کلیات
محمدرضا شجریان متولد تاریخ ۱ مهر ۱۳۱۹ در مشهد، موسیقیدان، آهنگساز، خواننده و خوشنویس اهل ایران و نامزد ۲ جایزه گرمی است. سایت انجمن آسیا وی را پرآوازهترین هنرمند موسیقی اصیل ایرانی، روزنامه ونکوورسان او را یکی از مهمترین هنرمندان موسیقی جهان و همچنین رادیوی عمومی ملی (NPR) در سال ۲۰۱۰ وی را یکی از ۵۰ صدای برتر جهان معرفی کردهاست. شجریان در ایران ملقب به خسرو آواز ایران است.
محمد رضا شجریان در تاریخ ۱۷ مهر ۱۳۹۹ درگذشت.

معرفی بیشتر
محمدرضا شجریان، رئیس کنونی شورای عالی خانه موسیقی ایران، بنیانگذار گروه شهناز و مبدع چند ساز موسیقی میباشد. همچنین از فرزندان محمدرضا شجریان، همایون و مژگان در زمینه موسیقی فعالیت دارند. شجریان در قرائت قرآن نیز فعالیت داشته و دعای ربنامعروفترین تلاوت قرآنیِ اوست؛ این اثر توسط سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری به عنوان اثر ملی ثبت شدهاست.
شاگردان شجریان
خوانندگان سرشناسی، چون ایرج بسطامی، حسامالدین سراج، حمیدرضا نوربخش، علی جهاندار و پسرش همایون از جمله شاگردان شجریان هستند.
خوشنویسی
محمدرضا شجریان علاوه بر آوازخوانی، علاقه زیادی به خوشنویسی ایرانی دارد. او از سال ۱۳۴۴ به فراگیری خط نستعلیق نزد ابراهیم بوذری و حسین میرخانی پرداخت. او در حال حاضر دارای درجه ممتاز در خط نستعلیق میباشد. محمدرضا شجریان در سال ۱۳۸۹ آثار خطاطی خود را در نمایشگاهی در تالار وحدت به همراه منتخبی از خوشنویسان معاصر به نمایش گذاشت.
تلاوت قرآن
محمدرضا شجریان اولین بار نزد پدرش (مهدی شجریان) که خود از قاریان مشهد بود، قرائت قرآن را فرا گرفت. او برای اولین بار در ۱۲ سالگی به تلاوت قرآن در رادیو مشهد پرداخت. محمدرضا شجریان تا قبل از سال ۱۳۴۶ که به تهران مهاجرت کرد، به صورت افتخاری در رادیو مشهد قرآن میخواند. پدر او با آواز خواندن پسرش موافق نبود و محمدرضا شجریان به همین دلیل تا چهار سال در رادیو تهران با نام «سیاوش بیدگانی» آواز خواند.

آواز خوانی با نام مستعار
محمدرضا شجریان در مصاحبه با بیبیسی گفته بود که پدر او میخواست خانواده آنها (شجریان) بیشتر با چهره مذهبی شناخته شود و محمدرضا شجریان برای این که پدرش را ناراحت نکند از نام مستعار «سیاوش بیدگانی» استفاده کرد تا این که مهدی شجریان با احمد عبادی، نوازنده نامی سهتار ملاقات کرد و پس از این ملاقات، رضایت داد تا پسرش با نام اصلی آواز بخواند.
استمرار تلاوت قرآن
پس از آن محمدرضا شجریان در کنار آوازخوانی، قرائت قرآن را نیز ادامه داد. وی در سال ۱۳۵۶ در مسابقه تلاوت قرآن کشوری، رتبه نخست را به دست آورد.
همچنین در مسابقات جهانی تلاوت قرآن در سال ۱۳۵۷ (تابستان ۱۹۷۹) در مالزی، هنگامی که قاری ایرانی قادر به شرکت در مسابقه نبوده، محمدرضا شجریان بدون هماهنگی و آمادگی قبلی، بهعنوان نماینده ایران در مسابقه شرکت میکند و رتبه دوم جهان را به دست میآورد.
