استقلال قاضی و وکیل لازمه احقاق حق است

رئیس کانون وکلای دادگستری مرکز در مراسم تحلیف ٣٢٧ نفر از کارآموزان وکالت ضمن خیرمقدم و تبریک به کارآموزان و خانوادۀ آنان، بر لزوم استقلال قاضی و وکیل برای اجرای عدالت و حرفه‌ای عمل کردن وکلا در سیستم قضایی تاکید کرد و چند نکته را که لازمه وکالت حرفه‌ای است برای کارآموزان تشریح کرد.

 

به گزارش تابناک، متن سخنرانی دكتر عيسي اميني را در زیر می‌خوانید:

جای بسی خوشوقتی است که اتیان سوگند کارآموزان عزیز در یک روز باشکوه برگزار می‌شود؛ روزی که خانوادۀ شریف کارآموزان محترم و مدیران نهاد مستقل وکالت نیز شاهد سوگند عزیزان خود هستند. فرزندان ملت نمایندگان ملت می‌شوند و به جایگاه وکیل مستقل ارتقا می‌یابند.

ناپلئون که وکلا را آشوبگر معرفی می‌کرد مآلاً به جایگاهی رسید که در دیباچۀ فرمان معروف ۱۸۱۰ خود، وکالت را یکی از ویژه‌ترین روش‌های رسیدن به پرهیزگاری، دقت و عشق به حقیقت، عدالت و آشتی و غرور دفاع از مظلوم دانست.

همین نگاه موجب شده بود که وکیل دادگستری دیگر وکیل مدنی نباشد. او استقلال دارد و در مقابل، محدودیت و مسئولیت فراوان دارد. این مسئولیت‌ها موجب شد که حضور وکلای دادگستری و کانون وکلا دیده شود و مورد بحث و نقد و حمله و دفاع قرار گیرند و قوانین زیادی راجع به آن‌ها نوشته شود. پس، وکیل دادگستری هم باید متفاوت باشد و بی‌شک متفاوت است. تفاوت آن زمانی دیده می‌شود که فرد در جایگاه وکیل دادگستری حرفه‌ای عمل کند؛ یعنی خوب رفتار کند، خوب بفهمد و بداند و بالاخره در دفاع از حقوق مردم خوب و سنجیده عمل کند. در این راستا، رعایت چند نکته مهم است:

اول: وقار، احترام و امانت‌داری
شأن وکیل ایجاب می‌کند که نه‌تن‌ها باید اخلاق عمومی را رعایت کند، بلکه باید ملتزم به رعایت اخلاق حرفه‌ای باشد. جایگاه حاضر مقام عدالت و حق مداخله در دادرسی منصفانه است. وکیلی که از مرز‌های اخلاق عبور می‌کند نمی‌تواند معتمد و موردِاحترام جامعه باشد. رعایت احترام دادگاه، موکل، طرف دعوا و شهود توسط وکیل موجب می‌شود که به‌راستی او خود و صنفش را تأثیرگذار سازد. وکیل تاجر، سودجو و هتاک باید بداند که مالک یک عنوان بزرگ نشده، بلکه مسئول صاحب اختیارات شده است. وی شریک اعتبار صنف خود شده و در حال انجام یک کار اجتماعی است. صنف خلاف آن را تحمل نمی‌کند. اینجاست که تخلف خلاف شأن و نقض سوگند از تخلف‌های سنگین است.

