در مورد وقایع اتفاقیه در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

منار جنبان یکی از شگفتی‌های معماری ایرانی و از جذاب‌ترین آثار دوره ایلخانی است که با لرزش‌های مرموزش، سال‌هاست توجه گردشگران و محققان را به خود جلب کرده است. . این بنا در حقیقت بقعه‌ای است که بر مزار شیخی زاهد و عابد به نام «عمو عبدالله کارلادانی» که در ذیحجه سال ۷۱۶ هجری قمری وفات یافته ساخته شده است. در آغاز تنها ایوانی بوده است که بعدها دو منارهٔ معروف منارجنبان را به ساختمان آن افزوده‌اند. بنابراین، بی‌شک ساختمان ایوان و مناره‌ها پس از سال ۷۱۶ هجری قمری آغاز شده و به انجام رسیده است. منارجنبان در گذشته بر سر راه اصفهان به نجف‌آباد در روستایی به نام کارلادان قرار داشت که اکنون دیگر یکی از محله‌های شهر اصفهان است. نکته قابل توجه دربارهٔ این بنای تاریخی این است که با حرکت دادن یک مناره، مناره دیگر نیز به حرکت و جنب‌وجوش می‌آید و لازم است ذکر شود که هر مناره دارای پهنای نه متری و بلندای هفده متری است اما چرا این مناره‌ها تکان می‌خورند؟ ویدیو را ببینید

نبرد اول خرمشهر درگیری شهری‌ای میان ارتش عراق و رزمندگان ایرانی بود که در حومه و داخل خرمشهر از تاریخ اول مهر تا 4 آبان 1359 رخ داد. در پی حمله عراق به ایران، دوازده لشکر عراقی به سمت خرمشهر روانه شدند که با مقاومتِ گردان دژ نیروی زمینی ارتش، گردان تکاوران دریایی بوشهر، پاسداران و مردم بومی خرمشهر و شهرهای اطراف آن روبرو شدند. نهایتاً، عراق توانست پس از 34 روز درگیری، خرمشهر را اشغال کند. با وجود مقاومت سرسختانهٔ ایرانی‌ها، به دلیل نرسیدن نیروی کمکی (تجهیزات، مهمات و نیروی نظامی) و آتش سنگین توپخانهٔ ارتش عراق و بمباران‌های پیاپی نیروی هوایی عراق، سرانجام با دستور شفاهی مقامات ایرانی، نیروهای مقاومت پس از خارج کردن مردم، از طریق رودخانه کارون، از شهر خارج شدند. فرماندهی مقاومت خرمشهر را سرهنگ علی قمری فرمانده داوطلب گردان دژ خرمشهر، دریادار دوم داریوش ضرغامی، ناخدا هوشنگ صمدی فرمانده گردان تکاوران دریایی ارتش، محمد جهان‌آرا فرمانده سپاه خرمشهر و دریادار عيسی حسینی بای که یکی از تکاوران زبدهٔ ارتش و اولین فرماندهِ تکاوران مستقر در خرمشهر بود، به‌عهده داشتند. اگرچه صدام حسین رئیس‌جمهور عراق، وعدهٔ فتح یک‌روزهٔ خرمشهر، سه‌روزهٔ خوزستان و یک هفته‌ای ایران را می‌داد، اما با مقاومت نیروهای ارتشی و مردمی در خوزستان، طی بیش از یک ماه تنها به اشغال خرمشهر و حصر آبادان اکتفا کرد. خرمشهر تا 3 خرداد 1361 در اشغال نیروهای عراق باقی ماند و نهایتاً، با عملیات بیت المقدس توسط نیروهای ایران بازپس گرفته شد. تصاویر تاریخی از رزم بی‌امان مدافعان بندر خرمشهر را می‌بینید.

سپاه قدس با فرماندهی حاج قاسم سلیمانی تاثیر غیرقابل انکار و محوری در محو گروه تروریستی دولت عراق و شام یا داعش داشت. تصاویری از حضور شهید قاسم سلیمانی در خطوط مقدم مبارزه با داعش را می‌بینید.

