ظریف در سفر به عراق به دنبال چه بود؟
در شرایطی که طی هفته‌های اخیر تنش لفظی میان ایران و آمریکا شدت یافته و هر روز خبر جدیدی درباره تحرکات نظامی ایالات متحده در منطقه منتشر می‌شود، وزیر خارجه ایران به عراق سفر کرده تا از به خطر افتادن منافع جمهوری اسلامی ایران در روابط با این کشور همسایه جلوگیری کند. این در حالی است که دولت عراق اخیراً و به کرات آمادگی خود را برای میانجی‌گری میان تهران و واشنگتن اعلام کرده است.
به گزارش «آزادی» محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان روز گذشته برای دیدار با مقامات ارشد عراقی، راهی بغداد شد. سفر ظریف به عراق که ابتدا برای تاریخ ۲۴ اردیبهشت ماه (۱۰ روز زودتر) برنامه‌ریزی شده بود، به دلایل کاری به تعویق افتاد و اکنون، حضور دیپلمات ارشد کشورمان در بغداد، با افزایش تنش‌ها میان ایران و آمریکا و اوج‌گیری تهدیدات مقامات آمریکایی علیه جمهوری اسلامی ایران همزمان شده است.
در همین راستا، ورود ظریف به پایتخت عراق در حالی صورت گرفت که بسیاری از شخصیت‌های سیاسی و دینی این کشور با صدور بیانیه یا سخنرانی و یا گفتگو‌های رسانه‌ای، ضمن محکوم کردن اقدامات یک‌جانبه آمریکا علیه ایران، بر همبستگی و همراهی با مردم ایران تأکید کرده‌اند. افزون بر این، بسیاری از رهبران سیاسی عراقی نیز درباره تبعات خطرناک نقض حاکمیت عراق از سوی آمریکا و پیامد‌های وخیم افزایش تنش‌ها برای عراق و کل منطقه هشدار داده و همزمان، خواستار میانجی‌گری بغداد میان تهران و واشنگتن شده‌اند.
برنامه دیدار‌های دیپلماتیک ظریف از همان بدو ورود به بغداد آغاز شد؛ به گونه‌ای که وی شنبه شب با مقامات ارشد عراق از جمله عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر، برهم صالح رئیس جمهور و محمد الحلبوسی رئیس پارلمان این کشور مذاکراتی مفصل داشت و در مراسم ضیافت افطار نخست‌وزیر عراق شرکت کرد و تا نیمه شب با مقامات عالی‌رتبه عراقی در خصوص آخرین وضعیت روابط دوجانبه و تحولات اخیر در منطقه به گفتگو پرداخت.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز یکشنبه نیز با سید محمدعلی الحکیم همتای عراقی خود دیدار و به رایزنی پرداخت و در پایان این دیدار در نشست خبری مشترک با الحکیم عنوان کرد که گفتگو‌های خوبی با همتای عراقی در خصوص مسائل منطقه‌ای داشته است و ایران تمایل دارد روابط متوازنی با تمامی کشورهای حوزه خلیج فارس برقرار سازد.
ظریف همچنین اظهار داشت: «توافقاتی که قبلاً با نخست وزیر و رئیس جمهوری عراق منعقد شد، امروز وارد فاز اجرایی شده است. تهران توافقنامه برنامه هسته‌ای را نقض نکرده است. وی تاکید کرد کشورش با قدرت با هر طرفی که برای تجاوز به آن تلاش کند، مقابله خواهد کرد. تهران عملاً چندین پیشنهاد برای امضای پیمان عدم تجاوز با تمام کشورهای حاشیه خلیج فارس ارائه کرده که همچنان بر روی میز است».
ظریف در دیدار با محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان عراق هم از نقش عراق در نزدیک کردن دیدگاه‌ها استقبال و تأکید کرد از نظر تهران هیچ محدودیتی برای حل تمام مشکلات با کشورهای منطقه وجود ندارد و ایران تمایلی به هیچ تنش نظامی نداشته و آماده دریافت هر ابتکارعملی است که به کاهش تنش و برقراری روابط سازنده با تمام کشورهای همسایه کمک کند.
به این ترتیب، آن‌گونه که مشخص است، مهمترین دستور کار ظریف در سفر اخیر خود به عراق، اطمینان‌بخشی به کشورهای منطقه درباره این موضوع بوده که جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه خواستار کشانده شدن دامنه تنش‌هایش با آمریکا به روابط با کشورهای منطقه نیست و موضوع رویکرد‌های آمریکا را از رویکرد‌های کشورهای منطقه تفکیک می‌کند. البته واضح است که در مقابل، انتظار ایران نیز انجام تفکیکی مشابه از سوی کشورهای منطقه در قبال روابطشان با آمریکا و ماهیت تعاملات با ایران است.
