بازدید 16600
آیدین آغداشلو درباره شکل‌گیری مفهوم ایران؛

روح بزرگ ایران را در اسراری که این سرزمین در خود دارد، کشف کردم

من تجربه زندگی در شمال و رشت را دارم، ولی زبان مادری من ترکی است و خاستگاه من همه بخش‌های ایران. به همین دلیل است که من همه ایران را گشتم. نه این‌که هویت گم شده‌ای داشته باشم که بخواهم آن را بیابم. همه جای ایران خاستگاه من است. آن بخشی از کارهای من که به یادآوری سرزمین اختصاص دارد، به همان فرهنگ یکپارچه نظر دارد...
کد خبر: ۸۸۷۸۹۴
تاریخ انتشار: ۰۶ فروردين ۱۳۹۸ - ۱۴:۳۳ 26 March 2019

روح بزرگ ایران را در اسراری که این سرزمین در خود دارد، کشف کردم.آیدین آغداشلو، نقاش و نویسنده برجسته ایران تأکید دارد وقتی ما مسأله حفظ روح ایرانی را نداشته باشیم، در مقابل این جهان فعال و متلاطم دچار نوعی خودباختگی عمیق می‌شویم و چون هیچ شناختی از خودمان نداریم و نمی‌دانیم از کجا آمده‎ایم، ممکن است جذب هر چیزی بشویم. این خودباختگی معمولاً نتیجه خوبی ندارد، چون چیزهایی که اخذ می‌کنیم معلوم نیست با چه شناختی اخذ شده‎اند.

به گزارش «تابناک»؛ آیدین آغداشلو نقاش، گرافیست، نویسنده، منتقد فیلم و... جزو تئوریسن‌های مطرح هنری است. گفت‌وگو با آیدین آغداشلو - شاید ناخواسته - از چیستی و ماهیت مفهوم وطن و مصداق آن برای ما «ایران» آغاز شد. شاید بنا به این صلاحدید که قبل از بررسی شکل‌ این مفهوم در زندگی یک هنرمند، اول باید دید که خود مفهوم از کجا آمده و چگونه در فرهنگ معاصر ایرانی موضوعیت پیدا کرده است.

آغداشلو در جریان این گفت‌وگو با سالنامه ایران، از انقلاب مشروطه به عنوان مبدأ شکل‌گیری مفهوم معاصر «وطن» یاد می‌کند و از تفاوت‌های مفهوم جغرافیایی «وطن» پیش از مشروطه و تلقی هستی‌شناختی از آن پس از مشروطه می‌گوید. پس از شرح این توضیحات بود که از او درباره آغازگاه آشنایی و دریافتش از مفهوم «وطن» پرسیده شد.

آغداشلو در مواجهه با این پرسش که «اولین باری که به‌طور جدی به مفهوم «ایران» فکر کردید، کی بود؟» گفت: شکل‌گیری مفهوم «ایران» برای من صورت خاصی داشته. من از یک خانواده مهاجر می‎آیم که در این سرزمین پذیرفته شدند. من در ایران به دنیا آمدم و محل این تولد در شناخت من از هویتم خیلی تأثیر داشت. در زندگی هرکسی لحظه‌ای فرامی ‌رسد که آدم دنبال هویت خودش می‌گردد و من وقتی آن لحظه را با ایران پیدا کردم، دیگر هرگز آن را وانگذاشتم. سعی کردم زبان وطنم را بیاموزم که از مظاهر ایرانی بودن است و این خیلی به من کمک کرد. ضمن این‌که خواندن تاریخ این سرزمین بخش مهمی از شناخت فرهنگ و تمدن آن است.

روح بزرگ ایران را در اسراری که این سرزمین در خود دارد، کشف کردم.

او درباره تأثیر مطالعه تاریخ به ترغیبش برای مشاهده جغرافیای ایران اظهار داشت: به هر حال، جغرافیای عرصه تاریخ است و مطالعه این دو در کنار هم طبعاً هم جذاب‌تر است و هم راهگشاتر. به همین دلیل، کمتر جایی در ایران هست که من ندیده باشم. خصلت‌های قومی به ظاهر متفاوت در اقوام ایرانی را در حقیقت یکپارچه یافتم و این یکپارچگی خیلی خیلی برای من مهم شد. اصلاً عمده‌ترین چیزی که کشف کردم، همین یکپارچگی بود. دلبستگی من به این یکپارچگی بود و این مفهوم خاصی که دائم شکلش برای من مشخص‌تر شد. در شمال تجربه سرزمین‌های بارانی را دیدم و در کویر تجربه‎ای دیگری را.

