ماجرای درگیری ظریف با کاظم جلالی
از زمانی که خبر استعفای کاظم جلالی، نماینده عضو لیست امید از تهران برای عزیمت به مسکو جهت تصدی سفارتخانه ایران در روسیه، منتشر شده، جو خبری قابل توجهی در مخالفت با این انتصاب، شکل گرفته است. برخی برای اینکه فضای مخالفت خود با این انتصاب را هم تقویت کنند، از دعوایی بین محمد جواد ظریف و کاظم جلالی خبر می‌دهند و بدین وسیله بر این نکته دلالت می‌دهند که ظریف هم مخالف سفارت جلالی در مسکو بوده و به همین دلیل هم بین آنان مشاجره‌ای صورت گرفته است؛ در نوشته زیر بر آنم تا حدودی زوایای این ماجرا را باز کرده تا گره‌های ذهنی موجود در میان افکار عمومی گشوده شود. برای همین مطالب را در قالب پرسش مطرح و بررسی می کنم.
سئوال اول؛چرا سفیر ایران در مسکو در چنین زمانی باید تغییر کند؟
دکتر مهدی سنایی، سفیر کنونی ایران در مسکو، بی اغراق، موفق‌ترین سفیر ایران در یک کشور خارجی است. این مطلب را محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه هم در مصاحبه‌ای تأیید کرده و گفته: «من برای اینکه او سفارت ایران در مسکو را بپذیرد شخصا از او خواهش کردم و تا کنون او موفق‌ترین سفیر ایران در یک کشور خارجی است». سفیری مسلط به زبان‌های روسی، انگلیسی و عربی. فردی که توانسته، ارتباط بسیار نزدیکی با مقامات عالی روسی، از رئیس جمهور گرفته تا اعضای دوما و فعالان فرهنگی، اقتصادی، نظامی و دانشگاهی روسیه برقرار و خود را شخصیتی موثر در روسیه معرفی کند؛ با پیشینه و تخصص آکادمیکی که بیش از بیست سال در حوزه مطالعات روسیه به دست آورده، به گونه‌ای که ولادیمیر پوتین در جلساتی که سالی یک یا دو بار با برجسته‌ترین اندیشمندان روس شناس برگزار می‌کند، دکتر سنایی را هم پیوسته دعوت می‌کند.
در جامعه مسلمانان روسیه نیز، سنایی شخصیت شناخته‌ای است و اموری را که ممکن است یک کشور منطقه‌ای رقیب ایران با صرف میلیون‌ها دلار در جامعه مسلمانان روسیه به دست آورد، با ارتباط و تعامل نزدیکی که با رهبران مسلمانان روسیه دارد، به راحتی به دست می‌آورد. همچنین در دوره شش ساله سفارت وی، به گفته وزیر امور خارجه، روابط ایران و روسیه در حوزه‌های مختلف، به نقطه‌ای رسیده که مانند آن در هیچ دوره‌ای در تاریخ سیاست خارجی ایران در عهد جمهوری اسلامی، مشاهده نمی‌شود و شاید بتوان آخرین نمونه از این شکوفایی در حوزه اقتصادی را الحاق نهایی ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا دانست که تعرفه برای صادرات ۸۶۲ کالا‌های ایرانی را برای کشور‌های عضو و از جمله روسیه را کامل حذف کرد.
شاید برای افرادی که با روسها در ارتباطات نبوده اند جالب است که بدانند، روسها به سختی با فردی که زبان روسی صحبت نکند وارد تعاملی موثر می‌شوند. هرچند مترجم میتواند ایجاد کننده یک ارتباط رسمی بین سفیر ایران و مقامات روسی باشد، هیچ گاه توسط مترجم نمی‌توان روابط غیر رسمی که اساس، دیپلماسی عمومی و حتی متعارف هست را ایجاد نمود و این خصوصیت برجسته‌ای بود که دکتر سنایی در کار سایر ویژگی‌ها از آن برخوردار بود.
