کلیات
سهام عدالت یکی از انواع یارانه است که دولت نهم از طریق شرکت‌های تعاونی عدالت استانی به مشمولان واگذار و هدف از عرضه سهام عدالت را گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران اعلام کرد. طرح اولیه «سهام عدالت» بر این مهم استوار شد که بخشی از سهام شرکت‌های دولتی مشخص، به قشر‌های کمدرآمدتر فروخته شود. این طرح هدف نهایی اش ارتقای کیفیت زندگی اقشار کم درآمد بود آییننامه اجرایی افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت را در تاریخ ۹ بهمن ۸۴ و پس از اصلاح متن اولیه که خود در ۲۳ آبان ۸۴ مصوب هیئت وزیران شده بود، به تصویب این هیئت رسید.
تصویب اساسنامه شرکت کارگزاری سهام عدالت در تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۸۴ نشان از تصمیم قاطع دولت بر اجرای این داشت و سهام مزبور پیش از آغاز سال ۱۳۸۵ در چهار استان به تعدادی از مشمولان طرح اعطا شد.در مرحله اول واگذاری سهام عدالت به برخی از افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار فاقد شغل تقسیم شد و برگه‌هایی به عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان طرح سهام عدالت داده شد.
ارزش این برگه‌ها در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان سهام بود که بعد به یک میلیون تومان افزایش یافت. قرار بود که برای گروه‌های کم درآمد، نیمی از قیمت هر سهم تخفیف داده شود و نیمی دیگر نیز به مدت ده سال از محل سود شرکت بازپرداخت شود.
نظر احمدی نژاد در مورد سهام عدالت
در آبان ماه سال ۱۳۸۵ محمود احمدی نژاد در یک مراسم دولتی، واگذاری سهام عدالت را با هدف «کاهش فقر» اعلام کرد. احمدینژاد واگذاری سهام عدالت را «تحولی بزرگ» میدانست که به عقیده وی مبنای آن «توزیع عادلانه ثروت دولت بین قشر‌ها مختلف جامعه بود.
سهام عدالت و خصوصی سازی
تا پیش از اجرای طرح سهام عدالت خصوصیسازی بسیار کند پیش میرفت و آمار‌ها نشان میدهد که نزدیک به سه هزار میلیارد تومان از سهام شرکت‌های دولتی تا آن زمان واگذار شده بود، ولی ارزش سهام عدالت در همان مرحله اول دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بود. در همان سال ۱۳۸۵ بعد از تفسیر تاز‌های که از اصل ۴۴ قانون اساسی شد، دولت اجازه یافت تا ۸۰ درصد سهام کارخانجات، بنگاه‌های بزرگ دولتی را به بخش خصوصی و تعاونی واگذار کند که تا آن زمان بنابر قانون اساسی باید در اختیار دولت میبود.
با تفسیری که از اصل ۴۴ صورت گرفت دولت اجازه یافت تا سهام شرکت‌های بزرگ نظیر خودروسازیها، فولاد، معادن، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، نیروگاهها، مخابرات و نفت گاز را واگذار کند. با این مجوز تازه، واگذاری‌ها شرکت‌های دولتی سرعت گرفت هر چند کارشناسان اقتصادی میگویند در این مدت بخش عمد‌های از شرکتها به سازمان‌ها و نهاد‌های شبه دولتی و «خصولتی» واگذار شدهاست و سهم واگذار شده به بخش خصوصی ناچیز بودهاست.
آمار نشان میدهد که تا پایان دولت محمود احمدینژاد نزدیک به ۱۰ درصد سهام شرکت‌های دولتی به شبه دولتی‌ها واگذار شده. آمار نشان میدهد که بیشتر از ۱۴۲ هزار میلیارد تومان سهام شرکت‌های دولتی در پانزده سال گذشته واگذار شد که حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان این سهام مربوط به سهام عدالت بود.
انتقادات
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در دولتهای یازدهم و دوازدهم در مورد سهام عدالت عقیده دارد ۹۵ درصد از شرکتها و مجموعه‌های دولتی واگذار شده به بخش خصوصی در دولت احمدینژاد در نهایت به این بخش نرسیده و دوباره به دولت «بازگشته» یا به نهاد‌های نیمه دولتی واگذار شدهاست.
