کلیات
ال آر تی یا Light Rail Transit به معنی حمل و نقل ریلی سبک یا یک نوع قطار سبک شهری است. این سیستم حمل و نقل برای نخستین بار در آمریکا و انگلیس راهاندازی شد. ال آر تی متشکل از یک، دو یا سه واگن است که با نیروی برق در مسیری کاملاً حفاظت شده یا نیمه حفاظت شده بصورت عموماً هم سطح، زیرزمین و یا بالاتر از سطح زمین (elevated) حرکت میکند.
ویژگی های فنی
ال آر تی در واقع همان حمل و نقل ریلی سبک است که به عنوان یک وسیله تندرو میتوان در شهر از آن استفاده کرد. تغذیه این وسیله تندرو به وسیله قطارهای با منبع الکترونیکی صورت میگیرد. قطارهایی که در سیستم ال آر تی حرکت میکنند عموما حدود ۳۰ تا ۶۱ کیلومتر بر ساعت دارند، ولی در مدلهای پیشرفته آنها این سرعت تا ۱۰۴ کیلومتر نیز میرسد.
طرح ال آر تی در تهران
شهرداری تهران چند سالی است که عملیاتی کردن طرج ال آر تی را در دستور کار خود قرار داده و در این زمینه در حال انجام مطالعات اولیه و جانمایی های لازم است. هر چند هنوز این طرح به صورت عملی در شهر تهران اجرایی نشده اما واکنش های مسئولان به این طرح مثبت است.
واکنش مقامات شهرداری تهران به طرح ال آر تی
محسن پورسیدآقایی معاون حمل و نقل و ترافیک شهر تهران در مورد این طرح و نقش آن در کاهش ترافیک شهر معتقد است: مشکل شهر تهران کمبود فضا نیست؛ مشکل تردد تعداد بسیار زیاد خودروها است و اگر به این مشکل غلبه نکنیم، هرچه تهران گسترش پیدا کند باز هم ترافیک پایتخت باقی خواهد ماند. بر خلاف تصور عموم، ظرفیت خیابانهای تهران برای گسترش حمل و نقل عمومی کافی است.
در بسیاری از کشورها به واسطه دریافت عوارضهای سنگین برای استفاده از بزرگراههای شهری و همچنین هزینههای بالای پارکینگ میزان ترافیک کاهش یافته است. در همه جای دنیا به جای ایجاد محدودیت، از طریق قیمتگذاری مشکل را حل میکنند و و بدین ترتیب مردم را به استفاده از حمل و نقل عمومی سوق میدهند.
در اتوبان امام علی یک خط کامل بسته شده است، اما هر ۱۵ دقیقه یک اتوبوس تردد میکند؛ این نشان میدهد از ظرفیت ایجادشده بهدرستی استفاده نمیشود و همین امر موجب نارضایتی مردم شده است. البته راه حل، جمع کردن این روش نیست بلکه باید اتوبوسهای بیشتری وارد خط شوند.
او با اشاره به مدلهای مختلف حمل و نقل ریلی مانند LRT و مونوریل، از عدم گرایش به استفاده از این روشها در تهران انتقاد کرد و هزینهی ساخت LRT را یک چهارم مترو دانست.
این اظهارات از یک سو نشان از مطالعات قابل توجه شهرداری جدید تهران برای بررسی مشکل ترافیک پایتخت است و از سوی دیگر نشان میدهد که احتمال تغییر و تحولات نه چندان مستمر در حمل و نقل شهری وجود دارد.
همانطور که پیش از این نیز در یادداشت دیگری ذکر شده بود، افزایش ۱۰ الی ۲۰ درصدی هزینه حمل و نقل در تهران نمیتواند دردی را از ترافیک رفع نماید.
از طرف دیگر پروژههایی مانند قطار برقی یا LRT اگرچه بر روی کاغذ جذاب هستند، اما همانطور که سالها پس از فعال سازی خطوط بی ار تی، همچنان با کمبود اتوبوس مواجهیم و شهرداری این مهم را به دلیل کمبود بودجه توجیه میکند، مسلما تامین واگنها و خطوط پر هزینهتر LRT (نسبت به بی ار تی) نیز مشمول چنین پروسهای خواهد شد و مشخص نیست واگنهای برقی کافی از این تکنولوژی نوین برای جبران افزایش هزینههای ناشی از اخذ عوارض در خیابانهای تهران، چه زمانی تامین خواهند شد.
پورسید آقایی در بخشی دیگر از صحبتهای خود به احتمال حذف خطوط بی ار تی خیابان ولیعصر و آزاد کردن خطوط حرکت آن برای خودروهای سواری صحبت کرده اند که نشان از عقبگرد کامل شهرداری تهران به روند سالهای دور دارد و در خصوص خیابان ولیعصر با توجه به ترافیک سنگین عصر گاهی و چهار راههای متعدد، نه BRT، نه LRT و نه خودروهای سواری چاره ساز نخواهند بود.
راه حل چنین نقاطی را باید در خطوط زیر زمینی مترو و هوایی مونوریل جستجو کرد و همچنین شایسته است تا در راستای اقدامات پیش گیرانه، با بهبود شرایط زندگی در سایر شهر ها، از سیل مهاجرت ایرانیان به تهران دود آلود و گران و پر ترافیک جلوگیری شود.