همه این توصیفات برای این بود که به این نکته اشاره کنم، صاحب این قلم از توانایی‌های سفیر کنونی ایران در روسیه مطلع است؛ با وجود این، از حضور مهدی سنایی سفیر ایران در روسیه، حدود شش سال است که می‌گذرد. او که برای یک دوره چهار ساله مأموریت یافته بود که سفیر ایران در مسکو شود، علاوه بر مأموریت چهارساله، دو سال و در دو نوبت، مأموریتش توسط وزیر امور خارجه تمدید شده است.
بر اساس اساسنامه وزارت امور خارجه، وزیر امور خارجه میتواند فقط در یک نوبت و به مدت یک سال، مأموریت سفیر را تمدید کند و مدت مأموریت وی را به پنج سال افزایش دهد. در مورد دکتر سنایی، ظاهرا وزیر دو بار از این ماده استفاده کرده و مأموریت سفیر کنونی ایران شش ساله شده؛ بر اساس آخرین ابلاغی که برای وی صادر شده بود، آخر آذر ۱۳۹۸ مأموریت وی پایان می‌یابد و سفیر کنونی در همین تاریخ به ایران بازمی‌گردد. ناگفته نماند که در دوره چهل ساله جمهوری اسلامی، فقط برای چند مورد، تمدیدی بیش از شش سال آن هم با دستور مقامات عالی نظام صورت پذیرفته است.
سوال دوم؛ آیا فردی از خارج از وزارت امور خارجه میتواند به عنوان سفیر منصوب شود؟ روال در سایر کشور‌ها چگونه است؟
در ادبیات دیپلماتیک، دو نوع سفیر به صورت عمومی در همه دنیا به رسمیت شناخته شده است؛ سفیر حرفه‌ای و سفیر سیاسی. منظور از سفیر حرفه ای، فردی است که دوران کاری خود را در وزارت امور خارجه طی کرده و مراتب و رتبه‌های دیپلماتیک را طی کرده و از لحظ تجربه، تخصص و آموزشی که دیده، صلاحیت این را پیدا کرده که به عنوان سفیر در یک کشور خارجی منصوب گردد. سفرای حرفه‌ای عموما از دانش و تجربه دیپلماتیکی بالایی برخوردارند، اما نسبت به سفرای سیاسی، محافظه کاری بیشتری دارند و به ندرت می‌توانند تصمیمات دشوار را بگیرند.
سفرای سیاسی، سفرایی هستند که از خارج از وزارت خارجه کشور‌های مختلف انتخاب می‌شوند. به گفته محمد جواد ظریف، انتخاب نهایی سفیر، حق رئیس جمهور است. درست است که اغلب سفرا را وزیر امور خارجه پس از طی همه ضوابط در درون وزارت امور خارجه، به رئیس جمهور معرفی می‌کند و رئیس جمهور باید آنان را تأیید کند؛ اما در مواردی هم رئیس جمهور رأسا تصمیم می‌گیرد که فردی را خارج از وزار امور خارجه به سفارت منصوب کند. در دنیا به این گونه سفرا، سفرای سیاسی می‌گویند که عموما از بین مقامات با سابقه اطلاعاتی و امنیتی و در مواردی هم افراد با تخصص اقتصادی، به عنوان سفیر سیاسی انتخاب می‌شوند؛ لذا انتخاب از بیرون از وزارت خارجه اگر چه مطلوب نیست، تجربه حضور مهدی سنایی که او هم از بیرون از وزارت امور خارجه، اما با تخصص، تجربه و توانایی‌های لازم بود، نشان می‌دهد در صورت وجود فردی با توانایی‌های مذکور، انتخاب سفیر سیاسی میتواند مفید باشد.