موسی سوری از مدیران ارشد ادوار صنعت نفت برای نخستین بار، حال و هوای بمباران پالایشگاه نفت آبادان و عملکرد کارکنان صنعت نفت در راستای حفظ و صیانت از منافع ملی را از دریچه‌ای دیگر برای تابناک روایت کرد. این روایت را می‌بینید و می‌شنوید.

تصاویری از بیت المقدس در آوریل 1897 میلادی را می‌بینید که رنگی شده و حال و هوای متفاوتی یافته است.

سه قفله کردن در یک اصطلاح تاریخی است که منشاء آن را هنوز می‌توانید در یزد بیابید. در این ویدیو با منشاء این واژه آشنا می‌شوید.

ویدیویی از نزدیکی خط مقدم در عملیات والفجر را می‌بینید که فرماندهان سپاه در صحنه حضور دارند. در این ویدیو در کنار شهیدان حاج احمد کاظمی و حاج حسین خرازی، عزیز جعفری و مرتضی قربانی فرمانده لشکر ۲۵ کربلا هم حضور دارند. در انتهای دو گلوله توپ به صورت متوالی به همان حوالی اصابت می‌کند که واکنش جالب حاضران را به همراه دارد.

شماری از عکس‌های مشهور دوره قاجار با کمک هوش مصنوعی تبدیل به ویدیو شده که حاصلش بسیار جالب شده است. این ویدیوها را در تابناک می‌بینید.

پیکر مطهر یک شهید در حالی‌ که بعد از سال‌ها پوتین‌هایش در پایش مانده بود، امروز در منطقۀ شرهانیِ دهلران تفحص شد. این لحظات را می‌بینید.

ویدیویی از تسلیم شدن دو نظامی عراقی در جریان دفاع مقدس منتشر شده که این دو نظامی با یک کامیون خودشان را به نیروهای ایرانی تسلیم می‌کنند. وقتی رزمندگان ایرانی برای بازداشت این دو سر پیش می‌روند، فرمانده آنها که پشت دوربین است و فقط صدایش ثبت می‌شود، می‌گوید: «کاری نداشته باشی بهش.» آنها با دشمنان‌ هم اخلاقی رفتار می‌کردند. این چنین مردان شجاع جان بر کفی خون‌شان را نثار این سرزمین کردند. این لحظات تحسین برانگیز را در تابناک می‌بینید.

تخت جمشید در زیر باران چهره متفاوتی دارد. انگار در حال ربودن گرد و خاک تاریخ از روی یک تمدن باستانی هستید و مردمانی که در این هوا در پرسپولیس هستند، تجربه متفاوتی را داشته‌اند. این لحظات منحصر به فرد را می‌بینید.

امپراتوری‌ها یا آنچه اکنون امپریالیسم خوانده می‌شود از گذشته تاکنون بر تسلط با آبراه‌های جهان هژمونی خود را تثبیت کرده‌اند و در همین راستا با حماقت صفوی‌ها، برای مقابله با پرتغالی‌ها و اسپانیایی‌ها، پای انگلیس به خلیج فارس باز شد و آنها نیز برای تثبیت اشغال گری‌شان بخش‌هایی از ایران از جمله افغانستان امروز را از ایران تجزیه کردند تا ایران تهدیدی برای حیات خلوت‌شان یعنی هند نباشد و از سوی دیگر بر جزایر و بنادر جنوب ایران سلطه یافتند. این سلطه طولانی بر جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی ادامه داشت و پس از تضعیف امپراتوری بریتانیا، آنها حاضر شدند در عوض پذیرش استقلال بحرین توسط ایران به اشغال جزایر سه گانه پایان دهند و مدتی پس از استقرار نیروهای نظامی ایران در جزایر ایرانی، کشوری به نام امارات متحده عربی به حمایت بریتانیا اعلام موجودیت کرد. امارات از دوره پهلوی مدعی این جزایر شد که به واسطه حمایت غرب از شاه در چارچوب دکترین دو ستونی نیکسون، این موضوع حتی اجازه طرح در شورای امنیت سازمان ملل را نیز پیدا نکرد و ادعا امارات که در ان دوره کشور ضعیفی نیز بود به کل در سازمان ملل رد شد. محمدرضا شاه در آن زمان در مصاحبه‌ای درباره اهمیت این جزایر توضیح داد که با زیرنویس فارسی می‌بینید و می‌شنوید.

