فواید فیزیوتراپی برای درمان درد کمر، گردن، زانو، شانه و مچ

به نقل از کلینیک فیزیوتراپی ستون فقرات دکتر سعادتی انواع مختلفی از آسیب دیدگی‌ها وجود دارد که فیزیوتراپی نقش جدایی ناپذیر و رویکرد چند وجهی، در مدیریت و درمان آنها، ایفا می‌کند. هدف فیزیوتراپی درمان و توانبخشی شما بعد از صدمه دیدن یا انجام جراحی است تا شما بتوانید فعالیتهای عادی‌تان را در سریعترین زمان ممکن بدست آورید و از آسیبهای بیشتر و از دست دادن ظاهر فیزیکی بدنتان، در امان باشید.

فواید فیزیوتراپی

فیزیوتراپی یک دیدگاه مفهومی برای حفظ سلامتی است که توسط افراد متخصصی انجام می‌شود که وظیفه آنها کمک به بیماران برای افزایش توانایی‌های حرکتی است. این کار سبب بازیابی و حفظ تواناییهای حرکتی، کاهش درد و بطور کلی گسترش سلامتی می‌شود.

منافع شگفت فیزیوتراپی برای بدن عبارتند از:

• اطلاعات با ارزشی را برای حفظ سلامت بدن بدست میدهد و دارای برنامه‌هایی است که به کمک آنها بازگشت شرایط بد به بدن به حداقل می‌رسد.
• سبب حفظ و تقویت عملکردن فیزیکی کلی بدن می‌شود.
• هنگام بروز آسیب، ناتوانی و بیماری به درمان کمک می‌کند.
• بیماریهای مزمن و شدید و محدودیت‌های حرکتی را کنترل می‌کند
• با استفاده از ورزشهای خاص و دیگر فعالیتهای ضروری، آسیب دیدگی و اثرات ناتوانی را ازبین می‌برد.

رایج‌ترین وضعیت‌هایی که در آنها فیزیوتراپی لازم است:

تاندونیت آشیل

تاندونیت آشیل نوعی آسیب دیدگی رایج در تاندون آشیل است که در قسمت پشتی پاشنه پا قرار دارد. این آسیب دیدگی سبب بروز درد، محدودیت حرکتی، التهاب و گاهی پارگی می‌شود. تشخیص آن بصورت کلینیکی انجام می‌شود و درمان آن بصورت کاهش فعالیتهای تشدید کننده، دارو و استفاده از وسایل کمکی است.

ترمیم تاندون آشیل

رفع مشکل تاندونیت، شکافتگی یا پارگی کامل تاندون آشیل ممکن است نیازمند جراحی باشد. متعاقب جراحی، فیزیوتراپی مهمترین  شیوه توانبخشی است که کمک می‌کند تا از ریکاوری کامل بیمار و بازگشت فعالیت‌های روزمره او اطمینان حاصل شود.

بازسازی رباط صلیبی

بازسازی  رباط صلیبی یک روش مناسب برای بازیافت استحکام از دست رفته این رباط بعد از پارگی آن در زانو است. اما باید توجه داشت که موفقیت بازگشت به فعالیتهای عادی و ورزشی فرد وابسته به کیفیت برنامه فیزیوتراپی است که می‌بایست متعاقب جراحی انجام شود.

بعد از جراحی

وقتی شیوه‌های درمانی سنتی موثر نباشد، بهترین گزینه جراحی است. فیزیوتراپی بعد از جراحی  نه تنها در ریکاوری بیمار بسیار مهم است بلکه تحقیقات نشان داده که فیزیوتراپی قبل از جراحی سبب بهتر شدن نتیجه کلی کار خواهد شد. (برگرفته از سایت کلینیک فیزیوتراپی دکتر سعادتی)

بیماری ALS  (Amyotrophic Lateral Sclerosis)

بیماری ALS بواسطه مرگ سلول‌های عصبی که ماهیچه‌های اختیاری را کنترل می‌کنند، ایجاد می‌شود. بیمار با پیشرفت ضعف عضلانی مواجه می‌شود و از مشکلات تنفسی، اختلال در فعالیتهای روزانه و حرکتی شکایت می‌کند.

