تخته نرد عراق همیشه جفت شش ندارد
از زمان شدت گرفتن تنشها میان ایران و ایالات متحده آمریکا، همه توجهات معطوف به منطقه خلیج فارس و تحرکات نظامی و تهدیدات امنیتی دو طرف علیه یکدیگر بوده است. شاید مهمترین دلیل این امر، سابقه طولانی درگیری های میان دو طرف در خلیج فارس و البته تمرکز موضوعات و سوژه های امنیتی قابل پرداخت از سوی دو طرف در این منطقه باشد.
واقعیت این است که درگیری و تنش به ویژه از نوع نظامی، میان آمریکا و ایران در هیچ بعدی تبعات مثبت برای هیچ یک از دو طرف ندارد، اما زمانی که از زاویه ای امنیتی به این ماجرا نگاه می شود، قطعا درگیری و تنش در خلیج فارس ارجح تر از اصطکاک نظامی در هر نقطه دیگری از منطقه یا خارج از منطقه است.
دلیل این ماجرا کاملا واضح است. چند دهه درگیری و تنش امنیتی بین ایران و آمریکا در منطقه خلیج فارس، اغلب قواعد و کدهای بازی را مشخص کرده است. دو طرف به رفتارهای یکدیگر کاملا آشنایی داشته و ادراک قابل توجهی از سیگنال های ارسالی یکدیگر دارند. مناطق، حوزه ها، مرزهای تحرک و ابزارها (به عنوان بسته های عینی) و نگرش ها، باورها، قضاوت ها و تصمیم سازی ها (به عنوان بسته های شناختی) همگی در منطقه خلیج فارس میان ایران و آمریکا مشخص است و دو طرف تصویر شفافی از یکدیگر، توان طرف مقابل و خواست عینی هم دارند.
شاید به همین دلیل است که چندین و چند رخداد امنیتی و نظامی طی چندماه گذشته در منطقه خلیج فارس، هیچ گاه منجر به درگیری جدی میان آمریکا و ایران نشده و مسائلی که در نتیجه این رویداد‌ها پیش آمده، علیرغم موج روانی که از پس خود ایجاد کرده بود، هرگز منجر به یک روند حلزونی ـ که عاقبت آن درگیری نظامی باشد ـ نشد.
ایران و آمریکا ادراک خوبی از یکدیگر در منطقه خلیج فارس دارند. کدهای رفتاری یکدیگر را می شناسند و هر سیگنال و اقدامی را با سیگنال و اقدام متقابل و متوازن پاسخ می دهند؛ این دستاوردی است که نتیجه بیش از سه دهه درگیری مستقیم و آزمون و خطا میان این دو بازیگر در این منطقه است.
اما زمانی که از خلیج فارس خارج شویم، این کدهای امنیتی، این ادراک متقابل و این منظومه شناختی هیچ محلی از اعراب نداشته و هیچ نظم مشخصی در رفتار آمریکا و ایران در هیچ نقطه دیگری از منطقه قابل تصور نیست. در سوریه، در افغانستان، در عراق، و حتی در ورای منطقه در هر نقطه‌ای که موضوعات مد نظر ایران (در هر بعدی) با موضوعات آمریکا در تلاقی است، رفتارهای ایران و آمریکا یا هیچ دستورالعمل شناختی ندارد و یا این دستورالعمل در ابتدایی‌ترین وجوه و حالت خود قرار دارد.
این مساله به ویژه یک پیامد بسیار قابل توجه در بر دارد: احتمال افزایش تنش و درگیر شدن در روند حلزونی در نقاطی که نظم شناختی مشخصی میان این دو بازیگر وجود ندارد، بسیار بالاست و هرگونه اتفاق امنیتی خواسته یا ناخواسته می تواند منجر به یک درگیری جدی و یا در حالت حداقلی خسارات جانی و مالی موقت جدی برای دو طرف باشد.
بی گمان یکی از این صحنه‌های خطرناک، عراق است. روز گذشته، ایالات متحده در پاسخ به حمله به یکی از پایگاه‌های نظامی عراق ـ که منجر به تلفاتی جانی در میان نیروهای آمریکایی مستقر در آن شده بود ـ پایگاه‌های گروه کتائب حزب الله در سوریه و عراق را مورد حمله قرار داد.