پس از آنکه ایران استقلال بحرین را به رسمیت شناخت، انگلیس نیز پذیرفت به اشغال 80 ساله جزایر سه گانه پایان دهد و پس از ترک جزیره توسط نظامیان انگلیس، بلافاصله نیروی دریایی ایران طی یک عملیات آبی-خاکی در این جزایر مستقر شد و موفق شد تا حاکمیت ایران را بر سه جزیره تنگه هرمز یعنی تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی بازگرداند. تصاویر جشن و رقص مردم خوزستان از جمله عشیره‌های عرب پس از این رویداد تاریخی و حرف‌های آنها را می‌بینید و می‌شنوید.

پس از آنکه ایران پذیرفت استقلال بحرین را به رسمیت بشناسد، انگلیس نیز پذیرفت به اشغال طولانی مدت جزایر سه گانه پایان دهد و بلافاصله نیروی دریایی ایران طی یک عملیات آبی-خاکی در این جزایر مستقر شد و موفق شد تا حاکمیت ایران را بر سه جزیره تنگه هرمز یعنی تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی پس از هشت دهه اشغال توسط انگلستان بازگرداند. امیرعباس هویدا در 9 آذر 1350 در مجلس شورای ملی اعاده حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه را اعلام کرد. تصاویر اعلام هویدا و همچنین حضور نیروی دریایی ایران در این جزایر را می‌بینید.

در کتب باستانی اعراب کسی نیست که به خلیج فارس لقب جعلی «خلیج عربی» داده باشد و همه جا یا خلیج فارس یا دریای فارس و یا الخليج الفارسي آمده است. شیوخ عرب می‌توانند به این کتاب تاریخی‌شان مراجعه کنند: ۱- ياقوت الحموي في كتابه معجم البلدان ۲- الأدريسي في كتابه نزهة المشتاق في اختراق الآفاق ۳- القزويني في كتابه آثار البلاد وأخبار العباد ۴- الزمخشري في كتابه الجبال والأمكنة والمياه ۵- الحميري، الروض المعطار في خبر الأقطار ۶- الاصطخري، المسالك والممالك ۷- ابن المجاور، تاريخ المستبصر ۸- ابن بطوطة في رحلته ۹- معجم ما استعجم للبكري ۱۰- الأكليل للهمداني ۱۱- صبح الأعشى للقلقشندي. جمال عبدالناصر رئیس جمهور فقید مصر در تعدادی از سخنرانی‌هایش که در جهان عربی می‌چرخید، تاکید می‌کند: «أيها العرب من الخليج الفارسي إلى المحيط الأطلسي!» حتی شارع خلیج الفارسی در مصر وجود دارد که بعداً به شارع الخلیج فارسی سابقاً تغییر کرد! صداهای جمال عبدالناصر را به همراه تصاویر این خیابان در مصر و اسناد تاریخی که ناصر خلیج فارس را به کار برده، می‌بینید و می‌شنوید.

