جنگ تجاری ایران و آمریکا بر سر «پسته»/ آمریکا پس از «طلای سیاه» به دنبال بازار صادراتی «طلای سبز» ایران است
در سال ۱۳۹۷ ارزش و وزن صادرات پسته ایران در مقایسه با سال ۱۳۹۶ به ترتیب اُفت ۵۴ درصدی و ۴۹ درصدی را تجربه نمود. بخشی از این افت صادرات به کاهش تولید در سال گذشته بازمی‌گردد؛ اما بخش عمده‌ای از آن به تحریم‌های آمریکا مربوط میشود. نکته جالب‌تر این که در دهه گذشته، بین ۷۰ تا ۸۰ درصد تولید سالیانه پسته در دنیا و همچنین تجارت جهانی پسته در اختیار ایران و آمریکا بوده و تحریم‌های آمریکا باعث شده است تا ایران بازار‌های صادراتی را به آمریکایی‌ها واگذار کند.به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ چند سالی است که اوضاع تولید محصولات کشاورزی چندان مساعد نیست و این موضوع به دلیل مشکلاتی چون کم آبی، نوسانات دمایی، آفات و ... به وجود آمده است. در این بین کاهش میزان تولید برخی محصولات بسیار نگران کننده‌تر از سایر محصولات کشاورزی است، چون ایران در تولید و صادرات آنها دارای مزیت نسبی است. از جمله این محصولات کشاورزی می‌توان به پسته اشاره نمود؛ پسته‌ای که در سال‌های اخیر به دلایل مختلف دیگر نمی‌خندد و هر سال با بهانه‌ای میزان تولید آن کاهش می‌یابد. در کنار موانع موجود بر سر راه تولید پسته، تحریم‌های ظالمانه آمریکا نیز کار را برای صادرات پسته ایران سخت‌تر کرده است. هر چند پسته در لیست محصولات تحریم شده ایران قرار نداشته، محدودیت‌های بانکی باعث سخت‌تر شدن تجارت آن برای کشاورزان ایرانی شده است.
وضعیت تجارت پسته ایران چگونه بوده است؟
آخرین اطلاعات پایگاه خبری کمیسیون اروپا زنگ خطر را برای تجارت این محصول ارزآور کشاورزی به صدا درآورده است. این اطلاعات نشان می‌دهند، در حالی که صادرات پسته ایران به اتحادیه اروپا در چهار ماهه نخست سال ۲۰۱۸ میلادی بالغ بر ۹۴.۵ میلیون یورو بوده، این میزان در چهار ماهه نخست سال جاری میلادی با افت قابل توجه ۷۳ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و به ۲۵.۵ میلیون یورو رسیده است.
همچنین صادارت پسته با پوست ایران به اروپا در چهار ماهه نخست ۲۰۱۹ با افت ۸۳ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و به ۹.۶ میلیون یورو رسیده است. ایران در چهار ماهه نخست ۲۰۱۸ بالغ بر ۵۸ میلیون یورو پسته با پوست به اروپا صادر کرده بود. صادرات مغز پسته ایران به اروپا نیز در این دوره با افت ۵۶ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۱۵.۸ میلیون یورو کاهش یافته است.
همان گونه که ملاحظه میشود، آمار‌ها کمیسیون اروپا خبر از کاهش شدید صادرات پسته ایران به اتحادیه اروپا می‌دهند. اما آمار‌های گمرک ایران در این زمینه چه میگویند؟
بنا بر نمودار زیر که از آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران استخراج شده، در سال ۱۳۹۵ میزان صادرات پسته حدود ۱۱۴ هزار و ۸۸ تن بوده که ارزش صادراتی این میزان پسته ۹۷۰ میلیون دلار اعلام شده است. همچنین در سال ۱۳۹۶ میزان صادرات پسته حدود ۱۱۲ هزار و ۹۱ تن بوده که ارزش صادراتی این میزان پسته ۹۰۱ میلیون دلار عنوان شده است. در سال ۱۳۹۷ ارزش و وزن پسته صادر شده به ترتیب ۴۶۱ میلیون دلار و ۵۱ هزار تن بوده است. همان گونه که ملاحظه میشود در سال ۱۳۹۷ ارزش و وزن صادرات پسته در مقایسه با سال ۱۳۹۶ به ترتیب اُفت ۵۴ درصدی و ۴۹ درصدی را تجربه نموده است.