در سال ۱۳۵۸ چهار آیه برگرفته از آیات قرآن را با صوت خواند و این آیات (که تمامی آنها با واژه «ربنا» شروع میشدند)، در ماه رمضان در برنامه افطار پخش شدند و به نام دعای ربنای شجریان معروف شدند. دعای ربنا به همراه مناجات مثنوی افشاری (این دهان بستی دهانی باز شد) باصدای شجریان به مدت ۳۰ سال از اصلیترین برنامههای رادیو و تلویزیون برای ماه رمضان بودند.
محمدرضا شجریان دعای ربنا را متعلق به مردم معرفی کرده و حتی هنگامی که صدا و سیما را از پخش آثار منع کرد، پخش دعای ربنا را به عنوان یک مورد استثناء منع نکرد.
یک مجموعه تلاوت قرآن به نام به یاد پدر وجود دارد که در قالب ۲ سیدی مجزا (به یاد پدر ۱ و به یاد پدر ۲) انتشار یافته و مربوط به برخی تلاوتهای محمدرضا شجریان بین سالهای ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۱ است. محمدرضا شجریان این اثر را پس از وفات پدرش، مهدی شجریان برای یادبود او در سال ۱۳۷۸ منتشر کرد. این مجموعه شامل تلاوت سورههای قصص، انعام، فجر، بلد، فتح و نمل میباشد و البته شجریان در به یاد پدر ۲ دعای ربنا را نیز اضافه کرد.
او در مصاحبه با بیبیسی گفته بود که هنگامی که در زمینه آواز آلبومهایی را منتشر میکرد، پدرش سفارشهای زیادی به او میکرده که در کنار آواز چند مجموعه قرائت قرآن نیز منتشر کند، اما او به خاطر پیشگیری از سوءتفاهمها این کار را نمیکرده؛ اما پس از وفات پدرش به این فکر بوده که باید به حرف او عمل میکرده و برای همین برخی از تلاوتهایش را در مجموعه به یاد پدر منتشر میکند.
سازهای ابداعی
محمدرضا شجریان مبدع چند ساز جدید در موسیقی ایرانی است. وی در اردیبهشت ۱۳۹۰ در نمایشگاه در تهران این سازها را رسماً به نمایش عمومی درآورد. برخی این سازها عبارتند از: صراحی، شهر آشوب، ساغر، کرشمه، سبو و… . نمایشگاه سازهای ابداعی شجریان ۱۳۹۰ نمایشگاهی از سازهای ابداعی محمدرضا شجریان میباشد که در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۰ در تالار بهارخانه هنرمندان افتتاح گردید.
تولید سازهای ابداعی توسط شجریان با انتقاد زیادی مواجه شد و در نشستی با حضور کارشناسانی همچون: جلال ذوالفنون، جمال سماواتی، حسین علیزاده، داریوش طلایی و… مورد نقد قرار گرفت.

محتوای کاری
وی علاوه با اشعار کلاسیک شاعرانی، چون حافظ، سعدی، مولانا، عطار، باباطاهر و خیام، در برخی کنسرتها و کارهای خود از «شعر نو» شاعرانی، چون فریدون مشیری، نیما یوشیج، سهراب سپهری، شفیعی کدکنی، مهدی اخوان ثالث و هوشنگ ابتهاج استفاده کردهاست. از جمله کارهای مشترک او گزیدهای است از رباعیات خیام با صدای شجریان و رباعیخوانی احمد شاملو. همچنین، وی تعدادی از دعاهای قرآنی را در اثر مشهور به دعای ربّنا خواندهاست که در هنگام افطارهای ماه رمضان از صدا و سیمای ایران پخش میشد. همچنین بعد از درگذشت پدرش که از استادان و قاریان مشهور قرآن در مشهد بود برخی از تلاوتهای قرآن خود را با عنوان به یاد پدر در دو سی دی مجزا (به یاد پدر ۱ و به یاد پدر ۲) منتشر کرد.