بنا به گفته مقامات نظامی پنتاگون، در این حملات بیش از ۷۰ نیروی شبه نظامی وابسته به این گروه کشته شدند.
وضعیت از این بدتر هم می توانست باشد و هنوز هم نمی توان احتمال بالاتر رفتن تنش در این کشور میان نیروهای مورد حمایت ایران و نیروهای آمریکایی را دست کم گرفت. دلیل این امر دقیقا همان فقدان کدهای شناختی – رفتاری میان دو طرف در عراق است. زمینه عراق هیچ شباهتی به زمینه خلیج فارس ندارد، حافظه امنیتی دو طرف در آن متفاوت از خلیج فارس است، شرایط نظامی در عراق کاملا متفاوت از شرایط خلیج فارس است و باورها و نگرش دو طرف در مورد اتفاقات در عراق هیچ شباهتی به باور و نگرش آنها در خلیج فارس ندارد.
آنچه را در عراق در حال رخ دادن است، می توان با یک اصطلاح مشخص در روانشناسی سیاسی دنبال کرد؛ اصطلاحی به نام Gambler’s Fallacy که ترجمه فارسی آن میشود مغلطه قمارباز.
روانشناسان سیاسی از این اصطلاح در توضیح و تشریح گونه‌ای از اقتصاد رفتاری در تصمیم سازی سیاسی بهره می برند. این استعاره می گوید، زمانی که یک قمار باز در یک بازی تخته نرد (یا بازی با کارت) یک عدد را پشت سر هم می‌آورد، دو وجه در رفتار و شناخت وی شکل می گیرد: اول تا مدت زمانی کوتاه احتمال آمدن آن عدد را کم می بیند (به لحاظ ذهنی پس از دو بار جفت شش دیگر انتظار جفت شش سوم را ندارد). این مساله تغییر رفتاری و احتیاط قضاوتی را برای قمار باز در پی دارد. اما اگر این روند به جفت شش سوم و یا حتی چهارم نیز ختم شود، دگرگونی شناختی و تغییر رفتاری احتمال بسیاری خواهد داشت. رفتار بعدی این قمار باز به احتمال زیاد بر اساس باور به توان رسیدن به جفت شش‌های بعدی شکل می گیرد. در حالی که تاس بعدی وی میتواند تاسی غیر منتظره و کاملا بر خلاف انتظار باشد.
این مغلطه قمار باز است. تغییر شکل رفتار بازیگر در این زمینه، اساسا بر مبنای اطلاعات دقیق و گزاره‌های نزدیک به یقین نیست. بلکه بر اساس فاکتور‌هایی است که اساسا هیچ گونه اطلاقی بر آنها بار نمیشود و شرایط احتمال در آنها کاملا مسلط است. عراق برای ایران و آمریکا، حکم این تخته نرد و این تاس را دارد.
معنی این جمله هم واضح است. اگر پنج یا شش بار (یا حتی بیشتر) حمله نیروهای متحد یا وابسته یا همراه یا هم نظر با ایران به نیروهای آمریکایی، منجر به اتفاق و واکنش جدی از طرف مقابل نشد، به معنی آن نیست که حمله بعدی نیز بی پاسخ خواهد بود. عکس این مساله نیز صادق است. اگر یک یا دو بار تلافی جویی آمریکا یا ضربه نیروهای آن به منافع ایران و متحدانش منجر به واکنش متقابل نشود، هیچ تضمینی برای یک واکنش غیر منتظره در بار بعدی از سوی ایران و متحدانش نخواهد بود.
این شرایط به ویژه زمانی حادتر خواهد بود که کانال ارتباطی و اطلاعاتی مشخص میان دو طرف برقرار نبوده و در نتیجه سیگنال ها، رفتار‌ها و کنش‌های هر طرف بر اساس اطلاعات ناقص، نگرش غیر دقیق و باور‌های غلط تفسیر شود. ما در عراق با ایالات متحده بر اساس آزمون و خطا رفتار میکنیم. نیروهای آمریکایی بر اساس ادراکی که از تقابل با نیروهای ایرانی در عراق دارند (خاطرات مربوط به کشته شدن سربازان آمریکایی و باور بر این که ایران از هر فرصتی برای ضربه زدن به نیروهای آمریکایی بهره میبرد) با ما رفتار می کنند. این زمینه بسیار خطرناک است و جای هیچ مغلطه‌ای در این قمار نیست.