رقیب پسته ایران در بازار‌های جهانی کدام کشور است؟
رقیب اصلی پسته ایران چه در تولید و چه در صادرات، پسته آمریکایی است. صنعت پسته در ایران دارای تاریخچه چند هزار ساله است، کشت پسته در آمریکا در دهه ۱۹۳۰ با واردات بذر‌های ایرانی آغاز شد. در دهه گذشته بین ۷۰ تا ۸۰ درصد تولید سالیانه پسته در دنیا به ایران و آمریکا اختصاص داشته است. همچنین این دو کشور بر تجارت جهانی پسته سلطه مطلق دارند.
به لحاظ تولید همان گونه که گفته شد در سال‌های اخیر به دلایل مختلف تولید پسته ایران افت چشمگیری داشته و این در حالی است که تولید پسته آمریکا رشد بالایی را تجربه نموده است.
نمودار زیر میزان تولید پسته در دو کشور ایران و آمریکا را بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۸ نشان می‌دهد. آمار‌های این نمودار از سایت انجمن پسته ایران استخراج شده است. همان گونه که از نمودار زیر ملاحظه می‌گردد، میزان تولید پسته ایران در سال ۲۰۱۸ حدود ۵۲ هزار تن بوده و این در حالی است که در همین سال تولید پسته آمریکا به ۴۵۰ هزار تن افزایش یافته است. در سال‌های قبل (با چشم پوشی از سال ۲۰۱۶) دو کشور اختلاف معناداری در تولید پسته با یکدیگر نداشته اند.
همچنین به لحاظ تجارت، آمریکا در برخی بازار‌های عمده توانسته است ایران را به طرز عجیبی پشت سر بگذارد. طبق آخرین آمار منتشره توسط انجمن پسته ایران تا پایان اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۸، از مجموع ۱۳ هزار تن پسته‌ای که از ایران و آمریکا به شبه قاره هند صادر شده، سهم ایران ۶۰ درصد و سهم آمریکا ۴۰ درصد بوده است. همچنین از مجموع حدود ۶۱ هزار تن پسته‌ای که در هشت ماه اول سال تجاری ۹۸-۹۷ از ایران و آمریکا به اروپا صادر شده، سهم ایران ۵ درصد و سهم آمریکا ۹۵ درصد بوده است. از مجموع ۹۵ هزار تن پسته‌ای که از ایران و آمریکا به شرق دور صادر شده، سهم ایران ۳ درصد و آمریکا ۹۷ درصد بوده است.
همان گونه که ملاحظه میشود ایران تنها در بازار هند توانسته است آمریکا را پشت سر بگذارد و سهم بالاتری داشته باشد. در سایر بازار‌ها سهم آمریکا با اختلاف فاحشی بالاتر از سهم ایران است.
چرا ایران بازار‌های پسته را به آمریکا واگذار کرده است؟
شاید بسیاری معتقد باشند به دلیل کاهش سطح تولید پسته در ایران، کشورمان نتوانسته است، آن گونه که باید سهم خود از بازار‌های صادراتی را در مقابل آمریکا حفظ کند، اما باید گفت که تحریم‌های آمریکا در این زمینه کارسازتر بوده است. همان گونه که عنوان شد هر چند پسته ایران، در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار نداشته است، تحریم‌های بانکی باعث شده تا نقل و انتقالات پولی با مشکل مواجه شود و همین موضوع صادرات پسته ایران را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
حجت حسنی، معاون انجمن پسته ایران طی مصاحبه‌ای در این زمینه گفت: فروپاشی توافق هسته‌ای و بازگشت تحریم‌های بین المللی دوباره موانعی در مقابل دسترسی تاجران ایرانی به بازار‌های دنیا و رقابت عادلانه ایجاد کرده است.
نکته مهم دیگر این که آمریکا قبل از تحریم‌های ظالمانه نیز جنگ تجاری را در زمینه صادرات پسته ایران به این کشور آغاز کرده بود. آمریکا تعرفه ۲۴۱ درصدی را بر واردات پسته ایران اعمال کرده بود و به عبارت دیگر، ایران حتی بدون تحریم‌ها نیز نمی‌توانست به بازار آمریکا دسترسی پیدا کند.
