کلیات
محمدرضا شجریان متولد تاریخ ۱ مهر ۱۳۱۹ در مشهد، موسیقیدان، آهنگساز، خواننده و خوشنویس اهل ایران و نامزد ۲ جایزه گرمی است. سایت انجمن آسیا وی را پرآوازهترین هنرمند موسیقی اصیل ایرانی، روزنامه ونکوورسان او را یکی از مهمترین هنرمندان موسیقی جهان و همچنین رادیوی عمومی ملی (NPR) در سال ۲۰۱۰ وی را یکی از ۵۰ صدای برتر جهان معرفی کردهاست. شجریان در ایران ملقب به خسرو آواز ایران است.
محمد رضا شجریان در تاریخ ۱۷ مهر ۱۳۹۹ درگذشت.

معرفی بیشتر
محمدرضا شجریان، رئیس کنونی شورای عالی خانه موسیقی ایران، بنیانگذار گروه شهناز و مبدع چند ساز موسیقی میباشد. همچنین از فرزندان محمدرضا شجریان، همایون و مژگان در زمینه موسیقی فعالیت دارند. شجریان در قرائت قرآن نیز فعالیت داشته و دعای ربنامعروفترین تلاوت قرآنیِ اوست؛ این اثر توسط سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری به عنوان اثر ملی ثبت شدهاست.
شاگردان شجریان
خوانندگان سرشناسی، چون ایرج بسطامی، حسامالدین سراج، حمیدرضا نوربخش، علی جهاندار و پسرش همایون از جمله شاگردان شجریان هستند.
خوشنویسی
محمدرضا شجریان علاوه بر آوازخوانی، علاقه زیادی به خوشنویسی ایرانی دارد. او از سال ۱۳۴۴ به فراگیری خط نستعلیق نزد ابراهیم بوذری و حسین میرخانی پرداخت. او در حال حاضر دارای درجه ممتاز در خط نستعلیق میباشد. محمدرضا شجریان در سال ۱۳۸۹ آثار خطاطی خود را در نمایشگاهی در تالار وحدت به همراه منتخبی از خوشنویسان معاصر به نمایش گذاشت.
تلاوت قرآن
محمدرضا شجریان اولین بار نزد پدرش (مهدی شجریان) که خود از قاریان مشهد بود، قرائت قرآن را فرا گرفت. او برای اولین بار در ۱۲ سالگی به تلاوت قرآن در رادیو مشهد پرداخت. محمدرضا شجریان تا قبل از سال ۱۳۴۶ که به تهران مهاجرت کرد، به صورت افتخاری در رادیو مشهد قرآن میخواند. پدر او با آواز خواندن پسرش موافق نبود و محمدرضا شجریان به همین دلیل تا چهار سال در رادیو تهران با نام «سیاوش بیدگانی» آواز خواند.

آواز خوانی با نام مستعار
محمدرضا شجریان در مصاحبه با بیبیسی گفته بود که پدر او میخواست خانواده آنها (شجریان) بیشتر با چهره مذهبی شناخته شود و محمدرضا شجریان برای این که پدرش را ناراحت نکند از نام مستعار «سیاوش بیدگانی» استفاده کرد تا این که مهدی شجریان با احمد عبادی، نوازنده نامی سهتار ملاقات کرد و پس از این ملاقات، رضایت داد تا پسرش با نام اصلی آواز بخواند.
استمرار تلاوت قرآن
پس از آن محمدرضا شجریان در کنار آوازخوانی، قرائت قرآن را نیز ادامه داد. وی در سال ۱۳۵۶ در مسابقه تلاوت قرآن کشوری، رتبه نخست را به دست آورد.
همچنین در مسابقات جهانی تلاوت قرآن در سال ۱۳۵۷ (تابستان ۱۹۷۹) در مالزی، هنگامی که قاری ایرانی قادر به شرکت در مسابقه نبوده، محمدرضا شجریان بدون هماهنگی و آمادگی قبلی، بهعنوان نماینده ایران در مسابقه شرکت میکند و رتبه دوم جهان را به دست میآورد.
در سال ۱۳۵۸ چهار آیه برگرفته از آیات قرآن را با صوت خواند و این آیات (که تمامی آنها با واژه «ربنا» شروع میشدند)، در ماه رمضان در برنامه افطار پخش شدند و به نام دعای ربنای شجریان معروف شدند. دعای ربنا به همراه مناجات مثنوی افشاری (این دهان بستی دهانی باز شد) باصدای شجریان به مدت ۳۰ سال از اصلیترین برنامههای رادیو و تلویزیون برای ماه رمضان بودند.
محمدرضا شجریان دعای ربنا را متعلق به مردم معرفی کرده و حتی هنگامی که صدا و سیما را از پخش آثار منع کرد، پخش دعای ربنا را به عنوان یک مورد استثناء منع نکرد.