شاید بعد از یک دهه همانند خلیج فارس عراق نیز کدهای شناختی مشخصی در راستای یک نظم امنیتی میان ایران و آمریکا پیدا کند. شاید اصلا این مساله منجر به شکل گیری یک نظم کلی رفتاری-شناختی میان ایران و آمریکا شود که قواعد آن برای همه نقاط دیگر هم قابل اعمال باشد.
اما دو مساله را نباید فراموش کرد؛
نخست: هیچ کسی در هر مقامی و در هر کجای دنیا نمیتواند تضمین کند که یک رفتار مشخص و ثابت در چه شرایطی به جنگ منجر می شود و در چه شرایطی نمی شود. در خوش بینانه‌ترین حالت همه محاسبات ما بر اساس احتمالات نزدیک به یقین است و نه محاسبات یقینی؛ بنابراین مشخص نیست که آزمون و خطای ایران و آمریکا در عراق به عمر یک دهه‌ای و شکل گیری منظومه شناختی ختم شود.
دوم: حتی پردازش دقیق اطلاعات هم در شرایط عراق کارگشا نخواهد بود. زیرا اساسا ما در عراق با طیفی از اطلاعات سر و کار داریم که در یک شبکه در هم تنیده قرار دارند. تفسیر درست و دقیق این اطلاعات خود مساله‌ای به مراتب غامض است و اما در نظر آورید که ما و آمریکایی‌ها هر دو به همه این اطلاعات هم دسترسی نداریم. هر آنچه هم که در دسترس ماست، از مسیر باورها و نگرش‌هایی پردازش میشود که اصولا تضمینی بر درستی آنها نیست.
هرچند ایران از گروه‌های متحد با خود به عنوان یک بافر یا حائل یا ضربه گیر در منطقه استفاده می کند، شاید باید جمله را که یک بار مایک پومپئو بیان کرد جدی‌تر ارزیابی کنیم. وی به صراحت گفت که هرگونه حمله به منافع آمریکا را بر عهده و مسئولیت ایران می دانیم. اکنون گروه‌های متحد ایران در نگاه بازیگران دیگر گروه‌های ایرانی به حساب می‌آیند. این مساله را باید در محاسبات خود به شکل ویژه‌ای مد نظر داشته باشیم، اگر خواهان پرهیز از افزایش تنش و ورود به روندی حلزونی تا جنگ هستیم.
نويسنده مقاله كيست؟جاي نقد دارد. 
| 
با حمله اخیر آمریکا به حشدالشعبی، ایران متحمل یک ضربه سنگین سیاسی در عراق شد. تحلیل به جائی بود. هر حرکت اشتباهی منجر به یک جنگ بی حساب و کتاب بین ایران و امریکا خواهد شد. در حال حاضر کشورهای غربی و در راس آنها امریکا گروه حشد الشعبی را وابسته به ایران می دانند. اگر این قضیه درست باشد، لازم است که آتش این گروه شیعی مهار شود چرا که با توجه به مشکلات اقتصادی فعلی در کشور وارد شدن به یک جنگ نظامی با امریکا به خاطر رفتار یک گروه شیعی در عراق تحت هیچ عنوان کار عاقلانه ای نیست. در مقابل اگر گزاره فوق صحیح نباشد یعنی گروه حشد الشعبی آن طور که امریکا ادعا می کند تحت حمایت و کنترل ایران نباشد که در این صورت باید سیاسیون و نظامیان کشور یک بار دیگر عملکرد خود را مورد بازبینی قرار دهند که چرا و چگونه رفتار کردند که عملکرد گروهی که هیچ کنترلی بر ان ندارند این گونه به حساب عملکرد ایران نوشته می شود . در هر حال انچه مسلم است این است که نباید روی توان نیروهای نیابتی قمار کرد زیرا در یک جنگ نظامی گسترده معلوم نیست که این گروه ها که خود به لحاظ مالی و نظامی وابسته هستند بتوانند تأثیر چندانی در معادلات جنگ داشته باشند بسيار عالي . كمتر پيش مياد مقاله اي با اين دقت نظر نوشته شود . کاملا منطقی و عاقلانه است ولی ......... سوال اساسی اینه که آیا این حمله توسط نیروهای کتائب انجام شده؟ با فرضیات چیزی حل نمیشه. امریکا نشون داده با دلایل کار نداره و هر چیزی رو که به منفعتش باشه انجام میده. مثل حمله به سوریه بدلیل استفاده از سلاح شیمیایی که الان اسنادی از ساختگی بودنش درز کرده.حملات دیروز اولین حمله به نیروهای حشد نبوده و قبل تر هم این حملات بی نام انجام میشد. مثل حملاتی که اسرائیل اوایل در سوریه به صورت بینام انجام میداد و الان به صراحت اعلام میکنه.