نتیجه آن که آمریکا همان گونه که از تحریم‌های نفتی ایران توانست نفع ببرد و افزایش تولید خود در زمینه نفت را در بازار‌های مشتریان ایران بفروشد، حالا نیز به دلیل تحریم‌ها در زمینه تولید و صادرات پسته توانسته است ایران را کنار بزند و افزایش تولید خود در پسته را در بازار‌های صادراتی بفروش برساند و سهم خود در این بازار‌ها را افزایش دهد.
سیب زمینی و پیاز و محصولا پزشکی و غذایی دیگرصادراتش رشد پیدا می کند ان وقت این قلم ...بی خیال و از موارد دیگر سوال کن
الهی شکر. چیزی که فقط واسه صادراته و ایرانی نتونه بخوره. همون بهتر که تحریم شه و نره توی شکم پولدارهای خارجی همان بهتر که تحریم پسته شویم شاید چند پسته به نفع مردم شود سیاستهای نابخردانه در ایران مانع اصلی بدبختی ما کشاورزان شده و دیگر هیچ. اوایل انقلاب اموال و زمینهای کشاورزی تعداد زیادی از کشاورزان بزرگ پسته در رفسنجان مصادره گردید که بعد از چند سال زمینهای کشاورزی مصادره شده بعلت عدم رسیدگی مناسب نابود شدند. این ملاکهای بزرگ از ایران رفتند و با کمک آمریکا زمینهای زیادی را در آمریکا زیر کشت محصول استراتژیک پسته بردند که نام منطقه پسته کاری شده در آمریکا را کرمان نام نهادند. اگر در اینترنت واژه "kerman" را سرچ نمایید کرمان کالیفرنیا را نمایش می دهد.
هنوز هم این سیاستهای نابخردانه ادامه دارد
خدا کنه تا صادرات این مملکت به صفر برسه تا ما فقرا هم امید خرید کالا را داشته باشیم!!! هیچ فقیری از صادرات سودی نمی برد 
| 
تفکرات جهان سومی یعنی این نظر شما 
| آقای مغز متفکر اقتصادی ۱۳:۰۳ وقتی قیمتش شده ۴۵۰ هزارتومان چطور مردم بخرن؟! مردم خودمون واجبتر هستت یا صادراتی که پولش معلوم نیست کجا خرج میشه؟! 
| فقیر و غنی و کشاورز باید در جهت صادرات بکوشیم. پسته آمریکایی کیفیت پایین تری نسبت به پسته ایران دارد اما برندینگ بهتری دارد. بخاطر سیاست ها یک عده مردم ایران باید تاوان پس دهند هر چی صادر میشه هم تو داخل گرونترمیشه هم قحطیش میاد.صادرات نفعش فقط برای دولت و دلاله و هیچ سودی برای ما بدبخت بیچاره ها نداره . این اه ملت است که گریبان صادرات را گرفته.پولش تو جیب باغبان که نمیره همان بهتر که صادر نشه و پولش پورشه و میخ طویله و ...نشه شما پهلوانان و شجاعان یکبار هم به حرف ما ترسوها گوش بدید و با امریکا بشنید پای میز مذاکره همه مشکلات مملکت حل میشه میگید نه امتحان کنید 
| صنار بده آش به همین خیال باش. خواب این ماجرا را نیز از ذهن خود بیرون کن همین بهتر که صادرات پسته تحریم بشه اگر صادر می شد چند بود؟ ترامپ فقط به مردم بدبخت فشار می اورد وگرنه صادرات مواد غذایی را تحریم می کرد. چه بهترمگر از این راه نفعی برای کارگر و کارمند ساده میسر شود
ایران می تونه علیه امریکا شکایت کنه چون این محصول بومی ایرانه. تدبیر با صادرات لجام گسیخته مواد غذایی 80 درصد مردم رو بشدت گرسنه کرده . ملت تا حتی سیب زمینی که بغذای فقرا معروف بوده رو هم نمیتونن بخرن .... کیفیت پسته آمریکایی افتضاح هست و اصلا مزه پسته نمیده واقعاً.. ولی بازار اروپا پر هست از پسته بی کیفیت آمریکایی...