سؤال سوم؛ آیا کاظم جلالی میتواند جانشین مناسبی برای سفیر کنونی ایران در روسیه باشد؟
پاسخ به این پرسش سهل و ممتنع است. سهل از این بابت که روشن است، کاظم جلالی ویژگی‌های سفیر کنونی ایران در مسکو، به ویژه تسلط به زبان روسی، مطالعات نظری و تجربه دیپلماتیک در این حوزه را ندارد و می توان به سرعت پاسخ داد که که خیر؛ جانشین مناسبی نیست. ممتنع از این بابت که او با حضور در پنج دوره در مجلس شورای اسلامی، توانمندی خود را در حوزه سیاست ورزی به اثبات رسانده و می‌توان این ادعا را مطرح کرد که فردی با این ویژگی‌ها حتما از میزانی از هوش سیاسی برخوردار است که بتواند در فرصت کوتاهی در حوزه ماموریتش، بر اوضاع مسلط شود. با همه اینها، فی الحال، ظاهر امر نشان می‌دهد در مقایسه با سفیر کنونی، گزینه مناسبی نیست. حال که وی به این سمت منصوب شده است، گذر زمان نشان خواهد داد او تا چه اندازه میتواند از توانمندی و هوش سیاسی خود برای جبران ویژگی‌های سفیر کنونی، استفاده کند.
سؤال چهارم؛ آیا در وزارت امور خارجه افرادی که صلاحیت تصدی سفارت ایران در مسکو را داشته باشند، وجود دارند؟
پاسخ به این پرسش هم مثبت است و هم منفی. مثبت از این جهت که افرادی در داخل وزارت امور خارجه هستندکه تجربه دیپلماتیک و تخصصی شان در حوزه روسیه، بیشتر از دکتر کاظم جلالی باشد. منفی از این جهت که افرادی که بالاتر و یا حداقل در سطح دکتر مهدی سنایی در حوزه روسیه که بر توانمندی سیاسی کاظم جلالی و نفوذ داخلی او برای تصمیم گیری های مهم، ارجحیت داشته باشند، در داخل وزارت امور خارجه وجود ندارد. دلیل این امر هم این است که وزارت امور خارجه اگر چه وزارتخانه‌ای تخصصی است، نگاه به مأموریت‌ها خارجی در این وزارتخانه تخصصی نیست و کمتر می‌توان افرادی را در این وزارتخانه پیدا کرد که به ویژه در حوزه مناطق خاصی مانند روسیه، عمر دیپلماتیک و علمی خود را سپری کرده باشند.
سؤال آخر: آیا ممکن است ظریف به دلیل مخالفت با کاظم جلالی با او مشاجره کرده باشد؟
اگر قانونا سفارت و انتخاب سفیر حق رئیس جمهور است که هست، ظریف طیعتا باید با رئیس جمهور در این باره مشاجره میکرد که چنین مشاجره‌ای صورت نگرفته است. ظریف خود بار‌ها در مصاحبه‌ها اعلام کرده است که رویکرد و اولویت اول او انتخاب سفیر از داخل خود وزارت امور خارجه است، اما حق رئیس جمهور را نیز نمی‌توان انکار کرد. حال در چنین حالتی عقلا نمی‌شود تصور کرد که ظریف با گزینه رئیس جمهور مشاجره کرده باشد؛ چه اینکه اگر بنا بر مشاجره‌ای بود عقلا باید با انتخاب کننده صورت می‌گرفت و نه کسی که انتخاب شده است؛ بنابراین، می‌توان بدون اینکه حتی اطلاعی از این واقعه داشت، خبر درگیری ظریف و جلالی را عقلا قبول نکرد؛ هر چند سخنگوی وزارت امور خارجه هم این مسأله را تکذیب کرده است.
جلالی در حوزه سیاسی داخلی مورد قبول نویسنده است؟طرف با لیست امید رفت تو و ساز خودش رو زد
بنظرم نویسنده صرفا میخواهد آدمی مثلا کاظم جلالی رو تطهیر کنه
تا چهارسال بره روسیه و بعدها مردم این کاظم جلالی رو یادشون بره
کاظم جلالی رو ببینند که سفیر ایران توی روسیه در کارنامه اش هست
با متن مخالف بودم شدید
یک طرفه بود به نفع کاظم جلالی
| 
، روسها به سختی با فردی که زبان روسی صحبت نکند وارد تعاملی موثر می‌شوند و کلی تحلیل دیگر که تسلط بر زبان روسی، لازم است و ....