علی طیب نیا وزیر اقتصاد در دولت یازدهم نیز در مورد سهام عدالت عقیده دارد که سهام عدالت به شیو‌های که اجرا شد، جز بیصاحبسازی بنگاه‌های اقتصادی ثمری نداشت و ۶۲ بنگاه اقتصادی بیصاحب شدند، طیب نیا در این باره پرسیده است که آیا سهامداران عدالت در حال حاضر امکان مدیریت شرکتها را دارند؟
تحقیق و تفحص از واگذاری و پرداخت سهام عدالت
علی مطهری در خرداد ۹۲ تقسیم سود سهام عدالت پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ را مصداق «بداخلاقی انتخاباتی و خرید رای» عنوان کرد. در هفتم اسفندماه ۹۲ تعدادی از نمایندگان مجلس درخواست خود مبنی بر تحقیق و تفحص از عملکرد سهام عدالت را به هیئت رئیسه مجلس تقدیم کردند.
تا آبان ۱۳۹۵ سود شرکت‌های سهام عدالت ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که ۱۳۰۰ میلیارد تومان آن پیش از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ از سوی دولت محمود احمدینژاد به عنوان سود سهام عدالت بین گروه‌هایی از مردم توزیع شد.
نحوه پرداخت سود
سبد سهام عدالت ترکیبی از ۶۰ شرکت بورس و فرابورس است و برای هر نفر از مجموع پورتفوی سهام عدالت مبلغ یک میلیون تومان سهام اختصاص داده شدهاست؛ بنابراین سهام عدالت متعلق به شرکت خاصی نیست و مجموع سبد سهام در درصدی از ۶۰ شرکت دولتی تعریف شدهاست که سود و زیان شرکت‌های مذکور بهصورت علیالسویه بین سهامداران تقسیم میشود. طبق قانون، دولت باید سهام عدالت را از ابتدای سال ۹۵ آزاد میکرد، اما امکان دارد این آزادسازی ماه‌ها بعد از پایان مهلت قانونی طول بکشد و عملاً پرداخت سهام عدالت به انتخابات یازدهم ریاستجمهوری نزدیک خواهد شد.
در مرداد ۱۳۹۵ سید جعفر سبحانی مشاور رئیس سازمان خصوصیسازی با تأکید بر اینکه سودی که در دولت گذشته بابت سهام عدالت به عد‌های از شهروندان پرداخت شده غیرقانونی بوده، میگوید به هیچ عنوان سودی بابت سهام عدالت به شهروندان پرداخت نخواهد شد، بلکه تنها در پایان سال ۱۳۹۵ بابت مقدار آزادسازی این سهام تعیین تکلیف میشود.
در اوایل آذر ۱۳۹۵ سازمان خصوصیسازی اعلام کرد که بعد از ده سال، تکلیف سهام عدالت در سال آینده روشن میشود و از پایان سال آینده سود سهام عدالت به دارندگان آن پرداخت خواهد شد. رئیس سازمان خصوصیسازی گفت که «از نظر ما طرح سهام عدالت به انتهای خود رسیدهاست و منتظریم با پایان یافتن مجامع، شرکت‌های سرمایه پذیر حسابهایشان را ببندند.
او در عین حال تأکید کرده که هنوز «ابهام‌های مختصری درباره شناسایی مشمولان، سبد سهام، سازو کار‌های ساماندهی آن برای آزادسازی سهام عدالت وجود دارد.» برای حل این مشکل، دولت لایحه تهیه کردهاست و قرار است آن را به مجلس بفرستد و پس از آن «تکلیف سهام عدالت روشنتر میشود.»
در اواسط دی ماه سال ۹۵ سازمان بورس و اوراق بهادار میزان سود دریافتی سهام عدالت از ۶۰ شرکت حاضر در سبد سهام را ۱۹۹ هزار و ۱۵ میلیارد ریال اعلام کرد. بهعلاوه سود مصوب مجمع عمومی شرکتها در این مدت ۳۰۹ هزارو ۵۷۴ میلیارد ریال و همچنین مشارکت در افزایش سرمایه شرکت‌های سرمایه پذیر سهام عدالت ۵۱ هزار و ۷۷۰ میلیارد ریال و مانده طلب سود از شرکتها ۵۸ هزار و ۷۸۸ میلیارد ریال بودهاست.
موافقت رهبر انقلاب با آزادسازی سهام عدالت
۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ رهبر معظم انقلاب اسلامی با صدور ابلاغیه‌ای ضمن موافقت با درخواست رییس‌جمهور برای آزادسازی سهام عدالت و با اشاره به نقش سهام عدالت در گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی خانواده‌های کم درآمد، موارد سه‌گانه‌ای را به عنوان امور لازم الرعایه در این واگذاری‌ها مورد تأکید قرار دادند و خاطرنشان کردند: دولت هر چه زودتر اقدامات مقتضی را به عمل آورد تا مردم سریعتر از منافع سهام خود بهره‌مند شوند.
