کلیات
در کاربرد رایج، تغییر اقلیم یا دگرگونی اقلیم یا گرمایش جهانی یا گرمشدن زمین یا گَرمش زمین (Global warming)، نام پدیدهای است که منجر به افزایش میانگین دمای زمین و اقیانوسها شدهاست. تغییرات اقلیمی به معنای گستردهتر شامل تغییرات بلندمدت پیشین در آب و هوای زمین نیز میشود. طی ۱۰۰ سال گذشته، سیّارهٔ زمین بهطور غیرطبیعی حدود ۱ درجهٔ سلسیوس گرمتر شدهاست که این موضوع دانشمندان را نگران کردهاست. برخی از دانشمندان معتقدند که دهههای پایانی قرن قرن بیستم، گرمترین سالها در ۲٬۰۰۰ سال اخیر بودهاست. گزارشها حاکی از آن است که ۱۰ مورد از گرمترین سالهای جهان تنها از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۰۷ به ثبت رسیدهاست که این میزان در ۱۵۰ سال گذشته بیسابقه بودهاست. به نظر میرسد فعّالیّتهای صنعتی در ایجاد این مشکل بسیار مؤثّر بودهاند و به گرمشدن کرهٔ زمین کمک میکنند.
از سال ۱۸۸۰ اندازهگیری دمای هوای کرهٔ زمین آغاز شدهاست و تاکنون نیز ادامه دارد. گفته میشود که گرمشدن کرهٔ زمین، در سال ۲۱۰۰ باعث خشکسالی شدید، گرمای سوزان و توفانهای وحشتناک خواهد شد.
در مورد دلایل این پدیده، یک سری از تئوریها بر تأثیر گازهای گلخانهای توسط انسانها بر این فرایند مبتنی است و برخی دیگر فرایندهایی نظیر فعّالیّتهای آتشفشانی و زمین گرمایی و همچنین فعّالیّتهای خورشیدی را دلیل این پدیده میدانند. استناد این دانشمندان برای گفتههای خویش، وقوع دورههای سرد و گرم در طول مدت زمانی است که از عمر زمین میگذرد.
به عقیدهٔ بسیاری از دانشمندان با افزایش آگاهیهای عمومی، مصرف بهینه سوخت و انرژی، افزایش سطح فضای سبز و جلوگیری از تخریب جنگلها، بازیافت مواد و استفاده از انرژیهای جایگزین سوختهای فسیلی مانند باد و خورشید میتوان این پدیده و اثرات منفی آن بر زندگی بشر را کنترل کرد. در نشست آبوهوایی کانکون مکزیک که در ماه دسامبر ۲۰۱۰ تشکیل شد ۱۹۳ کشور شرکتکننده تصمیم گرفتند تا صندوقی ۱۰۰ میلیارد دلاری را به منظور کمک به کشورهای در حال توسعه در مبارزه با گرمایش زمین تأسیس کنند.
واژهشناسی
پیش از دهه ۱۹۸۰، زمانی که مشخص نبود که آیا اثر گرمایشی ناشی از افزایش گازهای گلخانهای قویتر از اثر خنککنندگی ذرات معلق ناشی از آلودگی هوا است یا خیر، دانشمندان از اصطلاح تغییر اقلیم ناخواسته برای اشاره به تأثیرات انسان بر اقلیم استفاده میکردند.
در دهه ۱۹۸۰، اصطلاحات گرمایش جهانی و تغییر اقلیم رایجتر شد. اگرچه این دو اصطلاح گاهی به جای هم بهکار میروند، ولی از نظر علمی، گرمایش جهانی تنها به افزایش گرمشدن سطح زمین اشاره دارد، در حالی که تغییر اقلیم کل تغییرات سامانه اقلیمی زمین را توصیف میکند. اصطلاح گرمایش جهانی —که در اوایل سال ۱۹۷۵ مورد استفاده قرار گرفت—پس از اینکه جیمز هنسن، دانشمند اقلیمی ناسا، از آن در شهادت خود در سال ۱۹۸۸ در مجلس سنای ایالات متحده آمریکا استفاده کرد، محبوبتر شد. از دهه ۲۰۰۰، استفاده از تغییر اقلیم افزایش یافتهاست. اصطلاح تغییر اقلیم همچنین میتواند بهطور گستردهتر به تغییرات اقلیمی ناشی از هر دو عامل انسانی یا طبیعی در طول تاریخ زمین اشاره کند.
اکنون دانشمندان، سیاستمداران و رسانههای مختلف از اصطلاحاتی مانند بحران اقلیمی یا اضطرار اقلیمی برای صحبت در مورد تغییرات اقلیمی، و داغشدن جهانی بهجای گرمایش جهانی نیز استفاده میکنند.