بیشتر بخوانید

آغداشلو در پاسخ به این پرسش که «مهاجر بودید و بعد در رشت ساکن شدید و بعد به تهران آمدید و جاهای مختلف ایران را هم دیده‌اید و در آنجا تجربه‌هایی داشته‌اید. خاستگاه جغرافیایی و فرهنگی خود را در کجا می‌دانید؟» گفت: من تجربه زندگی در شمال و رشت را دارم ولی زبان مادری من ترکی است و خاستگاه من همه بخش‌های ایران. به همین دلیل است که من همه ایران را گشتم. نه این‌که هویت گم شده‌ای داشته باشم که بخواهم آن را بیابم. همه جای ایران خاستگاه من است. ظاهرهای متراکم و پراکنده در اقوام و مناطق ایران مرا معطل نکرد و گول نزد.

این نقاش درباره تأثیر شناختش از تنوع و در عین حال یکپارچگی فرهنگی ایران در آثارش، خاطرنشان کرد: آن بخشی از کارهای من که به یادآوری سرزمین اختصاص دارد، به همان فرهنگ یکپارچه نظر دارد؛ فرهنگ یکپارچه‌ای که من همیشه چه وقتی درس دادم و چه وقتی نوشتم، اشاره کرده‌ام به این‌که این روح بزرگ ایران است. این روح بزرگ را من در اسراری که این سرزمین در خود دارد، کشف کردم. این کشف در نگاه اول شاید آسان نباشد اما اگر مماشات کنید حتماً به آن می‌رسید. این روح بزرگ یکپارچه قبل و بعد از اسلام همیشه وجود داشته و در طول زمان تداوم پیدا کرده است.

آغداشلو درباره تجربه حفظ این روح ایرانی در مواجهه و قرائت نظریه‌های غربی، خاطرنشان کرد: آنچه به عنوان «ایرانیت» مطرح می‌شود، در واقع شکل کلی‌اش برمی‌گردد به این که ما روح بزرگ ایران را کشف کنیم و ببینیم که این روح بزرگ در چه چیزهایی متجلی می‌شود. اگر این را بدانیم دیگر یک خط کلی نیست و می‌شود اجزایش را پیدا کرد و بخش‌های مختلف آن را دید. یعنی بدانیم که این دین و آیین آن است، این زبان آن است، این هنرش است و همین طور سایر اجزای فرهنگی آن را بشناسیم.

او ادامه داد: وقتی که ما این اجزا را بشناسیم آن وقت است که می‌توانیم حفظش کنیم؛ یعنی حفظ کردن دست نمی‌دهد مگر موقعی که بتوانیم آن را کشف کنیم. وقتی بدانیم چه چیزی جزو عناصر اصلی روح بزرگ ایران است، آن وقت وظیفه عمده‌ای بر عهده ما قرار خواهد گرفت. این وظیفه عمده در حقیقت از زبان شروع می‌شود که سازنده اجزای مختلف فرهنگ است. ایرانی بودن فقط به اهل آب‌وخاک آن بودن نیست؛ به این است که چطور می‌توانیم از زبان آن حراست کنیم.

این هنرمند تأکید نمود: من همیشه فکر کرده‌ام که به عنوان یک ایرانی، مسأله این حفظ و حراست را داشته‌ام. من سعی کردم روی زبان فارسی کار کنم. وقتی از رشت به تهران آمدم و بقیه عمرم را در اینجا مقیم شدم، سعی کردم فارسی را درست بشناسم و درست به فارسی حرف بزنم، کار کنم و بنویسم. در مورد آثار هنری همین طور. برای من خیلی‌خیلی مهم بود که آثار هنری را در این فرهنگ بشناسم و این تأثیر فوق‌العاده مستقیم می‌گذاشت روی آثار. شما این آثار و عناصر را نمی‌توانید از کارهای من تفکیک کنید و من اصلاً با آنها شناخته می‌شوم.

او در پاسخ به این که «فکر می‌کنید کمرنگ شدن دغدغه شناخت و حفظ روح ایرانی، چقدر به هنر و به‌طور کلی فرهنگ و زیست ایرانی لطمه زده و می‌زند؟» گفت: وقتی ما مسأله حفظ روح ایرانی را نداشته باشیم، در مقابل این جهان فعال و متلاطم دچار نوعی خودباختگی عمیق می‌شویم و چون هیچ شناختی از خودمان نداریم و نمی‌دانیم از کجا آمده‎ایم، جذب هر چیزی ممکن است بشویم.