اما وقتی به شخص مورد نظر نویسنده (کاظم جلالی) می رسد، انگار قضیه فرق می کند.
| جنابنویسیده ی مقاله پاسختان به سوال اخر خیلی سطحی و اشتباه بود. اتفاقا دعوا در این گونه موارد کاملا محتمل است چون معمولا وزیر نمیتواند با رئییسش مشاجره کند اما اگر با انتخاب رئییسش مخالف باشد خیلی راخت میتواند با انتخاب شونده یعنی سفیر که طبیعا می شود زیر دستش مشاجره کند. و طبیعتا این مشاجره به نوعی انتقاد از انتخاب شدن توسط رئئیس جمهور است | کاظم جلالی تنها تخصصش خط عوض کردن و نون به نرخ روز خوردنه. هزینه این ازمون و خطاها رو باید ملت بدن
استدلالهای کاملا ضعیف و کلی. مشخص است به سفارش جلالی نوشته شده | دارن جلالی رو میفرستن که همین رابطه به یکی دو کشور هم که تنفس اقتصادی هستن گندش در بیاد برای سایت تابناک متاسفم که نویسنده اقلاً رو عقلا مینویسه و نه ویراستاری میشه نه کسی بهش بر می خوره چاپ که نمیشه ولی اقلاً یک کم دقت کنید # نه به بی سوادی | نه عزیزم، شما درست دقت نکردی. از فحوای مطلب برمی آید که کلمۀ مورد نظر همان عقلاً (بر اساسِ عقل، به حکم عقل) بوده است نه اقلاً. | تا الان 52 نفر به این نظر رای مثبت داده که باید در عقل آنها شک کرد. جناب ملکی چقدر شیوا و روان دیدگاه و قیاس برجستگی و خصوصیات این دو عزیز را مطرح و مقایسه کارشناسی نمودید . | شما هم بیخیال دیگه جلالی نمیتونه سفیر شه اما چون جزو دارو دسته لاریجانی هست فشار زباده بعد از 40 سال هنوز کادر سازی را بلد نیستیم یا نمی خواهند کادر سازی صورت گید و همیشه دستگاههای دولتی قائم به فرد باشند تو خوبی تابناک..خیلی ظریف با تیتری انتقادی تایید کردی کاظم جلالی را که انتظار هم از تو همین بود
جلالی می دانست که دیگر شانسی برای نمایندگی مجالس آینده ندارد، ضمنا مزد خوش خدمتی هایش به دولت راستگویان را گرفت!! دولت بده بستانحالا منتظر استخدام نمایندگان مجلس در وزارت نفت باشید، حکم استخدام آماده شده فقط خرداد ابلاغ میشه!
به مطلب فوق بايد نكاتي را اضافه نمود . اول اينكه شواهد و قرائن نشان مي دهد آقاي رئيس جمهور در تمام مواردي كه خواست آقاي لاريجاني بوده بي بر و برگرد خواست ايشان را اجابت كرده . دوم اينكه اتفاقي كه افتاده مانند اين است كه فردي كه واليبال خوب بازي مي كرده ، در گير و دار برگزاري مسابقات ليگ فوتبال به تيم فوتبال اضافه شود، خوب طبعن اين مسئله به مذاق هيچ مربي خوش نخواهد آمد . سوم بازيكنان تيم فوتبال حتي آنهاي كه روي نيمكت نشسته اند خود را محقتر از يك بازيكن واليبال مي دانند كه هنوز از راه نرسيده در خط حمله تيم قرار مي گيرد و البته اين مسئله مورد قبول هيچيك از اعضائ باشگاه هم نباشد. مسئله اين است جناب ملكي. شرط لازم و مهم براي يك ديپلمات- سعه صدر و آرامش و ادب است. فردي كه زود از كوره در مي رود و سابقه عصبانيت و فرياد دارد- چندان مناسب براي پست سفارت نيست جناب تابناك ... اين كه نظر فردي را اعلام مي كنيد و نظرات مردم راجع ديدگاه هاي شخصي اين فرد را منعكس نمي كنيد بسيار معني دار است و معني آن (به نظر بنده ) انعكاس اخبار سفارشي به منظور خاصي است كه مخاطبان شما اين را درك مي كنند و طبعن اين عمل وب سايت تابناك را در رديف رسانه هاي زرد قرار مي دهد.