متن ابلاغیه رهبر معظم انقلاب به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
درپی تصمیم واگذاری درصدی از سهام اصل ۴۴ قانون اساسی در قالب سهام عدالت با هدف گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی خانوارهای کم درآمد، انتظار این بود که توسط مسئولین مربوط در دولتهای مختلف با اجرای دقیق مواد ۸ گانه ابلاغی ۱۳۸۵/۴/۱۲ هرچه سریعتر مقدمات لازم برای آزادسازی سهام عدالت و واگذاری تعیین قیمت آن به بورس فراهم گردیده و آیین‌نامه‌های اجرایی تهیه و به اجرا درآید. در هر صورت با توجه به شرایط فعلی اقتصادی و عزم دولت برای عمل به تکالیفی که به عهده اوست، با آزادسازی سهام عدالت با رعایت امور زیر، موافقت میشود:
دارندگان سهام عدالت مجازند در محدوده زمانی مشخص مالکیت مستقیم سهام شرکت‌های سرمایه‌پذیر را انتخاب نمایند و به تناسب، نقش مدیریتی خود را ایفا کنند.
مقررات مورد نیاز جهت انتقال سهام به صاحبان سهام عدالت توسط شورایعالی بورس تدوین و تصویب شود. این مصوبات برای کلیه دستگاههای اجرایی لازم‌الاجراست.
نسبت به سهام باقیمانده در شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، شورایعالی بورس موظف است ضمن تشویق ماندگاری صاحبان سهام در شرکت‌های مذکور، از طریق مبادی ذیربط هرچه زودتر زمینه‌ی ورود آن شرکتها را در بورس فراهم نماید.
با توجه به تأخیری که در طول زمان نسبت به تحقق اهداف واگذاری این سهام پیش آمده است، و به دلیل ضرورت بهره‌مندی هرچه سریعتر مردم از منافع سهام خود، لازم است دولت محترم هرچه زودتر اقدامات مقتضی در جهت تحقق موارد مذکور در بندهای سه گانه فوق را به‌عمل آورد.
سیّد علی خامنه‌ای
در مورد سهام عدالت در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
مرحله دوم سود عملکرد سال مالی منتهی به ۲۹ اسفندماه ۱۴۰۰ شرکت‌های سرمایه پذیر سهام عدالت روز ۲۵ اسفندماه سال ۱۴۰۱ به حساب ۴۳ میلیون و ۸۶۴ هزار سهامدار واریز شد، اما بر اساس گزارش‌های دریافتی از بانک‌ها، سود حدود ۱۵۰ هزار سهامدار عدالت به حساب آن‌ها واریز نشده است. کسانی که سود سهام عدالت نگرفتند، چه کنند؟
کد خبر: ۱۱۷۰۳۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۱۹
در روزهای پایانی سال گذشته و همچنین روزهای ابتدایی سال جاری اخبار ضدونقیضی درمورد تخصیص سهام عدالت به جاماندگان منتشر شد و که ابهامات این ماجرا را بیشتر کرد.
کد خبر: ۱۱۷۰۲۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۱۸
در معاملات روز چهارشنبه، شاخص بورس باز هم رشد کرد و با صعود ۱۸ هزار و ۳۶۲ واحد همراه بود، ارزش سهام عدالت هم همسو با شاخص صعودی بود.
کد خبر: ۱۱۷۰۰۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۱۶
محمد باغستانی گفت: ۱۵۰ هزار سهامدار عدالت به دلیل مشکل شماره شبای معتبر بانکی نتوانستند سود مرحله دوم عملکرد ۱۴۰۰ را دریافت کنند.
کد خبر: ۱۱۷۰۰۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۱۶
طبق وعده مسئولان قرار است سهام عدالت متوفیان در اوایل سال جدید برای بازماندگان واریز شد. حال این سوال پیش می‌آید که زمان تحقق این وعده چه زمانی است؟
کد خبر: ۱۱۶۹۱۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۰۹
بورس فردا چهارشنبه ۹ فروردین ماه در حالی کار خود را آغاز خواهد کرد که این ده خبر می‌تواند بر روی روند آن تاثیرگذار باشد؛ بنابراین پیشنهاد میشود قبل از معاملات فردا این ده خبر را بخوانید
کد خبر: ۱۱۶۹۱۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۰۸
چند روز پس از ابلاغیه معاون اول رئیس جمهور؛
در حالی که ششم فروردین ماه، خبری مبنی بر ابلاغ اختصاص سهام عدالت به جاماندگان رسانه ای شد، امروز رئیس کل سازمان خصوصیسازی از درخواست لغو تصویب‌نامه تخصیص سهام عدالت به جاماندگان خبر داد.