آغداشلو افزود: این خودباختگی معمولاً نتیجه خوبی ندارد، چون چیزهایی که اخذ می‌کنیم معلوم نیست با چه شناختی به دست آمده باشد. ما فقط ظاهر را اخذ می‌کنیم و خیلی مدت است که این اتفاق افتاده. ما این ظاهر را اخذ می‌کنیم بدون این که باطن داشته باشیم. بنابراین موجودی می‌شویم که روی هیچ چیزش نمی‌شود حساب کرد. در واقع نه روی آن چیزی که اخذ کرده و نه روی آن چیزی که خودش داشته و نمی‌داند چیست. پس به نظر من کلید حفظ فرهنگ و روح ایران وقوف به آن و شناخت آن است. شناختی که با خودش تعهد می‌آورد.

سلام پرواز
خیرات نان
بلیط اتوبوس
تبلیغات تابناک
اشتراک گذاری
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۲
در انتظار بررسی: ۷
انتشار یافته: ۱۳
زنده باد.
یه عده ای میخان جمهوری اسلامی را به جمهوری فارسی تبدیل کنند
کشور وقتی معنا پیدا میکند که به همه هویتا احترام قاعل شود
پاسخ ها
سراب
| France |
۲۲:۲۷ - ۱۳۹۸/۰۱/۰۶
ما هیچوقت جمهوری نبودیم
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۲:۲۸ - ۱۳۹۸/۰۱/۰۷
دقیقا چه کسانی میخوان؟دقیقا چه کسانی؟بر اساس کدوم سند و مدرک؟نکته بعد اینکه یک عده از قومگرایان هم به شدت سعی می کنند به اسم "احترام به هویت"ومسائلی ازین دست، نگاه ملی نسبت به ایران را در ایران تضعیف کنند و به شدت در صدد تضعیف جایگاه زبان فارسی (که یکی از ارکان وحدت ملی در ایران هست و متعلق به هیچ قومی در ایران نیست)هستند وحتی عده ای ازاونها هم به شدت سعی می کنند با ژست های به ظاهر منطقی برای عده ای،در ادامه یک سری مطالباتی که کاملا در راستای گسست فرهنگی و اجتماعی در جامعه
ایران هست را هم مطرح کنند
ناشناس
| - |
۱۴:۲۲ - ۱۳۹۸/۰۱/۰۷
بله باید به تمام اقوام ایرانی احترام گذاشت
تعداد هنرمندها که همه امکانات چه مردمی چه حکومتی در اختیارشون هست بسیار معدود است. دانشگاه ها و فضای مجازی و سابقا صدا و سیما فقط به یه عده کمی از نقاش ها، بازیگرها و سایر هنرمندان توجه میکنن مثلا شجریان فرشچیان و همین آقای آغداشلو. اکثر هنرمندها و جوانان کلا کوچکترین امکاناتی ندارند سال ها پشت در نمایشگاه ها باید آرزو اکران یه کار کوچیکشون بدون رانت و پارتی رو بکشن.
این آقایون هنرمند مثل آغداشلو و شجریان و فرشچیانم تو خارج از کشور کیف و حال میکنن و ککشونم نمی گزره جوان های هنرمند ما همینجوری استعداداشون داره هدر میره
زنده باد اقای اغداشلو. اینها سرمایه ها یی هستند گوشه گیر شدن و فقط فکر درستشون خدا میدونه چقدر می ارزه. ولی کی ارزش میده به فکر و کار درست. نمونش همین عادل فردوسی پور. توی حیطه کاری خودش اون هم یک سرمایه هست ولی ببینید با سرمایه ها چه می کنند. یک عده نو ظهور که هیچ چیز در چنته ندارند الا خسادت و میل تخریب
با اقای اغداشلوی عزیز موافقم. کسی که نداند از کجا می اید هرگز نخواهد دانست که به کجا می رود.
گفته میشود آیدین آغداشلو نوه " خورشید بانو ناتوان" شاعر، ادیب و نقاش اهل شوشا میباشد
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۰۷:۵۳ - ۱۳۹۸/۰۱/۰۷
شوشا ؟؟ کجا هست اصلا ؟؟
به عنوان منتقد آقای آغداشلو فقط با این جمله اش صددرصد موافقم : " خودباختگی معمولا نتیجه خوبی ندارد " .
قابل توجه خود ایشون !
درود برایران واحدوبزرگ با رنگها وزبانها وقومیتهای متنوع ودرعین حال یکپارچه
کسی که به زبان مادریش احترام نمی گذارد ،چطور میخاد به فرهنگ و زبان فارسی خدمت کنه ؟
برچسب منتخب
# غزه # ماه رمضان # عید نوروز # کاظم صدیقی # دعای روز هشتم رمضان # دعای سال تحویل
وب گردی