آرتریتها

آرتریتها یکی از شایعترن مشکلاتی هستند که بدن ما را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند و هر فردی در نهایت پاره شدگی و ساییدگی را در مفاصلش را تجربه خواهد کرد. این عارضه الزاما سبب بروز درد، سفتی و عدم تواناییهای حرکتی نمی‌شود. در اغلب موارد، فیزیوتراپی می‌تواند سبب ترمیم و بازگشت تواناییهای حرکتی شود.

آرتروسکوپی

آرتروسکوپی (که اغلب به آن اسکوپ گفته می‌شود) عملی کم تهاجمی است که با وارد کردن یک دوربین  و ابزارآلات کوچک برای تشخیص و درمان مشکلات درون و اطراف مفاصل، انجام می‌شود. متعاقب عمل، برای ادامه فرایند ریکاوری، معمولا فیزیوتراپی تجویز می‌شود.

کمر و گردن درد

به نقل از دکتر حیدریان متخصص درد گردن درد و کمر درد از جمله اختلالاتی هستند که بسیار شایعند و فیزیوتراپها آن را ارزیابی و درمان می‌کنند. انجام فیزیوتراپی بصورت مستمر نشان داده که می‌تواند در میان طرحهای درمانی موثر بر مشکلات نخاعی باشد.

بیماری CP

بیماری CP یک اختلال حرکتی شایع در کودکان است. این بیماری از دسته مشکلاتی دائمی حرکتی است که در ابتدای دوران کودکی روی می‌دهد. CP ناشی از رشد غیر عادی آن بخش از مغز است که حرکت را کنترل می‌کند. بیماران عموما داری  ناهماهنگی، سفتی و ضعف ماهیچه‌ها به همراه لرزش هستند. علائم آن ممکن است محدود به مشکلات حرکتی نباشد و حس، بینایی، شنوایی، بلعیدن غذا و صحبت کردن را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

دیسک کمر

درد کم گردن و کمر مسئله رایجی است که فیزیوتراپیستها آن را ارزیابی و درمان می‌کنند. بیشتر این مشکلات در نتیجه فشار و استرس به دیسکهای ستون فقرات است. اغلب به این حالت  دیسک کمر می‌گویند و در درمان آن عموما به درمانهای فیزیوتراپی پاسخ مثبت می‌دهند.

سرگیجه

سرگیجه دومین نشانه رایجی است که به پزشکان متخصصین گزارش می‌شود و می‌تواند به سختی  ارزیابی و درمان شود. فیزیوتراپها در تشخیص اختلالات سرگیجه مهارت دارند و برنامه‌های درمانی مناسبی را برای  آن تدارک می‌بینند.

پا درد

درد در ناحیه پا می‌تواند در نتیجه طیف وسیعی از اختلالات باشد. از مفاصل، زردپی‌ها، رباطها و اعصاب گرفته تا بافتهای نرم چربی و فیبر. یک فیزیوتراپیست ماهر می‌تواند دلیل ریشه‌ای علائم شما را پیدا کند و با تجویز فعالیتهای فیزیوتراپی مناسب آنها را کاهش داده یا از بین ببرد.

شکستگی و در رفتگی

شکستگی و در رفتگی در میان رایجترین آسیب دیدگی‌هایی قرار دارد که بیماران آن را تجربه کرده‌اند. گرچه این مشکلات در ابتدا بسیار ناتوان کننده است اما پس از یک دوره توانبخشی برطرف می‌شوند خصوص اگر بواسطه یک فیزیوتراپیست ماهر درمان شوند.

شکستگی لگن

شکستگی لگن بیشتر در اثر زمین خوردن ایجاد می‌شود و نتیجه آن درد در ناحیه لگن، ناتوانی در راه رفتن و ضعف عمومی مفصل می‌باشد. این مشکل بیشتر در افراد مسن رایج است و اگر به سرعت مورد توجه قرار نگیرد بسیار ناتوان کننده است.