حواشی بعد از انتخابات ۸۸
پس از دهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران، محمدرضا شجریان در نامهای به عزتالله ضرغامی از وی خواست تا از پخش آثار او در صدا و سیما خودداری کند. وی گفت: «سرودهایی که خوانده بهویژه سرود ایران،ای سرای امید متعلق به سالهای ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸ بوده و هیچ ارتباطی با شرایط کنونی ندارد». وی اعلام کرد سازمان صدا و سیما هیچ نقشی در تهیه این آثار نداشته و به حکم قانون و شرع از این سازمان خواسته صدا و آثار او را در هیچیک از واحدهای رادیو و تلویزیون پخش نکند. وی در گفتگو با بیبیسی گفت: «در شرایطی که مردم در بهت و حیرت هستند و به گفته آقای احمدینژاد، خس و خاشاک به حرکت درآمدهاند، صدای من در صدا و سیما جایی ندارد. صدای من صدای خس و خاشاک است و همیشه هم برای خس و خاشاک خواهد بود»
بیماری و درگذشت
محمدرضا شجریان در پیام ویدئویی برای تبریک نوروز ۱۳۹۵ با چهرهای دگرگونه و موهای بسیار کوتاه حاضر شد. برخی سایتها از ابتلای او به سرطان کلیه خبر دادند.
خود من هم با یک میهمان ۱۵ سالهای سالهاست که آشنا هستم و دوست شدیم با همدیگر و الآن هم من به خاطر همان اینجا ایستادهام و طبق دستور ایشان موهای سرم را هم کوتاه کردم و بچهٔ حرفگوشکنی شدم و چند وقت دیگر هم در اینجا هستم، چون آرامش خوبی دارم و خیلی راحتم اینجا، برای اینکه با این میهمان بتوانیم به تفاهم برسیم انشاءالله. به تفاهم که رسیدیم، راه میافتم میآیم به سراغ شما هممیهنان عزیزم و کارهای هنریام را دنبال خواهم کرد.
— محمدرضا شجریان در پیام نوروزی ۱۳۹۵، پیام ویدئویی استاد شجریان. یوتیوب. ۱۳۹۵. دریافتشده در ۱ فروردین ۱۳۹۵.
محمدرضا شجریان، چهار سال پس از آنکه برای آخرین بار جلوی دوربین ظاهر شد و اعلام کرد ۱۵ سال است به بیماری سرطان مبتلاست، بعدازظهر ۱۷ مهر ۱۳۹۹ در ۸۰سالگی درگذشت. در ساعت ۱۷ بهوقت تهران، همایون شجریان، فرزند محمدرضا شجریان، نیز خبر درگذشت پدرش را در اینستاگرام رسمی خود تأیید کرد و نوشت: «خاک پای مردم ایران به دیار معشوق پرواز کرد.».
از اوایل بهمن سال ۱۳۹۸، وضعیت ریههای او به وخامت گرایید که منجر به بستری شدن در بیمارستان برای عمل جراحی بهمنظور «تعبیه راه عروقی جهت دارورسانی راحتتر و مؤثرتر» شد. اما بیست روز پس از مرخص شدن شجریان از بیمارستان، مشکلات تنفسی مجدداً او را در روز پنجشنبه ۱ اسفند ۱۳۹۸ راهی بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان کرد و تا فروردین ۱۳۹۹ در بیمارستان باقی ماند. پس از آن مراقبت ویژه از محمدرضا شجریان در خانه ادامه یافت تا روز شنبه، ۲۵ مرداد ۱۳۹۹، که با افت سطح هوشیاری، افت فشار خون و شوک عفونی بار دیگر در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان جم بستری شد و پس از حدود ۱۰ روز، ۳ مهرماه، از بیمارستان به خانهاش منتقل شد.