برادران ارزشی لطفاً از اصطلاحاتی استفاده نمایید که ما مردم مسلمان بی ادعا هم مفهوم آنرا بفهیم چون با قمار بازی آشنا نیستیم. البته برادر خاوری بلد است بازی در عراق و سوریه و کشورهای عربی برای ایران بازی در زمین سوخته بودهمین حالا که این نظر رو بریا شما مینویسم عراقی ها خرید تمام کالاهای ایرانی رو تحریم کردن. اونها اینقدر نمک نشناس هستند که دوست و دشمن رو تشخیص نمیدن و کالاهای ترکی، عربستانی و آمریکایی رو که والدین داعش بودند رو تحریم نمیکنند اما کالاهای ایرانی رو که اگر کمنک ایران نبود اکنون عراق و سوریه ای وجود نداشت رو تحریم میکنند.
کاش به جای این همه هزینه در کشورهای عربی به مردم محروم ایران و همزبانانمان در تاجیکستان و افغانستان کمک میشد.
| برادر عزیز در حال حاضر ما که داریم به عراق محصول ایرانی صادر میکنیم . عراقیها کمپهای حمایت توید داخلی راه انداختن و مختص محصولات ایرانی نیست . و از زمان جنگ داعش کلا محصولات عربستانی . اردنی را خود دولت و مراجع عراق تحریم کردن . خواهشا بدون اطلاعات و از روی تعصب اظهار نظر نفرمایید . بعنوان یک شخص که 7 سال در زمینه صادرات کار میکنم اگه در این چند سال اخیر همین بازار عراق نبود بیشتر شرکتهای خصوصیمون تا حالا زمین خورده بودن و هزار ان بیکار و به بیکارامون اضاف میشود . بنظرم ایران جواب غیر مستقیم را بیشتر می پسندد و چنین عمل می کند چون اثرگذاریش بیشتر است. مثل آتشی زیر خاکستر می ماند که همیشه آماده هست. دولت امریکا هم اشتباه کرد مستقیم جواب عراقی ها را داد. اگر منتظر جفت شش ها بودیم اصلا وارد شطرنج عراق نمی شدیم . بر خلاف نظر نویسنده این یک قمار نیست بلکه دقیقا یک شطرنج است . چه زمانی آمریکا جرات چنین حمله ای را پیدا می کند ؟ زمانی که رئیس جمهور عراق در کش و قوس استعفا است و انتخاب نخست وزیر عراق در ابهام قرار دارد و عراق صحنه تظاهرات و آشوب و هرج و مرج است توان حشداشعبی و سایر روه ها تقسیم شده است . اتفاقا نه ما و نه آنها در هیچ کجا قمار نمی کنیم . اینهمه فلسفه لازم نیست می گفتی ایران باید از تنش پرهیز کند کار به متن بالا ندارم ولی ایران ترکیه عربستان هر کدام نیرو های نیابتی خودشون رو دارن این خرف های چی هست ؟؟؟ مگخ شعار هر روز شما این نیست که امریکا رو به افول هست و مرگ بر امریکا و .... چه طور قرار افول کنه با فرستادن اقازاده هایتان برای تحصیل به امریکا اون رو دچار افول میکنید ؟؟؟ لطف کنید اقازاده هایتان رو بفرستید در همین عراق به با امریکا بجنگند و افول امریکا رو زودتر برسانند این مردم عراق نتیجه های اهل کوفه هستند که از امام معصوم دعوت میکنند بیا پادشاه ما باش تاج سر ما باش و بعد تشنه سرش را میبرند .سر بریده اش به سوریه میرسد انگ خارجی شورشی به او میزنند. این دو کشور تا ابد روی ارامش نخواهند دید.