بسته به سن شما و عوامل خطر، جراحی برای رفع مشکل شکستگی لگن رایج است و نتایج موفقی هم دارد. شرکت در برنامه درمانی بعد از جراحی برای تکمیل درمان بسیار اهمیت دارد.  فیزیوتراپی به عنوان راه حلی برای بهبود عملکرد زیستی، روشی شناخته شده است.

تعویض مفصل ران

انجام جراحی برای تعویض مفصل ران اغلب سبب بهبود بیمارانی می‌شوند که در این ناحیه درد و مشکلات حرکتی دارند. البته این امر بستگی فراوانی به نحوه بکار گیری مهارتهای تخصصی فیزیوتراپی دارد که شامل یک فیزیوتراپیست با تجربه و انگیزه بیمار می‌شود.

زانو درد

زانو درد یکی از مشکلات رایج است که ممکن است بواسطه وجود اشکال در هر یک از ساختارهای مختلف زانو بوجود آید. این دردها ناشی از اختلالات گلوله زانو، زردپی، رباط، ماهیچه، مایع لغزاننده مفصل زانو و عصب است و فیزیوتراپیستی که تخصص ارتوپدی دارد می‌تواند آن را مورد ارزیابی و از طریق تجویز یک برنامه مناسب فیزیوتراپی، مورد درمان قرار گیرد.

تعویض مفصل زانو

جراحی تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی زانو، جراحی رایجی است که در آن مفصل تخریب شده زانو با نوع مصنوعی آن تعویض می‌شود. اعتماد شما به برنامه فیزیوتراپی‌ که برای شما تدارک دیده شده، برای بدست آمدن حداکثر ریکاوری بعد از عمل بسیار ضروری است.

شکافته شدن غضروف لگن

درد در قسمت کشاله ران یا لگن ممکن است در اثر ایجاد شکاف در غضروف مفصل لگن باشد. عموما به آن labral tear می‌گویند. درد و محدودیت‌های حرکتی ناشی از آن عموما با فیزیوتراپی درمان می‌شوند.

آسیب‌های رباط

رباطها بافتهای نرمی در بدن هستند که استخوان را به دیگر قسمتها متصل می‌کنند. آسیب دیدگی و کشیدگی پی در پی می‌‌تواند سبب عصبی شدن و تخریب آنها شود که حاصل آن ناتوانی است. خوشبتختان این مشکل رایج بطور کامل توسط فیزیوتراپی با موفقیت  درمان می‌شود.

شکافتگی مینیسک زانو

ترک خوردگی مینیسک زانو آسیب دیدگی است که در قسمت غضروف که بصورت یک بالشتک عمل می‌کند، روی می‌دهد. بیماران ممکن است درد، ورم و محدود شدن حرکت زانو را تجربه کنند. بسته به میزان ترک خوردگی، درمان از استراحت تا جراحی متفاومت است. آرتروز زانو بیماری مزمن و رایج مفاصل است که کیفیت زندگی و فعالیتهای روزانه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این مشکل سبب زوال مفصلها می‌شود که حاصل آن التهاب، درد و محدودیتهای حرکتی است.

مشکلات عصبی

این گروه از اختلالات طیف وسیعی از مشکلات مختلف را پوشش می‌دهد. آنها سبب عملکرد بد مغز، نخاع، اعصاب جانبی یا ترکیبی از هر سه این موارد، می‌شوند. فیزیوتراپی بصورت یک راه حل اصلی یا پشتیبان کمک می‌کند تا مشکلات عصبی حل شوند یا بهبود بابند.

آرتروزها

آرتروز بیماری مزمن و شایع مفاصل است که کیفیت زندگی و فعالیتهای روزانه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری سبب زوال مفاصل شده در آنها التهاب، درد و محدودیت حرکت ایجاد می‌کند.