البته که سود صادرات برای دلال هست نه باغدار. و ملت خودمون نمیتونن پسته بخرن..
پس بهتر که قیمت شکسته شه و مردم خودمون پسته نوش جان نمایند...
الهي شكر اول اینکه تحریم یه نعمت بزرگه دوم اینکه انشالله صادر نشه تا ما هم بتونیمیه پسته ببینیم خدا را صد هزار بار شکر .. کاش آمریکا جلوی صادرات مرغ و گوشت و سیب زمینی و پیاز و کلا مواد غدایی را بگیره ... مردم دچار سوء تغذیه شدن چون دولت مواد غذایی و محصولات کشاورزی را صادر میکنه .. ...
بدرک چه بهتر به کامنت ها توجه کنند و ببیند لجام گسیختگی قیمت ها و بی انصافی بنکداران و کاسبان چه کرده است ، وقتی هنوز تحریم نفتی نبود یک کیلو پسته اعلای ایرانی را در اروپا با ۲۴ هزار تومان می شد خرید در حالیکه در همان زمان در داخل کشور پسته درجه چندم کپک زده کیلویی ۶۰ هزار تومان بود! مگرتحریم باعث شود قیمت پسته پایین بیاید مسئولین که فقط فکرمشتی دلارند بهتر! بلکه قیمتش بیاد پایین پدرها جلوی بچه شون شرمنده نباشن! .. جلوی صادرات هر چیزی را بگیرن نفعش به مردم ایران میرسه چون درآمدهای دلاری مملکت خرج مردم ایران نمیشه حتی دلارهای نفتی سلام، چه کسانی بازار پسته ایران را به امریکاییها واگذار کردند؟ ما هرچه مشکل داریم از خودمان است... حرف کشاورزان را هم بشنوید. پسته محصولبست که همیشه نیاز به مراقبت دارد هزینه استحصال آن بسیار زیاد است تازه از زمانی که کمی مغزدار میشوند باید افراد زیادی را به نگهبانی گمارد تا از دستبرد دزدان در امان باشد ، مراحل برداشت تا خشک شدن بسیار پرهزینه و احتیاج به ماشین آلات بسیار گران قیمت و فضای باز زیادی دارد کشاورز باید از کلی فیلترهای بهداشتی رد شود تا محصولش را بفروشد پسته ای که به قول دوستان۴۵۰هزار تومان بود در خوش بینانه ترین حالت از کشاورز کیلویی ۵۰الی۷۰هزارتومان خریداری شد. بعد سودجویان و انبارداران این پسته ها را در انبارها با مواد شیمیایی و ... به مدت پنج شش سال نگه میدارند که افت کیفیت زیادی پیدا میکند. وقتی که شروع به پروانه زدن کرد به بازار می آورند آبروی محصول را می برند و بازار صادرات را هم خراب میکنند بعد میگویند تقصیر تحریمهاست. پسته پس از 15 سال سرمایه گذاری هنگفت به بازدهی اولیه میرسه و با مصرف نیروی جوانی و اب (مهمترین عنصر حیات)یک کشور پس از ان با یه تحریم ساده دومین محصول صاداراتی غبر نفتی کشور کشاورز و نیروی کار را به راحتی جوری نابود میشود که اثری ازش باقی نمونه.(جدا از عواملی چون سرمازدگی- گرمازدگی- خشکسالی - آفات _تگرگ -باد- ....) حالا مگه ما بادام هندی کیلیویی ۳۰۰ هزارتومان را میخوریم که خدا را شکر میکنید پسته صادر نشه تا بتوانید بخورید ما فعلا سیب زمینی را از سر سرمون داره خداحافظی میکنه بعد شما چسبیدی به پسته . خیلی میوه ها و محصولات در دنیا هست و گران قیمت هم میباشد پس دعا کنید که همشون بیارن ایران ما بخوریم . وقتی اینگونه فکر میکنید به همون آرزو بسنده کنید. به جای دعا کار کنید درآمد پیدا کنید و شرمنده خانواده نشوید پسته هم بخورید. گردو و فندق و بادام هم هست آنها را هم با دعا به سر سفرتان بیاورید! خداییش دمش گرم. پسته کیلویی 300 تومان آخه؟!! بذا رو دستشون باد کنه تا بفهمن