آیین مذهبی مردم خلخال در آستانه محرم

مراسم مذهبی و سنتی «قاراقارا» یکی از آئینهای دیرینه مردم منطقه تاریخی خلخال محسوب می‌شود. این مراسم هر چند در سال‌های اخیر از رونق افتاده است ولی همچنان در شهرستان خلخال و روستاهای همجوار این شهر اجرا می‌شود. در گذشته این مراسم علاوه بر آئین مذهبی دینی جلوه دیگری، همچون حسن همکاری و تعاون اهالی در تهیه هیزم مساجد، اما به علت توسعه و رشد تکنولوژی و جایگزینی سوخت فسیلی، و سوخت های فرآورده های نفتی، بعد مذهبی و سنتی این آئین باقی مانده و در شهر خلخال فقط به صورت نمادین اجرا می شود. در آخرین جمعه ماه ذی الحجه و در برخی مواقع یک یا دو روز مانده به ماه محرم این آئین مذهبی برگزار می‌شود، قارقارا در فرهنگ کنونی آذربایجان به درخت قطور و بلندی اطلاق می‌شود که پارچه‌های متنوعی از جمله مشکی بواسطه رفع نیاز و نذر و حاجات به آن می‌بندند. درخت قارقارا که در واقع به نشانه و نماد برافراشته کردن علم عزای امام حسین (ع) گفته می‌شود.قارقارا در خلخال توسط شخصی که درخت را نذر کرده و در یکی از باغات نگهداری و با آئین خاصی و با تشکیل دسته عزاداری از محل باغ که درخت در آن واقع شده است با قطع درخت بر روی دوش گذاشته و از مسافت دور آن را به میدان اصلی شهر (میدان مساجد مرکزی و قدیمی) با مراسم تعزیه و عزاداری حمل می کنند.

مراسم قارقارا علاوه بر فلسفه اصلی یکی از نشانه‌های شروع محرم محسوب می­‌شود. علت اینکه درخت از قدیم الایام نزد ایرانیان دارای تقدس بوده است به همین جهت پوشاندن درخت قارقارا به پارچه و شال سیاه عزاداری امام حسین (ع) را بر تن درخت میپوشانند و یکی از وجه تسمیه قارقارا همان به درختی اطلاق می شود که پارچه سیاه عزا بسته اند و برخی از ریش سفیدان قارقارا را در زبان آذری یادبود علم حضرت ابوالفضل عباس (س) بوده که به عنوان سمبل و نمود علم روز عاشورا حضرت عباس(ع) است که این درخت پس از تغییر ماهیت ظاهری و رنگ عزا گرفتن در میدان اصلی شهر نصب می شود و تا آخر محرم در آنجا قرار دارد.