پوکی استخوان

بیماری است که سبب کاهش کیفیت استخوانها می‌شود و در نتیجه آن احتمال شکستگی استخوان بیشتر می‌شود. اگر شکستگی مورد توجه قرار نگیرد سبب درد و ناتوانی  می‌شود.

بیماری پارکینسون

بیماری پارکینسون یک اختلال حرکتی است که در اثر عملکرد بد اعصاب ایجاد می‌شود و به مرور زمان پیشرفت می‌کند. بیماران عموما دچار لرزش، حرکات آهسته و سفتی اندامها می‌شوند.

فشار عصبی

فشار عصبی می‌تواند بینهایت دردناک باشد و سبب مور مور شدن، بی‌حسی و ضعف عضلانی شود. فیزیوتراپها در تشخیص دلیل بروز آن مهارت دارند و برنامه درمانی مناسبی برای رفع آن ارائه می‌کنند.

آرتریت رماتئوید

RA شکلی از آرتریت و بیماری مزمنی است که سبب التهاب بافتهای درگیر، مفاصل، غضروفها و استخوانها می‌شود. بطور عموم مفاصل کوچک (مانند مفاصل دست و پا) را تحت تاثیر می‌گذارد و سبب درد، سفتی و محدودیتهای حرکتی می‌شود.

آسیب دیدگی روتاتور کاف

روتاتور کاف گروهی از ماهیچه‌ها و زردپی‌ها هستند که اطراف مفصل شانه را گرفته‌اند و سبب حرکت و استحکام آن می‌شوند. تروما و ساییدگی و پارگی مکرر می‌تواند سبب التهاب آن شود و حتی ممکن است پارگی جزئی یا کامل روی دهد. فیزیوتراپی بصورت روتین آسیب‌های روتاتور کاف را درمان می‌کند.

سیاتیک

سیاتیک در نتیجه تحت فشار قرار گرفتن اعصاب نخاعی بوجود می‌آید که حاصل آن، انتشار درد است که می‌تواند در میان باسن، رانها و زانوها  احساس شود. درد عموما در خلال حرکت احساس می‌شود زیرا در این حالت است که عصبها تحت فشار قرار می‌گیرند. به مرور زمان و با اقدامات درمانی مناسب این دردها بصورت چشمگیری کاهش می‌یابند.

در رفتگی کتف

در رفتگی مفصل کتف بسیار رایج است و میتواند سبب تروما در ماهیچه‌های پشتیبان، رباطها، زردپی‌ها و غضروفها شود.

فیزیوتراپی می‌تواند به کاهش درد، بهبود استحکام و جلوگیر از سفتی و بی‌تحرکی شود.

درد شانه

شانه دردناک ممکن است به دلایل مختلف مانند مشکلات غضروفی، ماهیچه، زردپی، رباط، عصب یا مایع روان کننده مفصل باشد. فیزیوتراپها  می‌توانند به خوبی این شرایط را ارزیابی کنند و روشهای فیزیوتراپی مناسبی برای درمان آن و کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل، ارائه کنند.

آسیب‌های نخاعی

آسیبهای نخاعی سبب قطع عصبهایی می‌شود که برای حس کردن و ساختار ماهیچه‌ای اعضای بدن ضروری‌اند. فیزیوتراپی روش مناسبی برای بهبود عملکرد نواحی تحتت تاثیر این مشکلات  است.

رگ به رگ شدن، کشیدگی و شکافتگی

رگ به رگ شدن، کشیدگی و شکافتگی اصطلاحات عمومی هستند که آسیبهای (ناشی از صدمه و تکرار وضعیت نامطلوب) بافتهای نرم مانند رباطها، ماهیچه‌ها و زردپی‌ها را توضیح می‌دهند. وقتی این بافتهای نرم دچار مشکلات مزمن و مکرر می‌شوند، فیزیوتراپی روشهای مرسومی را برای درمان آنها پیشنهاد می‌دهد.

سکته یا حوادث مغزی (CVA)

سکته یا CVA زمانی روی می‌دهند که جریان خون در بخشی از مغز متوقف یا قطع و وصل شود که در نتیجه آن سلولهای مغز در آن بخش دچار آسیب یا مرگ می‌شوند.

