فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله) در مورد اقسام بیمه

فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
اقسام بیمه
١ – بیمه های کارآفرین، عمر و سرمایه

سؤال:نظر شما در مورد بیمه کارآفرین یا بیمه عمر و سرمایه چیست؟ آیا استفاده از چنین بیمه ای جایز است؟

جواب: هرگاه شرایط عامّه قراردادها در آن جمع باشد مانعی ندارد.

٢ – بیمه عمر

سؤال:اینجانب خود را بیمه کرده ام. بیمه این مجموعه به این صورت می باشد که در طول سی سال در صورتی که برای من حادثه ای پیش بیاید که منجر به فوت و یا هر صدمه دیگر هم از نظر مالی و هم از نظر خسارت شود، به خانواده من تا سقف صد میلیون تومان کمک می کنند. همچنین در صورتی که بعد از سی سال به من هیچ صدمه ای وارد نشود، بیمه مرا بازنشسته اعلام می کند و حدود یک میلیارد به من به عنوان حق بازنشستگی می دهد. می خواهم بدانم این پول صحیح و حلال است یا خیر؟

جواب: این نوعی قرارداد است و آنچه در مقابل آن می گیرند مانعی ندارد.

٣ – بیمه عمر

سؤال:در قراردادهایى که امروزه به اصطلاح «بیمه عمر» نامیده مى شود، بیمه گر با بیمه گذار قراردادى را منعقد مى سازد و طىّ آن تعهّد مى کند در قبال مبلغى که ماهیانه دریافت مى کند در زمان انقضاى مدّت، مبلغ معیّنى را به بیمه گذار بدهد و هر گاه در اثناى مدّت قرار داد بیمه گذار فوت کند، بلافاصله تمامى آن مبلغ را به فرد یا افرادى که نام آنها در قرار داد (به عنوان منتفع) ذکر گردیده ـ که ممکن است یکى از ورّاث یا غیر از ورثه باشد ـ بپردازد با عنایت به فرض مذکور بفرمایید:

الف) آیا اساساً انعقاد چنین عقدى صحیح است؟

ب) آیا وجه پرداختى بیمه به منتفع، بعنوان ما ترک متوّفى محسوب مى شود؟

جواب: عقد بیمه عقد صحیحى است، البتّه باید شرایط کلّى عقد، مانند عقل و بلوغ و اختیار و روشن بودن امور مربوط به قرارداد، در آن رعایت شود و باید طبق آن عمل شود.

وجه مزبور جنبه ارث ندارد و باید طبق ضوابط بیمه، عمل شود.

٤ – ماهیت بیمه عمر

سؤال:نظر مبارک خود را نسبت به سؤالات زیر بیان فرمایید:

1ـ بیمه عمر، از عقود است یا ایقاعات؟ آیا از عقود و ایقاعات متعارف و داراى عنوان فقهى است، یا عناوین موجود منطبق بر آن نیست؟

2ـ بیمه عمر، از نوع وصیّت عهدى است، یا تملیکى؟

3ـ با توجّه به ماهیّت بیمه عمر، آیا شخص بیمه شده مى تواند مبلغى را که پس از فوت توسّط بیمه محاسبه و پرداخت مى شود، سهم بندى نماید، و براى اشخاصى ـ اعمّ از ورّاث شرعى، و غیر آن ـ وصیّت کند.

4ـ در صورتى که بیمه شده، هیچ فرد و سهمى را مشخّص ننماید، طبق قوانین موجود بیمه، مبلغ پرداختى توسّط بیمه عمر به صورت مساوى به ورّاث قانونى پرداخت مى گردد. آیا این نحوه تقسیم منطبق بر فتاواى فقهى حضرتعالى مى باشد؟

جواب 1 تا 4: بیمه یکى از عقود مستحدثه است که در عرف عقلا معمول است، و چنانچه شرایط عامّه عقود در آن جمع باشد، شرعاً اشکالى ندارد، و باید طبق قرار دادى که بسته شده عمل شود، و مى توان سهمیّه افراد مورد نظر را به صورت درصدى، نه ریالى، تعیین کرد، و مشمول ادّله وجوب وفابه عقد است.

٥ – بیمه جامع زندگی

سؤال:شرکت بیمه ایران پیشنهاد بیمه جامع زندگی به من داده است. بدین صورت که من به دلخواه خودم مبلغی به عنوان سرمایه در هر سال که مدت آن حداکثر 30 سال است به علاوه درصد تورم سالانه آن به عنوان بیمه می پردازم. من برای سال اول 500000 و درصد تورم 10 درصد انتخاب کردم و پایان 30 سال حدود 84 میلیون تومان باید بپردازم. شرکت بیمه در پایان سی سال مبلغ 243 میلیون به من برمی گرداند یا یکجا یا به صورت مستمری. این مبلغ چه حکمی دارد؟

جواب: در صورتیکه با پولی که شما می دهید کار اقتصادی درآمدزایی انجام می دهند و از منافع آن به اضافه سرمایه مبلغ مزبور را به شما می دهند، اشکالی ندارد.