قلعه شهر نو، ابتدا به دستور محمد علی شاه قاجار برای اسکان خانوادهٔ شاه ساخته شد و با نام محلهٔ قجرها نامگذاری شد. در آن زمان این محله در حومهٔ شهر تهران قرار داشت. این محل در اواخر حکومت احمد شاه قاجار به جهت احداث دروازهٔ قزوین، «دروازه» نامیده شد و به دلیل آنکه خارج از دروازهٔ قزوین قرار داشت به تدریج به مأمن خلاف‌کاران بدل گشت. با فروپاشی دودمان قاجاریان در ایران به ناگهان جمعیت زنان روسپی افزایش پیدا کرد و باعث گسترش بیشتر این محدوده شد. علت آن هم بنیان‌گذاری دودمان پهلوی بود که وقتی رضاشاه انقراض دودمان قاجاریان را اعلام کرد، در نخستین اقدامی که انجام داد حرمسرای قاجاریان را متلاشی کرد و تمام زنان حرمسرای قاجار را از دربار اخراج نمود. حل حرمسرا درست در جایی که امروزه وزارت امور دارایی قرار گرفته یعنی نبش خیابان ناصرخسرو و جنوب خیابان باب همایون و شمال کاخ گلستان قرار داشت که به دستور رضاشاه تخریب و به جای آن وزارت دارایی ساخته شد. در نتیجه صدها زن و دختر ساکن حرمسرا که تنها فعالیت جنسی در حرمسرا انجام می‌دادند همگی به سمت دروازهٔ قزوین کوچانده و در همان منطقه رها و مستقر شدند. شمار بسیاری از آن‌ها در اثر بیماری و فقر مردند و تعدادی هم که ثروتی داشتند به ازدواج شاهزاده‌های قاجار یا افراد متمول درآمده و باقی آن‌ها به روسپی گری روی آوردند. در دوران رضاشاه بخش‌هایی از این محلهٔ نیمه‌ویران، بازسازی و مرکز تن‌فروشان تهران شد. حکومت هدف خود را از اجرای چنین تصمیمی کنترل تن‌فروشی در ایران اعلام کرد. رضا شاه به نظمیه–شهربانی دستور داد که تن‌فروشان را از تهران خارج کنند و در بیرون دروازهٔ قزوین در محلهٔ قجرها اسکان دهند. در اوایل حکومت رضاشاه فردی که به نام زال ممد شهرت یافته بود با آوردن برخی زنان از جاهای دور و نزدیک، این محله را به کانون روسپی‌گری تبدیل کرد. در آن زمان، رضاشاه در صدد جمع‌آوری روسپی‌ها برآمد و قسمتی از قلعه تخریب شد و قلعه محله‌ای از شهر شد. شخصی به نام ارباب جمشید هزینهٔ احداث ده‌ها خانه به منظور اسکان زنان بی‌سرپرست را قبول کرد و به منظور تأمین مخارج آنان چند باب مغازه نیز در این منطقه احداث کرد و محله رسماً به عنوان «محلهٔ جمشید» نامگذاری شد. احداث خانه‌های نو و آسفالت دو خیابان نو باعث شد که محلهٔ جمشید به اسم «شهر نو» معروف گردد. در سال 1330 تا سال 1357 بخش عمده شهرنو متعلق به محمد علی طرم معروف به ممد اسکنانسی بود. در زمان جنگ جهانی دوم سربازان متفقین تعدادی از زنان جنگ‌زدهٔ لهستانی را که مانند سایر آوارگان جنگی در میدان ژاله پیشین اقامت داشتند برای روسپی‌گری به شهر نو آوردند. در انتهای خیابان دوم شهر نو، کوچه‌ای به نام کوچهٔ لهستانی‌ها شهرت یافت. این محله 135 هزار متر مربع مساحت داشت و به دو قسمت اصلی و فرعی تقسیم می‌شد؛ قسمت اصلی شامل خیابان‌های کمیل، استخر، قنات و قوام بود که دارای 36 کوچه و در هر کوچه 30 الی 50 خانه وجود داشت. محلهٔ جمشید از نگاهی دیگر به دو بخش قلعه و نجیب‌خانه تقسیم می‌شد که در واقع قلعه، محل کار و نجیب‌خانه محل زندگی عادی روسپی‌ها بود (با درجهٔ روسپی‌گری بسیار کم). ده‌ها تئاتر، تماشاخانه و کافه در خیابان جمشید و داخل شهر نو و خیابان‌های سی‌متری احداث شد، همچنین دو سینما نیز در حوالی آن آغاز به کار کردند. محلهٔ شهرنو، مرکز تجمع تن‌فروشان، قاچاقچیان و معتادان بود و در عین حال در اطراف آن ده‌ها کافه، سینما، کاباره و تماشاخانه از جمله کابارهٔ شکوفه نو وجود داشت. مدیران این محله که دارای خانه و تعدادی روسپی بودند و «خانم رئیس» نامیده می‌شدند به گسترش روسپی‌گری در سایر شهرهای ایران نیز می‌پرداختند. طبق آمار سازمان ثبت احوال کشوری در سال‌های 1347–1346، حدود هزار و پانصد زن در شهرنو زندگی می‌کرده‌اند. بسیاری از این افراد دارای ارتباط دو سویه با دربار بودند و در ازای دریافت حمایت یا امتیازات ویژه، خدماتی اعم از خدمات جنسی به مقامات پهلوی یا ایفای نقش در بحرانها و رویدادهای سیاسی، طبق درخواست مقامات پهلوی ارایه می‌کردند. طبق درخواست دربار و وزارت امور خارجه؛ ارایه خدمات جنسی به مقامات و مهمانان خارجی بخشی دیگر از وظایف «خانم رئیس» ها در شهرنو بود. ملکه اعتضادی و پری آژدان قزی معروف به پری بلنده از معروف‌ترین دلالان و رئیسان شهرنو بودند که در کودتای 28 مرداد 1332 نقش داشتند. سیمین بی ام و، پری بلنده، اشرف چهارچشم، شهلا آبادانی و پری سیاه از جمله سردسته‌های روسپی خانه‌ها بودند که پس از انقلاب اعدام شدند. با این حال مردم خواستار برچیدن این محدوده بودند و گروهی به شهر نو حمله کردند که با واکنش تند آیت الله طالقانی مواجه شد. پس از آن، شیخ حسین انصاری از طرف شهید آیت الله علی قدوسی دادستان کل انقلاب در آن دوران، مامور شد تا همه خانه‌های شهر نو را بخرد و پس از خریدن تمامی این خانه‌ها، این محله به کل تخریب شد. تصاویری که پیش از انقلاب از شهر نو ثبت شده و روایت دردناک قربانیان این محله و همچنین روایت شیخ حسین انصاریان از شیوه خریدن این منطقه را می‌بینید و می‌شنوید.