از سوی دیگر، باید توجه داشت که درست سه روز پیش از انجام سفر ظریف، دولت آمریکا اعلام کرد که معافیت‌های عراق برای واردت انرژی از ایران را تمدید می‌کند. در این راستا، کاردار سفارت آمریکا در عراق روز چهارشنبه اعلام کرد که بغداد از تحریم‌های بخش انرژی آمریکا علیه ایران معاف شده است و می‌تواند انرژی مورد نیاز خود را از ایران خریداری کند.
در این زمینه باید خاطرنشان کرد که هرچند دولت آمریکا در چارچوب سیاست «فشار حداکثری» در پی قطع ارتباط ایران با تمامی شرکای اقتصادی و تجاری خود بوده، اما با توجه به شرایط حساس و شکننده عراق، امکان اعمال فشار بیش از حد بر این کشور در جهت دستیابی به هدف مذکور را ندارد. در این راستا، ایران تلاش دارد ضمن بهره‌گیری از فرصت موجود، پروژه‌های ناتمام اقتصادی خود را با عراق به نتیجه برساند که موضوع اتصال راه‌آهن دو کشور، یکی از مهمترین این پروژه‌ها به شمار می‌رود.
در نهایت، توجه به این نکته نیز ضروری است که خود کشور عراق طی هفته‌های اخیر به یکی از مناطق بالقوه بروز درگیری میان ایران و آمریکا تبدیل شد؛ به ویژه پس از آنکه در پی یک حمله خمپاره‌ای به نزدیکی سفارت آمریکا در بغداد، واشنگتن شروع به طرح تهدیدات جدیدی علیه ایران نمود. از سوی دیگر و همزمان با این امر، احساسات ضدآمریکایی نیز در میان گروه‌های مختلف عراقی رو به رشد بوده و همین امر، عراق را در وضعیت خاصی قرار داده که نسبت به بروز هرگونه درگیری نگرانی جدی دارد. بر این اساس، بخشی از دستور کار سفر ظریف را می‌توان اطمینان‌بخشی به مقامات عراقی در این زمینه دانست که دستکم ایران آغازکننده هیچ درگیری که منافع و امنیت این کشور همسایه را تهدید کند، نخواهد بود.
به گزارش «آزادی» محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان روز گذشته برای دیدار با مقامات ارشد عراقی، راهی بغداد شد. سفر ظریف به عراق که ابتدا برای تاریخ ۲۴ اردیبهشت ماه (۱۰ روز زودتر) برنامه‌ریزی شده بود، به دلایل کاری به تعویق افتاد و اکنون، حضور دیپلمات ارشد کشورمان در بغداد، با افزایش تنش‌ها میان ایران و آمریکا و اوج‌گیری تهدیدات مقامات آمریکایی علیه جمهوری اسلامی ایران همزمان شده است.
در همین راستا، ورود ظریف به پایتخت عراق در حالی صورت گرفت که بسیاری از شخصیت‌های سیاسی و دینی این کشور با صدور بیانیه یا سخنرانی و یا گفتگو‌های رسانه‌ای، ضمن محکوم کردن اقدامات یک‌جانبه آمریکا علیه ایران، بر همبستگی و همراهی با مردم ایران تأکید کرده‌اند. افزون بر این، بسیاری از رهبران سیاسی عراقی نیز درباره تبعات خطرناک نقض حاکمیت عراق از سوی آمریکا و پیامد‌های وخیم افزایش تنش‌ها برای عراق و کل منطقه هشدار داده و همزمان، خواستار میانجی‌گری بغداد میان تهران و واشنگتن شده‌اند.
برنامه دیدار‌های دیپلماتیک ظریف از همان بدو ورود به بغداد آغاز شد؛ به گونه‌ای که وی شنبه شب با مقامات ارشد عراق از جمله عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر، برهم صالح رئیس جمهور و محمد الحلبوسی رئیس پارلمان این کشور مذاکراتی مفصل داشت و در مراسم ضیافت افطار نخست‌وزیر عراق شرکت کرد و تا نیمه شب با مقامات عالی‌رتبه عراقی در خصوص آخرین وضعیت روابط دوجانبه و تحولات اخیر در منطقه به گفتگو پرداخت.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز یکشنبه نیز با سید محمدعلی الحکیم همتای عراقی خود دیدار و به رایزنی پرداخت و در پایان این دیدار در نشست خبری مشترک با الحکیم عنوان کرد که گفتگو‌های خوبی با همتای عراقی در خصوص مسائل منطقه‌ای داشته است و ایران تمایل دارد روابط متوازنی با تمامی کشورهای حوزه خلیج فارس برقرار سازد.