علل
هیئت بین دولتی تغییرات آبوهوایی (IPCC) میگوید تغییرات جوی که در سراسر جهان مشاهده میشود به احتمال خیلی زیاد ناشی از عواملی است که بشر در آنها دست دارد. آکادمی ملی علوم آمریکا نیز فعّالیت انسانها و تولید گازهای گلخانهای را علّت اصلی این پدیده معرفی میکند.
بر اساس ششمین گزارش این هیئت، تنها در صورت کاهش گسترده و فوری در انتشار گازهای گلخانهای، میتوان از گرم شدن ۱٫۵ یا ۲ درجه سانتی گراد جلوگیری کرد. عنوان «شدیدترین هشدار تا کنون» در مورد «تغییرات اقلیمی بزرگ اجتناب ناپذیر و غیرقابل برگشت» توسط بسیاری از روزنامهها و نیز رهبران سیاسی و کنشگران محیط زیست در سراسر جهان تکرار شدهاست.
دانشمندان با استفاده از دادههای جمعآوری شده از گیاهان، یخچالها و سایر نمونهها به این نتیجه دست یافتهاند و معتقدند که این پژوهشها بهطور قطعی تأیید میکند که فعالیتهای انسانی بر آب و هوا تأثیر میگذارد.
همچنین نابودی و آتشسوزی جنگلها به عنوان یکی از دلایل گرم شدن دمای زمین مطرح شدهاست. درحقیقت درختان با جذب دیاکسید کربن، آن را ذخیره میکنند و در اثر سوختن نیز آزاد میشود؛ بنابراین آتشسوزی در جنگلها میتواند بهعنوان یکی از دلایل افزایش میزان دیاکسید کربن در اتمسفر و در نتیجه گرم شدن زمین مورد توجه قرار بگیرد. شایان ذکر است که رویداد النینیو میزان گرمای زمین را بهطور موقت افزایش میدهد.
بدون شک، انسان در آنچه امروزه به عنوان گرم شدن جهانی از آن یاد میشود، نقش مؤثری داشتهاست. دخالت و برداشت بدون حد و حصر نوع بشر در طبیعت باعث دگرگونی عظیمی شده که نمیتوان آن را انکار کرد. اما در طول تاریخ مسکونی شدن زمین، این اولین باری نیست که این سیاره آبی به شدت گرم میشود. دورههای بیاندازه گرم یا سرد زمین نتیجه مستقیم یا غیرمستقیم عوامل متعددی است که از قلب این سیاره آغاز شده و تا عمق فضا پیش میرود. از جمله عوامل طبیعی گرم شدن زمین میتوان به دورههای فعالیت خورشیدی، فوران آتشفشانهای بزرگ، چرخههای میلانکوویچ، گردش دماشوری اقیانوس و برخورد سیارکها یا دنبالهدارها اشاره کرد.
سازمان جهانی هواشناسی سازمان ملل (WMO) اعلام کرد که اروپا در طول سه دهه گذشته بیش از دو برابر میانگین جهانی گرم شده و افزایش دما را بیشتر از هر قاره دیگری تجربه کرده است.
کد خبر: ۱۱۴۸۵۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۱۲
جنگ روسیه و اوکراین، شیوع ویروس کرونا و تغییرات آب و هوایی از مهمترین عواملی است که اقتصاد کشورها، امنیت غذایی و بازارهای جهانی را تهدید میکند در این میان سه راهکار اصلی برای مقابله وجود دارد.
کد خبر: ۱۱۴۵۹۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۲۷
"بیل گیتس" ادعا میکند که انواعی از دانههای مهندسی شده میتوانند با تغییرات اقلیمی مقابله کنند و به گرسنگی جهانی پایان دهند.
کد خبر: ۱۱۴۰۶۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۲۴
در بسیاری از مواقع جغرافیدانان برای درک اینکه کدام یک از مسائل زیستمحیطی در گرم شدن کره زمین تاثیرگذار هستند، به گذشته نگاه میکنند تا بتوانند به پاسخهایی دست بیابند. این بار مورد پژوهش کاخ های اصرار آمیز فراعنه مصر بوده است!
کد خبر: ۱۱۳۸۱۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۱۰
طی سالهای اخیر، قلهی دماوند یکی از گرمترین دورههای تاریخی خود را تجربه میکند. گرمایش زمین که در همه جای دنیا فراگیر شده اصلیترین عاملی است که هماکنون محیطزیست البرز و پیرامون دماوند را تحت تاثیر قرار داده است. در اثر تغییرات اقلیمی، علاوه بر کاهش قابل ملاحظه نزولات جوی به صورت برف بهویژه در فصل زمستان، از پوشش برف و ضخامت آن نیز بطور محسوسی کاسته شده است.