مسیری که زینب س را با اسارت و بی حرمتی به شام بردند و سپس به کربلا امد را امروز به نام شهرهایش ببینید تا بیشتر پی ببرید خودت فهمیدی چی گفتی؟ این تحلیل را یک آمریکایی نوشته یا یک نفر از نویسندگان تابناک؟!!!! حقیقتی که حتما بایستی مد نظر باشد ما بعدازانقلاب درزمینه هائی پیشرفت داشته ایم ودربسیاری ازجاها پس رفت مثلا تاحدودی ازنظر نظامی وسدسازی مستقل شده ایم ولی درسیاست خارجی ومدیریت کشور خیر امروز به نظر خودمان ازمردم عراق ولبنان وجاهای دیگه دفاع میکنیم ولی بدنه مردمی آن کشورها باسیاستهای کلی ما ونحوه مدیریت کشورایران مخالفند و اجازه صدور نحوه مدیریت ایران به کشورشان را نمیدهند ما نبایستی درقرن اتم مردم را بکلی نادیده بگیریم ويديوهايى كه در شبكه هاى اجتماعى پخش شده نشان از واكنش بسيار شديد و غيرمتوازن از طرف آمريكاست. اجساد شديدا سوخته و دست و پاهاى پراكنده شده در هر طرف اين را ميرساند كه نيت آمريكا از نوع سلاح بكار برده شده اعمال تلفات حداكثرى در ميان نيروهاى حشد شعبى است. این بازی پیچیده نیست و خیلی واضح است...امریکا ابتدا زمینه فشار به ایران را با تحریم ها فراهم کرده که نارضایتی داخلی را به دنبال داشته و این مسِله خود را به شکل اعتراض ودر سطح بالایی توسط عوامل خارجی و داخلی ایالات متحده و با مدیریت این کشور اجرا می شود که امیت داخلی را به خطر انداخته که مماشات در قبال آن یه ضرر سیاسی ایران است بنابراین خیلی طبیعی است که درگیری در عراق پاسخی در برابر تهدیدات ایالات متحده و به نوعی انتقام گیری است... 
| تابناک چرا مطالب رو سانسور میکنی ای کاش مدیریت اصلی در عراق با انگلیس است . بهتر است از مهره شدن توسط انگلیس پرهیز کرد.درعراق همه برخورها و جنگ و جدال بر سر نفت است وو در این میان کشوری که هیچ چشمداشتی به نفت عراق ندارد ایران است
اصلا بهتر است که بجای تخته نزد با امریکا نرد عشق و مذاکره بورزیم اینا همون بعثی ها زمان جنگ نبودن الان شدن برادران شیعه ؟؟؟ 
| خوبه آدم قبل از اظهار نظر یکه کمی فکر کنه چی داره می نویسه بعد مشکل برات پیش آمده ایران را به جنگ نکشید مردم دیگه بریدن نکنید این کارهارو احسنتنویسنده این تحلیل کیه؟
احسنت احسنت احسنت این یک برخورد بین عراقی و امریکایی است چه ارتباطی به ما داره ما فقط باید براساس قوانین بین المللی و همچنین اسلامی از مظلوم دفاع کنیم این به خود عراقیها بستگی داره که جواب امریکا رو چطور بدن این حملات نه به ما شده و نه ما حمله ای به امریکایی ها کرده ایم هر وقت به ما حمله شد جوابشان را خواهیم داد سیاست های ایران در منطقه متاسفانه با مشکل مواجه شده و جواب نمیده هزینه سنگین هم برا مردم داشته همه فقیر شدن مقاله درخور نقد علمی است اما چیزی که عیان هست اینه که نویسنده به شدت هراسان و مضطربه و یا ترجمه از یک مقاله خاجی است. تمام حرکات ما در منطقه براساس منطق ما مشخص و واضح است و عمل و عکس العمل های ما براساس این منطق تنظیم می شود.