اما بار دیگر، یکشنبه ۱۳ مهر ۱۳۹۹، به دلیل افت سطح هوشیاری در حد نزدیک به کمای مطلق به بخش مراقبتهای ویژه در بیمارستان جم تهران منتقل شد و عاقبت بعدازظهر هفدهم مهرماه ۹۹، ۱۷ روز پس از ۸۰ ساله شدن، درگذشت.
امروز پنجشنبه ۱۷ مهرماه محمدرضا شجریان استاد مسلم آواز ایران و یکی از مشاهیر بزرگ تاریخ هنر و فرهنگ ایران زمین دار فانی را پس از سالها تحمل رنج بیماری وداع گفت. شجریان در جوانی والیبالیست خوبی بود و البته در تیم فوتبال آموزشگاه و منطقه هم بازی میکرد. فقدان او ضربه بزرگی برای فرهنگ کهن و موسیقی غنی ایرانی است. در عکس نفر دوم نشسته از چپ، محمدرضا شجریان است. روحش شاد و یادش جاودان
کد خبر: ۱۰۰۷۷۹۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۱۷
بیمارستان جم با انتشار اطلاعیه شماره ۶ وضعیت جسمانی استاد محمدرضا شجریان را بدون تغییر خواند.
کد خبر: ۱۰۰۷۵۶۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۱۶
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزیدهای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه میکنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۰۰۷۴۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۱۶
پس از گذشت هشت روز از ترخیص محمدرضا شجریان از بیمارستان، وضعیت جسمانی این هنرمند ثابت است و ادامه درمان زیر نظر پزشکان در منزل انجام میشود.
کد خبر: ۱۰۰۰۰۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۱۱
شجریان توده مردم را با مفاهیم شعر حافظ آشنا کرد. او حافظ را به مردم شناساند. برای مردم وطنش خواند و چه زیبا خواند. او همواره با مردم بوده و هست. شجریان نماینده بهحق فرهنگ ایران در دنیاست.
کد خبر: ۹۹۸۹۷۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۰۵
بزرگمهر حسین پور با انتشار کارتونی در صفحه اینستاگرامی خود با اشاره به بستری شدن مجدد استاد محمدرضا شجریان در بیمارستان، برای این استاد آواز کشور، آرزوی سلامتی کرد.
کد خبر: ۹۹۸۵۹۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۰۳
بابک حیدریاقدم ـ مدیرعامل بیمارستان جم ـ شامگاه شنبه در یک پیام ویدیویی که در صفحه اینستاگرام این بیمارستان منتشر شد، توضیحاتی را دربارهی آخرین وضعیت جسمانی محمدرضا شجریان ارائه داد.
کد خبر: ۹۹۸۳۲۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۰۱
هیات مدیره بیمارستان جم با انتشار اطلاعیهای اعلام کرد که اقدامات لازم در خصوص ترخیص محمدرضا شجریان از مجموعه بیمارستان جم در حال انجام است.
کد خبر: ۹۹۸۲۱۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۰۱
هیات مدیره بیمارستان جم در تازه ترین اطلاعیه خود اعلام کرد شرایط عمومی، قلبی و ریوی تنفسی محمدرضا شجریان ، پایدار است.
کد خبر: ۹۹۸۰۲۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۳۱
چند روزی است که محمدرضا شجریان به علت افت سطح هوشیاری، افت فشارخون و شوک سپتیک در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان جم بستری شده است. در روزهای گذشته، وضعیت این استاد آواز ایرانی طی اطلاعیههایی از سوی مسئولان بیمارستان جم به اطلاع عموم مردم رسیده است.
کد خبر: ۹۹۷۵۶۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۹
عضو تیم پزشکی استاد شجریان درباره زمان ترخیص شجریان از بیمارستان، گفت: شرایط و حال عمومی استاد از صبح امروز خوب نیست و تغییری نکرده است. به همین دلیل در حال حاضر نمیتوانم درباره زمان ترخیص شجریان، اظهارنظر کنم؛ البته امیدوارم این موضوع به زودی محقق شود.