کد خبر: ۱۱۶۹۱۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۰۸
وعده‌های مختلفی درمورد تعیین تکلیف سهام عدالت متوفیان طی سال‌های گذشته و از سوی دولتهای قبل داده شده که در نهایت هیچکدام از وعده‌ها تا کنون تحقق نیافته است؛ بر این اساس آخرین وعده از سوی رئیس سازمان بورس بوده و زمان تحقق آن ماه‌های ابتدایی سال جاری اعلام شده است.
کد خبر: ۱۱۶۹۰۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۰۸
معاون اول رئیس جمهور اختصاص سهام عدالت به هر یک از مشمولان به ارزش حداکثر ۱۰۰ میلیون ریال را ابلاغ کرد که این سهام از محل سهام دولت در بانک‌های ملت، تجارت و صادرات اختصاص خواهد یافت.
کد خبر: ۱۱۶۹۰۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۰۶
امروز خبر‌های بسیاری مخابره شد که هر یک می‌تواند بر روی بورس تاثیرات مثبت و منفی داشته باشد.بنابراین توصیه می شود قبل از معاملات فردا این اخبار را بخوانید.
کد خبر: ۱۱۶۹۰۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۰۶
معاون اول رئیس جمهور، اختصاص سهام عدالت به هر یک از مشمولان به ارزش حداکثر ۱۰ میلیون تومان را ابلاغ کرد که این سهام از محل سهام دولت در بانک‌های ملت، تجارت و صادرات اختصاص خواهد یافت.
کد خبر: ۱۱۶۸۹۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۰۶
بر اساس اعلام شرکت سپرده گذاری مرکزی واریز سود مشمولان دریافت سود سهام عدالت ۴۸ ساعت زمان خواهد برد و ممکن است به دلیل یک سری مشکلات برای برخی سهامداران واریز نشود.
کد خبر: ۱۱۶۸۳۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۲۷
سود برخی از سهامداران سهام عدالت واریز شد.
کد خبر: ۱۱۶۸۱۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۲۶
۳۲ هزار میلیاردتومان برای سهامداران عدالت شارژ شد
در حالی که آخرین پنجشنبه سال را پشت سر می گذاریم، سرانجام مرحله دوم سود سهام عدالت به حساب سهامداران واریز شد. این در شرایطی است که وزیر اقتصاد پیشتر وعده داده بود که تا ۲۹ اسفند امسال تخصیص سهام عدالت به جاماندگان عملیاتی شود.
کد خبر: ۱۱۶۸۰۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۲۵
امروز مطالبی همچون کاهش قیمت دلار در بازار امروز، خبری مهم برای شرکت‌های پالایشی و پتروشیمی، پیش بینی بازارسرمایه در سال ۱۴۰۲، واریز سود سهام عدالت از امروز، پیش بینی قیمت طلا و سکه، پیش بینی یک تحلیل گر از بازار سرمایه در سال ۱۴۰۲، چرا این نماد گروه خودرویی صف خرید سنگین بست؟، نگاهی به عملکرد متفاوت‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری در سال ۱۴۰۱؛ در سایت نبض بورس قرار گرفته است.
کد خبر: ۱۱۶۸۰۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۲۵
وزارت اقتصاد مکلف شده بود، از محل باقیمانده سهام متعلق به دولت در بانک‌های صادرات، ملت و تجارت، شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، شرکت مخابرات ایران و صنایع پتروشیمی خلیج فارس، نسبت به واگذاری مستقیم سهام به افراد فاقد سهام عدالت تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی اقدام کنند.
کد خبر: ۱۱۶۷۹۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۲۴
شرکت سپرده گذاری مرکزی اعلام کرد: سهامدارانی که تاکنون سود خود را دریافت نکردند تا آخر هفته فرصت دارند تا با ثبت نام در سجام سود دوره‌های گذشته را هم دریافت کنند.
کد خبر: ۱۱۶۷۷۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۲۳
بورس فردا سه شنبه ۲۳ اسفند (آخرین سه شنبه سال ۱۴۰۱) در حالی کار خود را آغاز خواهد کرد که این ده خبر می‌تواند بر روی روند آن تاثیرگذار باشد؛ بنابراین پیشنهاد میشود قبل از معاملات فردا این ده خبر را بخوانید.
کد خبر: ۱۱۶۷۷۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۲۲
وزیر امور اقتصادی و دارایی از واریز مرحله دوم سود سهام عدالت خبر داد. آیا این سود تا پایان اسفندماه سال جاری پرداخت خواهد شد؟
کد خبر: ۱۱۶۷۵۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۲۱
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار از اخذ تصمیم جدید برای تعیین تکلیف سهام عدالت متوفیان خبر داد.
کد خبر: ۱۱۶۷۲۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۱۹