دوم: یادگیری مداوم
آموختن سن و درجه ندارد. نیاز‌های روز مستلزم دانش اجتهادی روز است. دانستن حقوق و به‌روزشدن کافی نیست، بلکه باید با زبان‌های خارجی، تکنولوژی، تاریخ، ادبیات و ... نیز آشنا باشیم. وکیل دادگستری‌ای که دائماً در حال یادگیری دانستنی‌ها و روش‌ها و آگاهی از تحولات نباشد، همچون پزشکی است که به دانش دورۀ تحصیل خود در طول خدمت اکتفا می‌کند. ابزار وکیل کتاب است و قدرتش دانش وی. اوج قدرت وکیل در جست‌وجو و یافتن است. حضور وکیل دادگستری در کنفرانس‌های علمی، کارگاه‌های آموزشی، کتابخانه‌ها، پای‌نهادن در مسیر توانمندسازی و ... یک ضرورت است. قانونگذاری، که وکیل دادگستری از بازیگران اصلی سیر وضع و اجرای آن است، عرصه‌ای پیچیده و دائماً در حال به‌روزشدن است و وکیل نباید از آن عقب بماند. عدم آگاهی بر این مسئله خطر جدی است؛ وکیل دادگستری حتی باید در تبیین و تفسیر قوانین روز در کشور کمک کند. ضمناً گاهی باید آموزش بدهیم حتی اگر استاد دانشگاه نیستیم؛ آموزش هم تمرین در یادگیری بیشتر ماست و هم وظیفۀ حرفه‌ای وکیل دادگستری به‌عنوانِ عضو نهاد مدنی که باید کارآموز قوی پرورش دهد.

سوم: استقلال و شجاعت
وکیل دادگستری که شجاع و مستقل نباشد همان وکیل مدنی مد نظر قانون مدنی است. متهمان، چه متهم به قتل عمد و چه متهم به محاربه و اغتشاشگری، تفاوتی با یکدیگر ندارد وکیل دادگستری موظف به دفاع قانونی و دفاع از حقوق متهم در قالب حقوق ناشی از اصول دادرسی کیفری در محکمه است. به فرمودۀ امیرالمؤمنین، حضرت علی (ع)، مرعوب‌نشدن از ویژگی‌های مهم انسان‌های مسئول است و ضرورت داشتن این ویژگی در وکیل دادگستری بیشتر احساس می‌شود. همچنین امام در راه حل مرعوب نشدن فرمودند: خود را در امری که از آن می‌ترسی بیفکن. معروف‌ترین متفکران، مخترعان و کاشفان کسانی بودند که به این پند عمل کردند. اگر وکیل دادگستری احساساتی نشود و خود را شریک احساس موکل نکند و به دور از کینه و سیاست و در چهارچوب قانون دفاع کند، هیچ‌گاه صدمۀ جدی نمی‌بیند و حتی اگر از متهمی دفاع کند که واکنش سیاسی یا اجتماعی به آن شخص زیاد باشد. بهرحال وکالت از موکل با اتهام سیاسی به مفهوم ان نیست که وکیل سیاسی است. درموردِ مسائل اخیر نیز کانون وکلا و وکلای محترم دادگستری خود را مهیای دفاع قانونی از همۀ هم‌وطنان و شکات و متهمان، به دور از نگاه و جناح سیاسی، می‌دانند و ضمناً تأکید می‌کنیم که دولت هم مطابق اصل ۲۷ قانون اساسی موظف به فراهم‌کردن زمینۀ اجرای حق تجمعات قانونی مردم است. حضور وکیل دادگستری مستقل و قاضی مستقل در احقاق حق و اجرای عدالت موجب اعتلای نظام قضایی و امیدواری مردم است.

خوشبختانه قوانین وکالت دادگستری درموردِ کانون وکلا و وکیل دادگستری به طور تاریخی به‌گونه‌ای تنظیم شدند و یا شکل گرفتند که کانون وکلا و وکیل را در برابر تمایلات و ترس حفظ می‌کنند و زمینۀ غرورآفرینی ایشان را فراهم می‌سازد.

آرزو می‌کنم با امانت‌داری، وقار، دانش و استقلال خود بتوانیم به موکل احساس اطمینان و غرورِ داشتنِ وکیل مقتدر را ببخشیم. اگر همه چنین باشیم و به موکلین خود این تلقی و احساس را بدهیم، دیگر هیچ زلزله‌ای کانون وکلا را نمی‌لرزاند تا عده‌ای معدود با نیات شوم و در واقع برای تحدید حقوق ملت به دنبال تضعیف نهاد مستقل وکالت باشند.

فراموش نکنیم که در این صنف همگان بر یک کشتی سوار شدند و مسئولیت و نظارت جمعی است.

سپاس از حضار محترم که به بنده فرصتی دادند که مطالب خود را تقدیم کنم.