کد خبر: ۱۱۳۶۲۴۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
در پنج سال گذشته شاهد وقوع دو سیل در اطراف دماوند بودیم که به اعتقاد کارشناسان ذوب شدن یخچالهای دماوند موجب بروز این سیلاب ها شده و به علت شیب دار بودن منطقه با سرعت زیادی حجم زیادی رسوب را به پایین دست هدایت کرده است.
کد خبر: ۱۱۳۶۱۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
پژوهش قبلی دانشمندان حاکی از این بود که آلایندههای تولیدشده در اثر فعالیتهای انسانی توسط سامانه مونسون (بادهای موسمی) به سمت بالا منتقل میشوند و ضمن تحت تأثیر قراردادن شیمی جو، اقلیم را تغییر میدهند. اکنون دانشمندان در یک پروژه بینالمللی به دنبال اثبات صحتوسقم این یافتهها هستند.
کد خبر: ۱۱۳۴۹۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۳
نشریه بلومبرگ در گزارشی تحلیلی با اشاره به خشکسالی بی سابقه در قاره اروپا به بررسی پیامدهای پدیده تغییرات آب و هوایی و گرم شدن زمین برای تجارت و داد و ستد در این منطقه پرداخته است.
کد خبر: ۱۱۳۴۳۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۰
برنامه محیطزیست سازمان ملل متحد (UNEP) و کشورهای همکار نشان میدهد که میتوان با کاهش اثرات تخریبی سیلاب و طوفانهای مرگبار برای تامین منابع آب برای مناطق استفاده کرد.
کد خبر: ۱۱۳۲۸۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۱
اگرچه وقوع سیل یک اتفاق طبیعی است، تغییرات آب و هوایی ناشی از فعالیت بشر باعث میشود احتمال وقوع سیلهای شدید متداول شود.
کد خبر: ۱۱۳۲۶۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
مونسون (Monsoon) برگرفته از واژه موسم از زبان عربی به معنای فصل است (نامی برای بادهای فصلی)؛ تعریف سنتی مونسون تابستانه هند به بارش ماه های ژوئن، جولای، آگوست و سپتامبر گفته می شود.
کد خبر: ۱۱۳۲۰۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۶
اسپانیا یکی از کشورهای اروپایی است که به شدت تحت تاثیر افزایش دمای هوا قرار گرفته است و بدترین آتش سوزی را در تاریخ خود تجربه میکند.
کد خبر: ۱۱۳۱۴۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۳
یک توده هوای سرد پیرامون یک یخچال طبیعی میتواند به پژوهشگران در پیش بینی این مسئله کمک کند که جنگلها چطور به تغییرات سریع آب و هوایی واکنش نشان خواهند داد.
کد خبر: ۱۱۳۱۰۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۳۱
طی دو ماه گذشته مردم عراق در میان ابرهای غلیظی از گرد و غبار نفس کشیده و زندگی کردهاند زیرا حداقل ۹ مورد طوفان شن که هرکدام تا چند روز طول کشیده، این کشور را درنوردیده و همه مناطق را خاک گرفته است.
کد خبر: ۱۱۲۸۹۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۱۹
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل اظهار داشت: تغییرات اقلیمی همه جوامع را تهدید می کند، از کشورهای کوچک جزیره ای در حال توسعه در دریای کارائیب گرفته تا آتش سوزی هایی که جوامع در کالیفرنیا را کاملا تخریب کرده است.
کد خبر: ۱۱۲۳۵۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۲۰
آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل اعلام کرد بیش از ۲۰۰ میلیون نفر در هر سال ممکن است به دلیل اختلالات آب و هوایی تا سال ۲۰۵۰ آواره شوند.
کد خبر: ۱۱۲۲۷۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۱۶
رئیس جمهور آمریکا طی سخنانی از ۱۰ سال آینده به عنوان سال های تعیین کننده در این قرن یاد کرد.
کد خبر: ۱۱۲۱۱۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۰۷
رئیس سازمان جهانی بهداشت ضمن هشدار درباره رعایت نشدن پروتکل های بهداشتی، اعلام کرد: امروز، جهان با چالش های هولناکی مثل کرونا، جنگ اوکراین و آبله میمون روبه روست.
کد خبر: ۱۱۲۰۳۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۰۲
چنان از خطرات تغییر اقلیم و لزوم تغییر سبک زندگی حتی در حوزه فوتبال سخن میگوید و جریان میسازد که بعید میدانم هیچ مقام مسوولی در سازمان حفاظت محیطزیست تاکنون توانسته باشد با چنین ادبیاتی موضوع را به مردم و همتایانش انتقال دهد.
کد خبر: ۱۱۱۸۳۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۲۲
سرپرست مرکز زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کاسپین خاوری با اشاره به ریزش کوه در جاده هراز، گفت: این ریزش به دلیل عدم رعایت نکات فنی در برداشت معدن و تغییر آب و هوایی و گرم شدن هوا بوده است.
کد خبر: ۱۱۱۲۵۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۱۸