تلاش هاي تحسين برانگيزي كه مردم محلي براي احياي تالاب هامون مي كنند

در شرایطی که در بسیاری از مناطق جغرافیایی کشور، خواسته یا ناخواسته تلاش هایی در راستای تخریب محیط زیست می شود و در برخي موارد، مردم محلی نيز در شکل گیری آن موثر هستند، جمعي از مردم استان سیستان و بلوچستان در حرکتی تحسین برانگیز، تلاش هایی را برای احیای تالاب هامون آغاز کرده اند؛ تلاش هايي که مورد تأیید کارشناسان نیز هست و انتظار می رود، با حمايت مسئولان ادامه داشته باشد.

به گزارش «تابناک»؛ در روزهای اخیر، جمعی از مردم محلی شمال شرق استان سیستان و بلوچستان با هدف حفظ و تقویت شرایط موجود تالاب هامون در آن مناطقی از تالاب که هنوز آب یا رطوبت نسبی دارد، اقدام به کاشت ني کردند تا با این كار پوشش گیاهی و حیات جانوری این اکوسیستم حیاتی استانشان را از نابودی نجات دهند.

در ضرورت احيا و حفظ حيات تالاب هامون، همين بس كه اكوسيستم فعال تالاب هامون، همواره زمينه شكوفايي اقتصادي منطقه را فراهم كرده و در بخش هايي مثل صيادي، مرتع داري، صنايع دستي و گردشگري به شرايط اشتغال بخش عمده اي از جمعيت منطقه را ايجاد كرده است.

از كاركردهاي اقتصادي تالاب هامون كه بگذريم، حيات اين اكوسيستم طبيعي، زمینه اي را فراهم مي كند كه پوشش گياهي و حيات جانوري منطقه حفظ و آب و هواي منطقه به شكل باوررناپذیري تعديل شود.

حذف بسترهايي كه به توليد ريزگرد كمك مي كند، كاركرد ديگري است كه اگر تالاب هامون خشك شود، امان را از مردم منطقه خواهد بريد.

همين كاركردهاي مفيد و بي شمار تالاب هامون به عنوان بزرگ ترين درياچه آب شيرين ايران است كه مردم محلي را ترغيب كرد تا با نوآوري هاي تحسين برانگيزي چون كاشت ني در بستر تالاب به استمرار حيات آن كمك كنند.

نیزارهای حاشیه و داخل بستر دریاچه هامون كه به كمك مردم كاشته مي شود، زیستگاه مناسبی برای پرندگان مهاجر خواهد بود و باعث مي شود، پرندگان در میان این نیزارها تخم‌گذاری كنند و جوجه‌های خود را پرورش دهند.

از طرفي هم با ريشه دواندن اين نيزارها در خاك، شرايطي فراهم مي شود كه حتي در هنگام خشك شدن بسترهاي خيس كنوني، به دليل وجود پوشش گياهي توليد ريزگرد و گرد و غبار به حداقل ممكن برسد.

حركت مردمي و خوبي كه در استان سيستان و بلوچستان آغاز شده، از آن جهت قابل توجه و مورد تأكيد است كه دانسته شود در بسياري از مناطق كشور، مردم عادي يا در مقابل تهديدهاي زيست محيطي محل زندگي خود بي اطلاع هستند و يا بعضاً در تشديد اين تهديدها نقش دارند.

 

با اين حال، هنوز موضوعي درباره اين اقدام مورد سؤال است، نظر مسئولان و متخصصان مربوطه به تأثير كاشت ني در حفظ حيات تالاب و نقش آفريني سازمان هاي دولتي در اين مسير است.

مهندس ابوالفضل آبشت، مدير تالاب هاي بين المللي ايران در اين باره به «تابناك» گفت: كاشت اين نيزارها توسط سازمان مردم نهاد، محلی به نام ناجیان هامون با هماهنگی اداره کل محیط زیست سيستان و بلوچستان و در قسمت هایی از تالاب هامون ـ که در گذشته نی زار بود ولي در اثر پایین رفتن سطح آب دریاچه اين پوشش گياهي از بين رفت ـ انجام شد.

آبشت افزود: این اقدام مورد تأیید اداره کل محیط زیست استان است و قطعاً به احیای اکولوژیک دریاچه هامون کمک خواهد کرد.

اين مقام مسئول در مورد نقش سازمان هاي دولتي و به ويژه سازمان محيط زيست در فرايند احياي تالاب هامون بيان كرد: تعامل و همکاری میان دستگاه‌های اجرایی استان سیستان و بلوچستان با محیط زیست، یکی از الزام های اصلی هر نوعی حرکتی برای احیا و حفظ این تالاب است که در همین زمینه، تفاهم نامه ای با محوریت سازمان محیط زیست تدوین شده و امید داریم با تقویت همکاری‌ دستگاه های اجرایی مرتبط با احیای تالاب هامون، بتوان با یک برنامه مدیریتی قوی و با مشارکت آحاد افراد جوامع محلی، مشکلات این تالاب مرتفع شود.

مدير تالاب هاي بين المللي ايران، در مورد شرايط کنونی تالاب هامون نيز گفت: بنا بر اطلاعات به دست آمده، وضعیت دریاچه هامون از تصاویر ماهواره ای و گزارش همکاران ما در اداره کل حفاظت محیط زیست استان سیستان و بلوچستان نسبت به چند سال گذشته بهتر است.
 
وي تأكيد كرد: در ماه هاي گذشته و در بخش میانی و جنوبی (پوزک و هیرمند) آبگیری خوبی اتفاق افتاد و ۳۰ میلیون مترمکعب از حقآبه ۶۰ میلیون مترمکعبی دریاچه با همکاری وزارت نیرو و هماهنگی سازمان محیط زیست رهاسازی شد كه به حفظ حيات تالاب كمك شاياني كرد و  ۳۰ میلیون مترمکعب باقی مانده نيز در زمان مناسب و با هماهنگی سازمان رهاسازی خواهد شد.

بنا بر آنچه آمد، گویا در سال جاري در پي مجموعه اي از اقدامات هماهنگ مردمي و دولتي، شرايط كلي درياچه هامون نسبت به سال هاي گذشته، تغييرات محسوسي داشته و اين موضوع اثبات مي كند كه هرگاه در برابر يك تهديد زيست محيطي، رفتاري عاقلانه و جمعي در پي گرفته شود، غلبه بر مشكلات ممكن مي شود.

با اين حال، نبايد اين موضوع كه بی گمان در مجموع نيازهايي كه تالاب هامون به اقدام انساني دارد، اندك است موجب شود كه مردم و مسئولين نسبت به آينده تالاب و تلاش براي حفظ حياتش بي توجه باشند؛ وضعيتي كه اگر رخ دهد به دليل شكنندگي و حساسيت اكوسيستم تالاب، خيلي سريع خسارات خود را دوباره نمايان خواهد كرد.