آیت الله سید محمود علایی طالقانی جزو چهره‌های کلیدی انقلاب اسلامی ایران بود و نقش موثری در دوران حیاتش در حرکت مردم داشت. نوع مواجهه آیت الله طالقانی باعث شده بود تقریباً همه جریان‌ها او را دوست داشته باشند. طالقانی در دوران پس از انقلاب به شدت پیگیر قرار گرفتن شورا به شکل موثر در قانون اساسی بود و در آخرین سخنرانی‌اش که خطبه نماز جمعه تهران 16 شهریور 1358 بود نیز به همین مسئله پرداخت. آیت الله طالقانی در 19 شهریور 1358 درگذشت. بخشی از آخرین سخنرانی این روحانی صدیق را می‌بینید و می‌شنوید.

ویدیویی منتشر شده که هری ترومن، رئیس‌جمهور ایالات متحده بین سال‌های 1945 تا 1953، در کنار نقشه‌ای ایستاده که نام کشور فلسطین (با مخفف PAL) را نشان می‌دهد. ترومن، به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده، اولین رهبر سیاسی جهان بود که رسما اسرائیل را در می 1948 به رسمیت شناخت. این فیلم تقریباً یک دهه پس از ریاست جمهوری او گرفته شده است. ترومن در این سخنان خود می‌گوید: «ما با کشور با چند گروه از مردم مواجه بودیم... از جمله صهیونیست ها که با هر کاری بجز اینکه کل کشور را در سینی نقره تقدیم‌شان کنیم مخالف بودند... کار ساده‌ای نیست که شش میلیون نفر را بیرون کنیم و شش میلیون نفر را جایگزین کنیم... ما ذره ذره پیش می‌رویم» این فحوای کلام رئیس جمهور وقت آمریکاست. این ویدیو را با زیرنویس اختصاصی تابناک می‌‎بینید.

محسن رضایی برای نخستین بار جزئیات عملیات ترورش توسط منافقین با شلیک پرشمار آر پی جی به دفترش در سپاه و زخمی شدنش را بیان کرد. روایت فرمانده سپاه پاسداران در دوران دفاع مقدس را در تابناک می‌بینید و می‌شنوید.

فرمانده سپاه پاسداران در دوران دفاع مقدس در مجموعه حماسه خوان به تشریح روند جنگ تحمیلی و تاثیراتش بر دوران کنونی پرداخت و ناگفته‌هایی از این دوران پرحماسه را برای نخستین بار بیان کرد. در ششمین بخش از این مجموعه، محسن رضایی به درگیری‌های داخلی همزمان با نخستین ماه‌های جنگ ایران و عراق را بیان کرد. این بخش را در تابناک می‌بینید و می‌شنوید.