تو غلط کردی که موفق ترین سفیر بوده | ادبِ مرد به ز ... | ادب میدونید چیه؟ 
| از طرف رسفیر سابق انتخاب سفیر هم ارتباط تنگاتنگی در اداره امور کشور دارد. انتخاب وزراء ، استانداران ، سفرا ، روسای سازمانها و شرکتهای دولتی ، مدیران عامل بانکها و ...در ظاهر و خالی نبودن عریضه برای اطلاع عموم در حکم آنها نوشته میشود بنا به پیشنهاد ...به این سمت منصوب میشوید ، بعد معلوم میشود فلان وزیر اصلا خبر نداشته است . باید این آقا که با ترفند وارد لیست امید شد ضربه جانانه ای میخورد!!! حالا از اینجا رانده و از آنجا مانده است برای جواب به این سوال که آیا کسی برای سفارت در یک کشور خارجی مناسب است یا خیر باید پرسید آیا آن شخص قادر به تکلم به زبان محلی آن کشور و یا زبان انگلیسی است یا خیر ؟ خبرمهم وجالبی نبود!احتمالأشخص و یااشخاصی ذینفع بوده اند!
که این خبرکوچک بود!
ونبایددرسطر اخبارقرارمیگرفت!
وصفحه ای رااشغال میکرد!
درجمع خبرعمومی نبود!!!
شاید در این رابطه صفری که تجربه کافی سفارت در روسیه و چین را دارد و بر زبان انگلیسی و فرهنگ روسی و تاحدودی زبان آنها آگاهی دارد گزینه مناسبی باشد. با احترام به آقای دکتر جلالی ایشان در روسیه موفق نخواهد شد. همانطوریکه وزیر محترم علوم دولت دکتر احمدی نژاد در مالزی موفق نبود و این خانم محترم که هم النون سفیر ما است در این کشور موفق است. | اگر بخواهید بدانید که چرا جلالی برای ماموریت مسکو انتخاب شده است باید به صحبتهای نادر قاضی پور در مجلس توجه کنید ایشان اگر در قضییه سیاست خارجی ایران کاره ای بودند با این عقاید همین فردا با روسها قطعه رابطه میکردند ! و این راز انتخاب جلالی برای سفارت در روسیه است تخریب این روابط خوب روابط ایران با روسیه به خاطر سوریه .وهم نظر بودن با مختلف با آمریکا .اینک ایران کشوری از نظر روسیه مستقل است پا برجاست .والا هیچ ربطی به زبان خارجی بودن سنایی منایی نداره .هرکس دیگی هم سفیر بشه همینه پس لطفا مغالطه نفرمایید . | ، عزیز برادر سفیری که در محل ماموریتش نتواند صحبت رایزنی ، لابی گری و هزار جور اقدام دیگر وفق منافع کشورش ا نجام بدهد فرقش با بنده و جنابعالی که در منزل نشسته ایم هیچ فرقی ندارد
اگر میخواهی به کسی ضربه بزنی بد ازش دفاع کن شاید که هدف انتخاب جلالی ایجاد شکاف دیپلماتیک بین ایران و روسیه باشد و یا کاهش جانه زنی روسیه درمقابل امریکا
آقای جلالی بعنوان نماینده دام پزشکی در برزیل پیشنهاد میشود باسلامصحيت هاي أقاي ظریف کاملا منطقی است.
| با سلام. می رود این یعنی وزیر هیچ کاره بوده وهست وتنها فرامین را اجرا می کرده و می کند. کاش منم یک نماینده مجلس بودم | پول داری؟ باسفیرشدن دکترسنایی فقط مردم شریف نهاوند متضرر شدند که نماینده ای درتراز شخصیتهای ملی راازدست دادالبته قابل درک است که منافع ملی بر منافع محلی ارجحیت دارد
امامقامات کشوری پاسخ شایسته ای به این سخاوت مردم نجیب نهاوند ندادند.