یک مجموعه تلاوت قرآن به نام به یاد پدر وجود دارد که در قالب ۲ سیدی مجزا (به یاد پدر ۱ و به یاد پدر ۲) انتشار یافته و مربوط به برخی تلاوتهای محمدرضا شجریان بین سالهای ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۱ است. محمدرضا شجریان این اثر را پس از وفات پدرش، مهدی شجریان برای یادبود او در سال ۱۳۷۸ منتشر کرد. این مجموعه شامل تلاوت سورههای قصص، انعام، فجر، بلد، فتح و نمل میباشد و البته شجریان در به یاد پدر ۲ دعای ربنا را نیز اضافه کرد.
او در مصاحبه با بیبیسی گفته بود که هنگامی که در زمینه آواز آلبومهایی را منتشر میکرد، پدرش سفارشهای زیادی به او میکرده که در کنار آواز چند مجموعه قرائت قرآن نیز منتشر کند، اما او به خاطر پیشگیری از سوءتفاهمها این کار را نمیکرده؛ اما پس از وفات پدرش به این فکر بوده که باید به حرف او عمل میکرده و برای همین برخی از تلاوتهایش را در مجموعه به یاد پدر منتشر میکند.
سازهای ابداعی
محمدرضا شجریان مبدع چند ساز جدید در موسیقی ایرانی است. وی در اردیبهشت ۱۳۹۰ در نمایشگاه در تهران این سازها را رسماً به نمایش عمومی درآورد. برخی این سازها عبارتند از: صراحی، شهر آشوب، ساغر، کرشمه، سبو و… . نمایشگاه سازهای ابداعی شجریان ۱۳۹۰ نمایشگاهی از سازهای ابداعی محمدرضا شجریان میباشد که در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۰ در تالار بهارخانه هنرمندان افتتاح گردید.
تولید سازهای ابداعی توسط شجریان با انتقاد زیادی مواجه شد و در نشستی با حضور کارشناسانی همچون: جلال ذوالفنون، جمال سماواتی، حسین علیزاده، داریوش طلایی و… مورد نقد قرار گرفت.

محتوای کاری
وی علاوه با اشعار کلاسیک شاعرانی، چون حافظ، سعدی، مولانا، عطار، باباطاهر و خیام، در برخی کنسرتها و کارهای خود از «شعر نو» شاعرانی، چون فریدون مشیری، نیما یوشیج، سهراب سپهری، شفیعی کدکنی، مهدی اخوان ثالث و هوشنگ ابتهاج استفاده کردهاست. از جمله کارهای مشترک او گزیدهای است از رباعیات خیام با صدای شجریان و رباعیخوانی احمد شاملو. همچنین، وی تعدادی از دعاهای قرآنی را در اثر مشهور به دعای ربّنا خواندهاست که در هنگام افطارهای ماه رمضان از صدا و سیمای ایران پخش میشد. همچنین بعد از درگذشت پدرش که از استادان و قاریان مشهور قرآن در مشهد بود برخی از تلاوتهای قرآن خود را با عنوان به یاد پدر در دو سی دی مجزا (به یاد پدر ۱ و به یاد پدر ۲) منتشر کرد.
حواشی بعد از انتخابات ۸۸
پس از دهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران، محمدرضا شجریان در نامهای به عزتالله ضرغامی از وی خواست تا از پخش آثار او در صدا و سیما خودداری کند. وی گفت: «سرودهایی که خوانده بهویژه سرود ایران،ای سرای امید متعلق به سالهای ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸ بوده و هیچ ارتباطی با شرایط کنونی ندارد». وی اعلام کرد سازمان صدا و سیما هیچ نقشی در تهیه این آثار نداشته و به حکم قانون و شرع از این سازمان خواسته صدا و آثار او را در هیچیک از واحدهای رادیو و تلویزیون پخش نکند. وی در گفتگو با بیبیسی گفت: «در شرایطی که مردم در بهت و حیرت هستند و به گفته آقای احمدینژاد، خس و خاشاک به حرکت درآمدهاند، صدای من در صدا و سیما جایی ندارد. صدای من صدای خس و خاشاک است و همیشه هم برای خس و خاشاک خواهد بود»
بیماری و درگذشت
محمدرضا شجریان در پیام ویدئویی برای تبریک نوروز ۱۳۹۵ با چهرهای دگرگونه و موهای بسیار کوتاه حاضر شد. برخی سایتها از ابتلای او به سرطان کلیه خبر دادند.