ظریف همچنین اظهار داشت: «توافقاتی که قبلاً با نخست وزیر و رئیس جمهوری عراق منعقد شد، امروز وارد فاز اجرایی شده است. تهران توافقنامه برنامه هسته‌ای را نقض نکرده است. وی تاکید کرد کشورش با قدرت با هر طرفی که برای تجاوز به آن تلاش کند، مقابله خواهد کرد. تهران عملاً چندین پیشنهاد برای امضای پیمان عدم تجاوز با تمام کشورهای حاشیه خلیج فارس ارائه کرده که همچنان بر روی میز است».
ظریف در دیدار با محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان عراق هم از نقش عراق در نزدیک کردن دیدگاه‌ها استقبال و تأکید کرد از نظر تهران هیچ محدودیتی برای حل تمام مشکلات با کشورهای منطقه وجود ندارد و ایران تمایلی به هیچ تنش نظامی نداشته و آماده دریافت هر ابتکارعملی است که به کاهش تنش و برقراری روابط سازنده با تمام کشورهای همسایه کمک کند.
به این ترتیب، آن‌گونه که مشخص است، مهمترین دستور کار ظریف در سفر اخیر خود به عراق، اطمینان‌بخشی به کشورهای منطقه درباره این موضوع بوده که جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه خواستار کشانده شدن دامنه تنش‌هایش با آمریکا به روابط با کشورهای منطقه نیست و موضوع رویکرد‌های آمریکا را از رویکرد‌های کشورهای منطقه تفکیک می‌کند. البته واضح است که در مقابل، انتظار ایران نیز انجام تفکیکی مشابه از سوی کشورهای منطقه در قبال روابطشان با آمریکا و ماهیت تعاملات با ایران است.
از سوی دیگر، باید توجه داشت که درست سه روز پیش از انجام سفر ظریف، دولت آمریکا اعلام کرد که معافیت‌های عراق برای واردت انرژی از ایران را تمدید می‌کند. در این راستا، کاردار سفارت آمریکا در عراق روز چهارشنبه اعلام کرد که بغداد از تحریم‌های بخش انرژی آمریکا علیه ایران معاف شده است و می‌تواند انرژی مورد نیاز خود را از ایران خریداری کند.
در این زمینه باید خاطرنشان کرد که هرچند دولت آمریکا در چارچوب سیاست «فشار حداکثری» در پی قطع ارتباط ایران با تمامی شرکای اقتصادی و تجاری خود بوده، اما با توجه به شرایط حساس و شکننده عراق، امکان اعمال فشار بیش از حد بر این کشور در جهت دستیابی به هدف مذکور را ندارد. در این راستا، ایران تلاش دارد ضمن بهره‌گیری از فرصت موجود، پروژه‌های ناتمام اقتصادی خود را با عراق به نتیجه برساند که موضوع اتصال راه‌آهن دو کشور، یکی از مهمترین این پروژه‌ها به شمار می‌رود.
در نهایت، توجه به این نکته نیز ضروری است که خود کشور عراق طی هفته‌های اخیر به یکی از مناطق بالقوه بروز درگیری میان ایران و آمریکا تبدیل شد؛ به ویژه پس از آنکه در پی یک حمله خمپاره‌ای به نزدیکی سفارت آمریکا در بغداد، واشنگتن شروع به طرح تهدیدات جدیدی علیه ایران نمود. از سوی دیگر و همزمان با این امر، احساسات ضدآمریکایی نیز در میان گروه‌های مختلف عراقی رو به رشد بوده و همین امر، عراق را در وضعیت خاصی قرار داده که نسبت به بروز هرگونه درگیری نگرانی جدی دارد. بر این اساس، بخشی از دستور کار سفر ظریف را می‌توان اطمینان‌بخشی به مقامات عراقی در این زمینه دانست که دستکم ایران آغازکننده هیچ درگیری که منافع و امنیت این کشور همسایه را تهدید کند، نخواهد بود.
غیر قابل انتشار: ۱
در انتظار بررسی: ۳
انتشار یافته: ۲
ساختن راه اهن شلمچه بصره را هرچه زودتر دولت حسن روحانی شروع کند لاقل با سخت ان در ثواب زیارت زائران کربلا شریک باشد.ساخت این خط اهن بهتر از .برق وگاز مفت مجانی به عراق دادن است. جناب وزیر متاسفانه در دنیای سیاست امروزی، دیپلماسی التماس بویژه با کشورهای عربی بی فایده است. اینقدر ایمپالس ضعف نفرستید.