کد خبر: ۹۹۶۹۷۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۶
محمدرضا شجریان صبح امروز با انتقال به بیمارستان، در بخش آی سی یو (مراقبتهای ویژه) بستری شد.
کد خبر: ۹۹۶۸۰۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۵
ریتم؛
«ای دل» یکی از قطعاتی است که محمدرضا شجریان در کنسرت یونسکو و پس از دریافت نشان پیکاسو متکی بر اشعاری از خیام و با همراهی بهروز همتی نوازنده تار، سعید فرجپوری نوازنده کمانچه و همایون شجریان نوازنده تنبک اجرا کرد. این خیام خوانی را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۹۶۳۷۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۸
ریتم؛
«وفا» یکی از قطعاتی است که محمدرضا شجریان در کنسرت یونسکو و پس از دریافت نشان پیکاسو با همراهی بهروز همتی نوازنده تار، سعید فرجپوری نوازنده کمانچه و همایون شجریان نوازنده تنبک اجرا کرد. این اجرا را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۹۵۷۵۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۵
ریتم؛
«شب وصل» یکی از قطعاتی است که محمدرضا شجریان در کنسرت یونسکو و پس از دریافت نشان پیکاسو متکی بر یکی از غزلیات سعدی و با همراهی بهروز همتی نوازنده تار، سعید فرجپوری نوازنده کمانچه و همایون شجریان نوازنده تنبک اجرا کرد. این اجرا را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۹۵۷۴۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۳
ریتم؛
«ز دست محبوب» یکی از قطعاتی است که محمدرضا شجریان در کنسرت یونسکو و پس از دریافت نشان پیکاسو متکی بر شعر و آهنگی از غلامرضا خانرئیس و با همراهی بهروز همتی نوازنده تار، سعید فرجپوری نوازنده کمانچه و همایون شجریان نوازنده تنبک و همخوان اجرا کرد. این اجرا را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۹۵۷۲۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۲
ریتم؛
«ای دل» یکی از قطعاتی است که محمدرضا شجریان در کنسرت یونسکو و پس از دریافت نشان پیکاسو متکی بر اشعاری از خیام و با همراهی بهروز همتی نوازنده تار، سعید فرجپوری نوازنده کمانچه و همایون شجریان نوازنده تنبک اجرا کرد. این خیام خوانی را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۹۵۷۲۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۲
ریتم؛
«شب وصلت» یکی از قطعاتی است که محمدرضا شجریان در کنسرت یونسکو و پس از دریافت نشان پیکاسو متکی بر غزلی از حافظ و با همراهی داریوش طلایی نوازنده تار، سعید فرجپوری نوازنده کمانچه و همایون شجریان نوازنده تنبک و همخوان اجرا کرد. این قطعه را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۹۹۵۷۱۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۱
چندی پیش محمود احمدینژاد در گفتوگویی، از عملکرد دوران ریاست دولت خود در حوزه موسیقی دفاع کرد. او در بخشی از سخنانش، به ممنوعیت فعالیت محمدرضا شجریان اشاره کرد؛ ممنوعیتی که اتفاقا در همان دولت اتفاق افتاد، هر چند که در این مصاحبه اعلام شد: «شجریان را دوست دارم و هرکس در انتخابات میتواند به هر کسی که دوست دارد، رای بدهد».
کد خبر: ۹۹۰۵۹۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۵
ریتم؛
«بشنو از نی» قطعهای از آلبوم دل مجنون محمدرضا شجریان است که متکی بر شعری در دفتر اول مثنوی معنوی مولوی اجرا شده است. این قطعه را که در کنسرتی با همراهی داریوش پیرنیاکان نوازنده تار، جمشید عندلیبی نوازنده نی و مرتضی اعیان نوازنده تنبک اجرا شده را در تابناک میبینید و میشوید.
کد خبر: ۹۸۷۷۶۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۱