دیگری به سوی او». در بحث فلسفه حج، علاوه بر توحید، به ابعاد دیگر حج همچون وحدت مسلمانان، آثار اجتماعی، آثار سیاسی توجه شده است.
گردش مالی
بر اساس گزارشهای مختلف، در سال ۱۴۳۷ق (۱۳۹۴ش) بیش از هشت میلیون زائر به زیارت خانه خدا سفر کردهاند و درآمد مستقیم حکومت عربستان حدود ۱۲ میلیارد دلار بوده است. [۵۷]این درآمد، حدود ۹ درصد درآمد نفت عربستان بوده است. بر اساس گزارش اتاق بازرگانی مکه هر زائر خارجی حج تمتع، حدود ۴۶۰۰ دلار هزینه میکند. این رقم برای زائران داخلی کمتر از ۱۵۰۰ دلار برآورد شده است. کسب درآمد از حج، منحصر به دولت عربستان نیست. کشورهای دیگر نیز به اندازه خود از گردش مالی حج بهرهمند میشوند: در سال ۱۳۹۳ هجری شمسی، سعید اوحدی رییس وقت سازمان حج و زیارت ایران، دارایی زائران ایرانی در سیستم بانکی کشور ایران را بیش از ۹۰هزار میلیارد ریال اعلام کرده است. او همچنین گردش مالی سازمان حج و زیارت در بانکهای کشور را یکمیلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار دانست و معتقد بود هیچ ارگان، نهاد و دستگاهی این میزان گردش مالی را در سیستم بانکی ندارد.
در مورد حج در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
کد خبر: ۳۸۷۸۲۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۲/۱۲/۲۸
رئیس سازمان حج و زیارت با بیان اینکه ۶۰ درصد از ظرفیتهای حج سال ۹۳ تکمیل شده است گفت: با توجه به ظرفیتهای خالی موجود در کاروانهای حج سال آینده اولویتهای جدید برای ثبت نام از امروز اعلام میشوند.
کد خبر: ۳۷۹۴۸۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۲/۱۱/۲۸
دعوای ارزی، حج را دور کرد؛
اگر بخواهیم همه تلاشمان را برای فرستادن متقاضیان واجد شرایطی که هشت سال پیش پولشان را در اختیار سیستم بانکی کشور گذاشتهاند، اما امروز قادر به پرداخت مبلغ گزاف باقی مانده نیستند، به کار بگیریم، دو راهکار پیش رویمان است؛ نخست این که ندای یاری رئیس سازمان حج و زیارت را لبیک گفته و برای کاهش نرخ ارز راهکار بجوییم. دوم آنکه نظر وی را به ابهامات سخنانش جلب کنیم که به نظر دومین گزینه معقولتر است!
کد خبر: ۳۱۷۵۰۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۲/۰۲/۱۵
افرادي كه در دفاتر خدماتي پليس +10 اقدام به تقاضاي صدور گذرنامه ميكنند در صورت ارائه شماره تلفن همراه، در جريان نحوه صدور گذرنامهشان قرار ميگيرند. در صورت بروز مشكل در صدور گذرنامه يا وجود نقص اطلاعات نيز به اين افراد پيامك ارسال ميشود تا براي رفع نقص اقدام كنند.
کد خبر: ۱۹۶۱۸۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۰/۰۷/۱۹
به گزارش «تابناک»، روز پنج شنبه مورخ 16 تیرماه سالجاری، طی مراسمی با حضور نمایندگان و شخصیت های رسمی و دولتی فدراسیون روسیه، یادداشت تفاهم همکاری فیمابین بعثه حج مقام معظم رهبری و شورای مفتیان فدراسیون روسیه، به امضاء حضرت حج ت الاسلام والمسلمین قاضی عسگر نماینده محترم مقام معظم رهبری در امور حج و زیارت و آقای شیخ راویل عین الدین، رئیس شورای مفتیان روسیه رسید.
کد خبر: ۱۷۵۶۲۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۰/۰۴/۱۷
عکسهايى از کعبه و فريضه الهى حج که شايد تا به حال نديده باشيد.
کد خبر: ۱۳۷۶۸۵ تاریخ انتشار : ۱۳۸۹/۱۰/۰۱
این عکس نشان دهنده شادی این حاجی است. هویت این حاجی اعلام نشده اما از نوع لباس وی به نظر می رسد پاکستانی، افغانی، هندی، کشمیری یا مربوط به یکی از کشورهای مشابه در این منطقه باشد / عکاس این عکس «محسن سالم» بوده و عکس خود را «شادی حاجی» نامید. این عکاس دو روز پیش طی مراسمی جایزه خود را از دست «فواد فارسی» وزیر حج عربستان سعودی دریافت کرد.
کد خبر: ۱۳۳۰۸۴ تاریخ انتشار : ۱۳۸۹/۰۹/۰۷
کد خبر: ۱۳۲۰۹۸ تاریخ انتشار : ۱۳۸۹/۰۹/۰۱
در قبال پیام انسان دوستانه رهبر انقلاب؛
بايد به مقامات هندي يادآور شد، هنگامي كه رهبر انقلاب در خطبه هاي نماز عيد فطر، خواستار همدردي با مردم سيل زده پاكستان شدند، نه تنها اين درخواست دخالت تلقي نشد، بلكه.../ بايد تأكيد کرد اين توضيحات در صورتي مفيد است كه مقامات هندي در اين باره دچار بدفهمي شده باشند؛ اما اگر بخواهند عامدانه اين اظهارات را دستاویز فشاري بر ايران قرار دهند، مسأله متفاوت خواهد بود.
کد خبر: ۱۳۲۰۶۷ تاریخ انتشار : ۱۳۸۹/۰۹/۰۱
وي به همراه همسر خود به سفر حج مشرف شده بود و مجلس ختم وي نيز در محل كاروان وي برقرار شده است.
کد خبر: ۱۲۸۹۵۵ تاریخ انتشار : ۱۳۸۹/۰۸/۱۳