خود من هم با یک میهمان ۱۵ سالهای سالهاست که آشنا هستم و دوست شدیم با همدیگر و الآن هم من به خاطر همان اینجا ایستادهام و طبق دستور ایشان موهای سرم را هم کوتاه کردم و بچهٔ حرفگوشکنی شدم و چند وقت دیگر هم در اینجا هستم، چون آرامش خوبی دارم و خیلی راحتم اینجا، برای اینکه با این میهمان بتوانیم به تفاهم برسیم انشاءالله. به تفاهم که رسیدیم، راه میافتم میآیم به سراغ شما هممیهنان عزیزم و کارهای هنریام را دنبال خواهم کرد.
— محمدرضا شجریان در پیام نوروزی ۱۳۹۵، پیام ویدئویی استاد شجریان. یوتیوب. ۱۳۹۵. دریافتشده در ۱ فروردین ۱۳۹۵.
محمدرضا شجریان، چهار سال پس از آنکه برای آخرین بار جلوی دوربین ظاهر شد و اعلام کرد ۱۵ سال است به بیماری سرطان مبتلاست، بعدازظهر ۱۷ مهر ۱۳۹۹ در ۸۰سالگی درگذشت. در ساعت ۱۷ بهوقت تهران، همایون شجریان، فرزند محمدرضا شجریان، نیز خبر درگذشت پدرش را در اینستاگرام رسمی خود تأیید کرد و نوشت: «خاک پای مردم ایران به دیار معشوق پرواز کرد.».
از اوایل بهمن سال ۱۳۹۸، وضعیت ریههای او به وخامت گرایید که منجر به بستری شدن در بیمارستان برای عمل جراحی بهمنظور «تعبیه راه عروقی جهت دارورسانی راحتتر و مؤثرتر» شد. اما بیست روز پس از مرخص شدن شجریان از بیمارستان، مشکلات تنفسی مجدداً او را در روز پنجشنبه ۱ اسفند ۱۳۹۸ راهی بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان کرد و تا فروردین ۱۳۹۹ در بیمارستان باقی ماند. پس از آن مراقبت ویژه از محمدرضا شجریان در خانه ادامه یافت تا روز شنبه، ۲۵ مرداد ۱۳۹۹، که با افت سطح هوشیاری، افت فشار خون و شوک عفونی بار دیگر در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان جم بستری شد و پس از حدود ۱۰ روز، ۳ مهرماه، از بیمارستان به خانهاش منتقل شد.
اما بار دیگر، یکشنبه ۱۳ مهر ۱۳۹۹، به دلیل افت سطح هوشیاری در حد نزدیک به کمای مطلق به بخش مراقبتهای ویژه در بیمارستان جم تهران منتقل شد و عاقبت بعدازظهر هفدهم مهرماه ۹۹، ۱۷ روز پس از ۸۰ ساله شدن، درگذشت.
ریتم؛
«دل مجنون» قطعهای از آلبوم دل مجنون محمدرضا شجریان است که متکی بر غزلی از دیوان شمس مولوی اجرا شده است. این قطعه را که در کنسرتی با همراهی داریوش پیرنیاکان نوازنده تار، جمشید عندلیبی نوازنده نی و مرتضی اعیان نوازنده تنبک اجرا شده را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۸۷۷۴۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۱۸
ریتم؛
«درد دل» قطعهای از آلبوم دل مجنون محمدرضا شجریان است که متکی بر غزلی از حافظ اجرا شده است. این قطعه را که در کنسرتی با همراهی داریوش پیرنیاکان نوازنده تار، جمشید عندلیبی نوازنده نی و مرتضی اعیان نوازنده تنبک اجرا شده را در تابناک میبینید و میشوید.