| چه منفعتی از جلالی میبری ،به ما نگو ولی برا خودت یبار بلند بگو و به آگاهی و شرفت درود بفرست | الکی بزرگش نکن من یه طراح الکترونیکم که نصف کارم با اینترنت هست .. تو این شرایط یه دونه دیتا شیت نمی تونم دانلود کنم .. این چه شرایطیه درست کردید .. خودمون باید شغل ایجاد کنیم چون شما عرضه این کار رو ندارید .. با دنیا نمی تونیم کار کنیم چون شما با همه دنیا سر جنگ دارید .. حالا جلو کار کردنمونم گرفتید .. چی می خواید از جون ما .. می خواید بریم بمیریم؟ .. مسخره تر از همه انتظار دارید تو انتخاباتم با شور و هیجان شرکت کنیم .. شما حالتون خوبه ؟ .. مریض نیستید ؟ سادیسم یا مازوخیسم ندارید؟ .. بدون ایمیل زدن بدون دسترسی به پایگاه داده های جهانی که نمی شه طراحی کرد نمی شه کار تحقیقاتی کرد نمی شه زندگی کرد .. من کجا اعتراض کنم؟ من به کی دردمو بگم ؟ بیام توخیابونم که بهم می گید اشرار .. والا بخدا به پیر به پیغمبر مردن بهتر از زندگی کردن تو این کشور نفرین شدس میگن سفیر فعلی ایران در روسیه موفق ترین سفیر ایران در خارج است؟؟؟؟ همچین ادعایی صحیح نیست. بنده در روسیه 2 هفته بودم، و دو فرد تحصیل کرده روسی ازم پرسیدن در ایران جنگ است؟!!!! گفتم نه خیر ، آن Iraq است نه Iran ... سفیری موفق است که در شناساندن ایران به مردم روسیه موفق باشد. مردم روسیه هیچ درباره ایران نمیدانند، این سفیر موفق است آیا؟؟؟؟ سلام. به عنوان يك شهروند تهراني - شاهرودي اعلام مي نمايم : بررسي تخصصي قابليت هاي آقاي جلالي بيانگر عدم صلاحيت ايشان جهت پست پيشنهادي مي باشد.لطفا ايشان در فعاليت هايي كه داراي تخصص است وارد و همكاري نمايند. نویسنده ی عزیز! خودت هم فهمیدی چی گفتی و از اون مهمتر چرا گفتی؟ از تابناک تعجب می کنم که هر مطلبی رو نشر میده! یک مشت مطلب بدیهی و واضح رو کنار هم می گذارید و اسمش می شود مقاله؟ تحلیل؟ گزارش؟ اقای جلالی وقتی به یک زبان خارجی مسلط نیست چرا اصرار داره سفیر بشه ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ یادم میاد سال 92 سنایی نماینده نهاوند در مجلس بود و یکی از نزدیکانش به من گفت که پوتین سنایی رو معرفی کرده و از ایران خواسته که به مسکو بفرستنش. سنایی رییس گروه دوستی ایران و روسیه هم بودهیه چیز یادتون باشه که دارید در مورد روسیه صحبت می کنید
خیلی خنده دار بود،این قسمتش که سنایی موفق‌ترین سفیر بوده، یکم در مورد تعاملات دکتر صفری در روسیه مطالعه و تحقیق کنید تا بفهمید سفیر موفق یعنی چی
انصافا سنایی سفیر موفقی بوده است و تا کنون یک شخصیت تاثیر گذار در روسیه مثل ایشان نداشتیم. کاش آقای ظریف مقاومت کند و ایشان را نگه دارد. متاسفانه آقای جلالی فارسی را هم با لهجه صحبت می کند چه رسد به اینکه زبان خارجی بلد باشد. سلام . روزتان بخير مديريت فرهيخته تابناک
بنظرم حالا که الان ديگر آقاي دکتر جلالي در آستانه عزيمت به روسيه است، بخاطر حمايت از منافع ملي کشور و تقويت جايگاه سفير جديد در نزد طرف خارجي مناسب است اين متن را برداريد . ممنون