کلیات
اردیبهشت ماه سال 1401 به یک باره و بدون اطلاع قبلی خبر رسید که دولت تصمیم دارد یارانه آرد برای محصولاتی چون ماکارونی را حذف کند. این موضوع با واکنش های اعتراضی فراوانی رو به رو شد.
رسانه ها گزارش دادند با اینکه در قفسه فروشگاهها، ماکارونی ناموجود شده است، اما باز هم مقدار زیادی ماکارونی در انبار کارخانهها و یا قفسه مغازهها وجود دارد که با آرد یارانهای تولید شدهاند.
در همین رابطه روز ۱۱ اردیبهشت 1401، رئیس سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرفکنندگان در نامهای به معاون صنایع عمومی خواست که قیمتهای جدید ماکارونی را که افزایش قیمتهایی نزدیک به سه برابر داشته به کارخانهها ابلاغ کند.
نرخ جدید ماکارونی
در این نامه مورد اشاره قیمت ماکارونی رشتهای ساده ۵۰۰ گرمی، ۱۷ هزار تومان، ۷۰۰ گرمی ۲۴ هزار تومان و ۱۰۰۰ گرمی ۳۴ هزار تومان اعلام شده است؛ قیمت هایی که نسبت به قیمتهای قبل رشد نزدیک به سه برابری دارند.
توضیحات مشاور انجمن کارفرمایان کارخانجات ماکارونی
مشاور انجمن صنفی کارفرمایان کارخانجات ماکارونی درباره اینکه آیا ماکارونیهای تولید قبل هم گرانتر فروخته میشوند؟ میگوید: «کارخانهها که ماکارونی را با آرد یارانهای تولید کردهاند، نمیتوانند به قیمت گرانتری بفروشند، کسانی که یک شبه قیمتها را تغییر دادهاند مشمول تعزیرات میشوند».
«رسول شفق» درباره افزایش یکباره و زیاد قیمت ماکارونی اظهار داشت: امکانات و ظرفیتهای تولید ماکارونی بیش از نیاز است و ماکارونی جزو سالمترین کالاهای در دسترس طی سالهای اخیر با کمترین نوسان در عرضه و قیمت بوده است، مصرف گندم صنعت تا قبل از سال ۹۹ مشمول یارانه نبود و در انتهای سال ۹۸ و ابتدای سال ۹۹ که انتخابات ریاست جمهوری بود، نمیدانم به چه دلیلی یارانهای شد و بارها تقاضا کردیم که آرد این صنف همچنان بدون یارانهای باشد، اما حرف ما را گوش نکردند.
ماجرای افزایش قیمت جهانی کالاهای اساسی
در رابطه با چرایی این افزایش قیمت وزیر جهاد کشاورزی و وزیر اقتصاد به موضوع تفاوت فاحش قیمت کالا با کشورهای همسایه و موضوع قاچاق تأکید کردند.
در همین رابطه فارس نوشت: قیمت گندم روز به روز در بازارهای جهانی افزایش مییابد و گزارشها حاکی از رشد ۱۰۰ درصدی بیشتر قیمتها در بازارها است؛ از آنجایی که دولت گندم را با ارز ۴۲۰۰ تومانی وا رد میکند میزان ارز دولتی برای واردات گندم هم دوبرابر باید باشد، یعنی روز به روز ارز یارانهای که از خزانه دولت بیرون میآید بیشتر میشود.
گزارش بلومبرگ نشان میدهد که در یک سال گذشته نرخ جهانی گندم از ۶۰۹ دلار و ۵۰ سنت به ۱۳۶۳ دلار و ۵۰ سنت یعنی رشدی معادل ۱۲۳ درصد یا بیش از دو برابر داشته است.
افزایش قیمتهای جهانی پس از درگیری نظامی بین روسیه و اوکراین تشدید شده است، این درگیریها در تردد کشتیها اختلال ایجاد کرده و امکان بارگیری و تخلیه بار در بندر دریای سیاه که بندر مشترک دو کشور روسیه و اوکراین است میسر نمیشود، این دو کشور ۳۰ درصد تامین غلات جهان را برعهده دارند.
رشد قیمتهای جهانی یک مسئله فراگیر در کشورها شده که عمده دلایل آن، بیماری کووید ۱۹، تغییرات آب و هوایی، افزایش تقاضای جهانی و پُر کردن انبارها به دلیل نگرانی از آینده است.
بی بهره شدن عموم مردم از یارانه ۳۰ هزار میلیارد تومانی آرد
کارشناسان و مسئولین در این باره عقیده دارند که دولت سالانه ۳۰ هزار میلیارد تومان تنها به گندم و آرد بخش صنعت یارانه میداد که محصولات غذایی مانند ماکارونی، بیسکوییت و انواع شیرینی به قیمت پایین تری دست مردم برسد، اما بررسیها نشان داد که نه تنها این یارانه سر سفره مردم نرسید بلکه به صورت قاچاق و یا صادرات محصولات یارانهدار از مرزها خارج میشد.
حتی در داخل اینگونه محصولات به قیمت ارزان دست مردم نمیرسید و به نظر میرسید که این یارانه کلانی که به آرد بخش صنعت تخصیص مییافت به هدف نخورده و هدر رفته است.
گزارشهای رشد قاچاق آرد در سال گذشته و نیز گرانی محصولات فرآوری شده از این نوع آرد در داخل و صادرات ماکارونی یارانهای به خارج کشور نیز گویای همین مطلب است.
سردار سرتیپ اشتری فرمانده نیروی انتظامی در اردیبهشت ماه اعلام کرد: سال گذشته بیش از ۳۵۰ هزار تن آرد یارانهای قاچاق کشف شد که نسبت به مدت مشابه قبل بیش از ۲۰۰۰ درصد افزایش یافته است.
اعتراضات گسترده در فضای مجازی
همزمان با افزایش قیمت ماکارونی و گرانی آن اعتراضات شدیدی به ویژه در شبکه های اجتماعی علیه مسئولان اجرایی کشور صورت گرفت که ناظر بر چرایی عدم اطلاع رسانی قبلی و نیز عدم مدیریت صحیح این اتفاق بود.