کد خبر: ۹۸۷۷۱۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۱۶
ریتم؛
«مثنوی نوا» یکی از اشعار عطار نیشابوری است که محمدرضا شجریان و همایون شجریان در یک هم آوازی شنیدنی با همراهی حسین علیزاده نوازنده تار و کیهان کلهر نوازنده کمانچه در کنسرت همنوا با بم اجرا کردند. این اجرا را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۸۶۱۰۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۰۴
ریتم؛
«دل دیوانه» هم آوازی شنیدنی از محمدرضا شجریان و همایون شجریان بر اساس شعری از باباطاهر است که در کنسرت همنوا با بم با همراهی تار حسین علیزاده، کمانچه کیهان کلهر و تنبک همایون شجریان ثبت شد. این اجرا را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۸۵۶۷۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۰۲
ریتم؛
«برسان باده» یکی از قطعات اجرا شده در کنسرت همنوا با بم با صدای محمدرضا شجریان و همراهی تار حسین علیزاده و کمانچه کیهان کلهر، متکی بر شعری از هوشنگ ابتهاج (ه. الف. سایه) است. این اجرا را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۸۴۸۸۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۳۱
ریتم؛
«بیهمگان به سر شود» قطعهای با صدای محمدرضا شجریان و همراهی تار حسین علیزاده، کمانچه کیهان کلهر و تنبک همایون شجریان است که متکی بر شعری از دیوان شمس مولوی در کنسرت همنوا با بم اجرا شد. این قطعه را میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۸۴۶۶۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۲۷
ریتم؛
تصنیف مرغ سحر از ساختههای مرتضی نیداوود در دستگاه ماهور و بر اساس شعری از ملکالشعرای بهار است. نخستین بار این تصنیف را ملوک ضرابی و بعد قمرالملوک وزیری اجرا کرد. اغلب خوانندگان بند اول این تصنیف را خواندهاند. اجرای زنده شجریان را که یکی از بهترین اجراهای این تصنیف است که پیشتر در تابناک شنیدهاید و اکنون یک هم آوازی شنیدی از محمدرضا شجریان و همایون شجریان که در کنسرت هم نوا با بم ثبت شد را میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۸۴۲۲۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۲۵
ریتم؛
تصنیف «بوسههای باران» از محمدرضا شفیعی کدکنی، یکی از قطعاتی است که محمدرضا شجریان در کنسرت همنوا با بم با همراهی حسین علیزاده نوازنده تار، کیهان کلهر نوازنده کمانچه و همایون شجریان در مقام همنوا و نوازنده تنبک اجرا کرد. این اجرا را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۸۳۳۶۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۲۲
ریتم؛
«غم عشقت بیابون پرورم کرد» شعری از بابا طاهر است که محمدرضا شجریان با هم آوازی همایون شجریان در کنسرت همنوا با بم با همراهی تار حسین علیزاده و کمانچه کیهان کلهر اجرا کرد. این اجرا را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۸۳۱۰۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۲۰
ریتم؛
«فریاد» قطعهای از محمدرضا شجریان متکی بر شعری به همین نام از مهدی اخوان ثالث است که شجریان در کنسرت همنو با بم، با همراهی تار حسین علیزاده، کمانچه کیهان کلهر و تنبک و همخوانی همایون شجریان اجرا کرد. این اجرا را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۸۲۶۸۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۱۸
ریتم؛
«نیریز» یکی از قطعاتی است که محمدرضا شجریان در قالب کنسرت هم نوا با بم بر اساس غزلی از حافظ ثبت کرد. اجرای این قطعه با همراهی تار حسین علیزاده، کمانچه کیهان کلهر و تنبک و همخوانی همایون شجریان را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۸۱۷۸۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۱۳
ریتم؛
«سمن بویان» یکی از قطعاتی است که محمدرضا شجریان در قالب کنسرت هم نوا با بم و همچنین آلبوم فریاد متکی بر غزلی از حافظ ثبت کرد. اجرای این قطعه با همراهی تار حسین علیزاده، کمانچه کیهان کلهر و تنبک و همخوانی همایون شجریان را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۸۱۳۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۱۱
ریتم؛
«سودای تو» یکی از غزلیات دیوان اشعار سعدی است که محمدرضا شجریان در آلبوم فریاد خوانده است. اجرای این قطعه را با همراهی تار حسین علیزاده، کمانچه کیهان کلهر و تنبک همایون شجریان که در کنسرت همنوا با بم اجرا شده را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۸۰۷۸۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۰۸
مرور «تابناک» بر آثار محمدرضا شجریان
«تابناک» به مناسبت بدرود حیات این چهره شاخص موسیقی ایران، مروری بر سی قطعه موسیقی منتخب از مجموعه قطعات استاد شجریان که پیش از این در «تابناک» منتشر شده بود، مینماید؛ آثاری که با خود خاطراتی را برای گروهی از مردم به ویژه دوستداران این استاد آواز ایرانی به همراه دارد.
کد خبر: ۹۷۵۷۷۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۱۸
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزیدهای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۹۷۵۷۰۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۱۳
محمدرضا شجریان عصر امروز از بیمارستان مرخص و به منزل منتقل شد.
کد خبر: ۹۶۷۹۰۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۰۵
به آهنگسازی پرویز مشکاتیان؛
آلبوم «خراسانیات» به آهنگسازی مرحوم پرویز مشکاتیان و خوانندگی محمدرضا شجریان از امروز سهشنبه بیستم اسفندماه در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
کد خبر: ۹۶۴۸۷۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۲۰
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزیدهای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۹۶۴۴۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۱۸
بیمارستان جم، همچون روزهای گذشته در اطلاعیهای به شرح شرایط جسمی محمدرضا شجریان پرداخت.
کد خبر: ۹۶۳۴۳۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۱۳
آلبوم مشترک مرحوم پرویز مشکاتیان و محمدرضا شجریان با عنوان خراسانیات بعد از سه دهه آماده ورود به بازار موسیقی شد.
کد خبر: ۹۶۲۹۰۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۱۱