تاندونیتها

این مشکلات رایج معمولا از طریق فیزیوتراپی با موفقیت درمان می‌شوند. تاندونیت اصطلاح عمومی برای التهاب، درد و ورمی است که روی زردپی‌ها (بافتی که ماهیچه‌ها را به استخوان متصل می‌کند) ایجاد می‌شود.

آرنج تنیس و گلف بازان

آرنج تنیس و گلف بازان نمونه‌ای از شرایط دردناک و ملتهب زردپی‌ها در قسمت داخلی و بیرونی آرنج است. بدون درمان این وضعیت می‌تواند ماه‌ها باقی بماند درحالیکه با استفاده از روشهای فیزیوتراپی می‌توان به سرعت علائم آن را برطرف کرد و سریعات فعالیتهای عادی آن را باز گرداند.

روشهای درمانی

درمانهای فیزیکی روشهایی هستند که پاسخهای درمانی بخصوصی را ارائه می‌کنند. اغلب این روشها از عوامل فیزیکی مانند گرما (سطحی یا عمقی)، سرما، صدا، الکتریسیته، نیروهای مکانیکی و نور استفاده می‌کنند.

کشش ستون فقرات

در این روش با استفاده از یک دستگاه خاص نیروی کششی به ستون فقرات در ناحیه کمر یا گردن وارد می‌شود. طول مدت این روش درمانی حدود 20 دقیقه است.

کرایوتراپی

روشهای متداول درمان با با سرما عبارتند از: بسته‌های سرد، توده یخ، رختخواب سرد، اسپری بخار سرد و کمپرس سرد. این روشها سبب پایین آمدن درمای بافت در محل مورد استفاده می‌شوند.

• تاثیرات فیزیولوژیکی سرما: کاهش درد، جریان خون، ادم، التهاب، اسپاسم عضلانی و افزایش متابولیسم.
• عمق نفوذ سرما بسته به شدت و مدت زمان سرما دهی دارد. حداقل 15 دقیقه لازم است تا اثر بی‌حس کنندگی آن ظاهر شود و معمولا 20 دقیقه پیشنهاد می‌شود.درمان با توده یخ معمولا 7 تا 10 دقیقه می‌باشد.
• موارد استفاده: التهاب شدید، ادم، اسپاسم، درد، آرتریت، کبودی، کشیدگی عضله و رگ برگ شدن رباطها، اسپاسم عضلانی و نقاطی که گرفتگی عضله دارند.
• موارد منع مصرف: حساسیت زیاد یا تحمل کم سرما، بیماری رینود و عوارض آن، بیماری عروق محیطی، زخمهای باز، cryoglobulinemia ، paroxysmal cold hemoglobinuria ، بیمارانی که دچار اختلالات حسی‌اند یا اختلال در توانایی برقراری ارتباط دارند(dementia or dysphasia)  .

تحریک عصب از راه پوست (tens)

• دستگاه TENS یک دستگاه کوچک جیبی است که برای انجام تحریکات الکتریکی از طریق سیم و الکترودهایی که به پوست بیمار متصل است، قابل برنامه ریزی می‌باشد.
• تحریک فیبرهای عصبی و کاهش علائم درد
• مدت زمان انجام آن بصورت عادی 10 دقیقه تا یک ساعت در هر جلسه است
• TENS نشان داده که در درمان دردهای عصبی ناشی از آسیب دیدگی نخاع و پلی نوروپاتی محیطی دیابتی موثر است.

لیزر درمانی سطحی (LLLT)

• دستگاه LLLT تابشهای انرژی ضعیف تولید می‌کند (بین 1 تا 4 ژول)
• عمق نفود آن توسط کنترل طول موج آن تعیین میشود
• پراپ لیزر بصورت عمودی روی ناحیه مورد درمان تابانده می‌شود.

شک درمانی (ESWT)

• در روش شاک ویو تراپی با استفاده از پالسهای پرانرژی امواج مکانیکی اختلالات ماهیچه‌های متصل به استخوان برطرف می‌شود.
• در این روش گرما تولید نمی‌شود.
• برای درمان نواحی سطحی و آرنج تنیس بازان مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا است.

امواج اولتراسونیک

• در این روش از امواج مافوق صوت بطور پیوسته استفاده می‌شود. این امواج اثرات گرمایی دارند درحالیکه گفته می‌شودکه این اثرات را ندارند.
• امواج التراسونیک با فرکانس پایین نسبت به فرکانس بالا بهتر گرما را به عمق بافتها نفوذ می‌دهند در حالیکه فرکانس بالا در نواحی سطحی اثرات گرمایی بهتری دارند.
• مدت زمان استفاده: بین 5 تا 10 دقیقه در هر ناحیه پراپ آن روی پوست لغزانده می‌شود
• ژل مخصوص امواج اولتراسوند به عنوا ن یک واسطه لازم است. وقتی قرار است درمان روی سطوح ناصاف بدن انجام شود ممکن است بخشی از بدن را در آب هواگیری شده فرو برند.
• مشخص شده که پالسهای کم انرژی اولتراسونیک (LIPUS) می‌توانند در درمان زخمها و تحریک رشد استخوانها در شکستگیهای تازه موثر باشند.

سوالات متداول

آیا درمان سبب آسیب خواهد شد؟

درمان عموما به آهستگی انجام می‌شود. اما به هر حال شما ممکن است ناراحتی‌های خفیفی  را بسته به وضعیت خودتان و تکنیک درمانی، احساس کنید. بسیار مهم است که اگر دردی احساس می‌کنید آن را به درمانگر خود اطلاع دهید.

چند جلسه باید تحت درمان قرار بگیرم؟

تعداد جلسات درمانی که نیاز است بستگی به وضعیت شما و ارزیابی بیماریتان دارد. برخی شرایط حاد ممکن است بسرعت بعد از دو جلسه برطرف شود ولی شرایط دیگر بسته به وضعیت شغلی، ورزشی یا سبک زندگی شما دارد و ممکن است تا درمان کامل و رسیدن به بهترین شرایط  ادامه داشته باشد.

فیزیوتراپها کودکان را نیز درمان می‌کنند؟

بله آنها کودکان را نیز درمان می‌کنند. لازم است تا در هنگام درمان والدین در اتاق درمان حضور داشته باشند تا روند درمان را مشاهده کنند. و البته برای کودکان حضور آنها آرام بخش است.

در اولین جلسه درمانی باید انتظار چه چیزی را داشته باشم؟

وقتی شما برای اولین بار معاینه می‌شوید، فیزیوتراپیست سابقه کاملی از بیماری شما را خواهد پرسید.  آزمایشات فیزیکی در ارتباط با مشکل شما انجام خواهد شد و ممکن است از شما خواسته شود که بخشهای معینی از بدنتان را به حرکت درآورید. در خلال انجام این آزمایشات و درمانها ممکن است لازم باشد لباس خود را درآورید تا فیزیوتراپیست بدن شما را معاینه کند. (اگر لازم است فرد را برای کمک به خود همراه بیاورید) . فیزیوتراپیست با کف دستش نقاط مشخصی از بدن شما را لمس می‌کند تا محلهایی را که ممکن است حرکت آنها دچار مشکل شده باشد یا محلهایی که در این مشکلات شریکند را مشخص کند.

فیزیوتراپیست درمورد روشهای مختلف درمانی و مشکلی که شما دارید، توضیح خواهد داد. ممکن است از شما تصویر اشعه ایکس یا اسکن خواسته شود. بعلاوه برای شروع درمان می‌بایست تمرینات ورزشی ساده ‌ای را که به درمان شما کمک و از بیشتر شدن مشکل جلوگیری می‌کنند، انجام دهید.

جلسات چقدر طول می‌کشد؟

جلسات فیزیوتراپی بصورت 30 دقیقه‌ای تعریف شده‌اند اما مدت زمان آنها بستگی به روش درمانی شما دارد.