زادروز پدر علم حسابداری ایران و حذف شوروی از معاملات ابریشم

مهمترین خبرهای اقتصادی 3 اردیبهشت عبارتند از: زادروز پدر علم حسابداری ایران، حذف شوروی از معاملات شرکت ابریشم ایران، زادروز برتیل اوهلین، نوبلیست اقتصاد و استقلال اریتره.

به گزارش تابناک اقتصادی، تاریخ اقتصاد ایران و جهان آینه ای است تمام نما از رویدادهای اقتصادی که در گذشته رخ داده است و بیانگر ریشه های تاریخی بسیاری از واقعیت های امروز ایران و جهان است. موضوع "اقتصاد ایران و جهان در گذر زمان" در این نوشتار به وقایع تاریخی سوم روز اردیبهشت ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است. 

3 اردیبهشت 1300: چنین روزی سالروز تولد فضل‌ الله اکبری،(1300-1384) پدر حسابداری و نخستین استاد حسابداری در ایران است. وی عضو هیات علمی و رئیس دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی (مدیریت) دانشگاه تهران بود. دکتر فضل ‌الله اکبری بعد از دریافت دیپلم متوسطه، در دانشکده حقوق دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت و مدرک کارشناسی خود را از این دانشکده گرفت. ایشان با بهره ‌مندی از بورس تحصیلی به آمریکا رفته و در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و دانشگاه استنفورد به تحصیل پرداخت و در رشته مدیریت بازرگانی با گرایش حسابداری دکترا دریافت کرد. بعد از دریافت مدرک دکترا به ایران بازگشت و در موسسه علوم اداری به تدریس پرداخت و در سال ۱۳۳۷ به‌عنوان اولین مدرس حسابداری با درجه دانشیاری به عضویت هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه تهران پذیرفته شد. دکتر فضل‌الله اکبری پس از تاسیس دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران، به مدت ۸ سال رئیس این دانشکده بود. پس از سال ۱۳۵۰، به سمت معاون آموزشی و پژوهشی وزارت علوم و آموزش عالی برگزیده شد و همزمان به تدریس رشته حسابداری در دانشگاه ‌ها و موسسات مختلف آموزش عالی به ویژه بانک ملی ایران پرداخت. پس از انقلاب در اوایل سال ۱۳۵۸ در سمت استادی دانشگاه بازنشسته شد و از اوایل دهه ۱۳۶۰ با مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی همکاری کرد. کتاب و مقالات مختلفی که در این دوران توسط ایشان تالیف و تدوین و توسط سازمان حسابرسی منتشر شده دستاورد این دوران پربار است. دکتر فضل‌الله اکبری پس از یک دوره تدریس در دانشگاه های آمریکا و انگلستان، از میانه‌های دهه ۱۳۷۰ به ایران بازگشت و در فروردین 1384 درگذشت. 

3 اردیبهشت 1311: خبر منتشر شده از مجلس در این روز به لایحه دولت راجع به معافیت درختان زیتون از تادیه مالیات برمی‌گردد. بر اساس این قانون دولت مجاز است کلیه اشجار زیتون را که در سال 1307 کاشته شده یا بعدا غرس شود؛ تا آخر سال 1326 از تادیه مالیات معاف دارد. شرکت ابریشم ایران نیز در این روز خبری را به خود اختصاص داده است که بر اساس آن، این شرکت، سهم شوروی را از شرکت پرس شولک که میان امین ‌التجار بوشهری و نمایندگی تجارتی شوروی مشترک بوده، خریده و نمایندگی شوروی دیگر شرکتی در موسسات و معاملات پیله و ابریشم ندارد. نرخ پوند در این روز برخلاف روزهای قبل که بازار آرامی را سپری می‌کرد، دوباره روند افزایشی خود را آغاز کرده است. به این ترتیب نرخ هر پوند در بازار ایران به 102 ریال رسیده اما خریداری نیز ندارد. شوروی که پس از انقلاب اکتبر، برای مدتی به مسائل داخلی خود مشغول بود همکاری و اتحاد با سایر کشورها را در دستور کار خود قرار داده است تا به این ترتیب بتواند دایره نفوذ انقلابش را در جهان گسترش دهد. از جمله این اتحادها، می‌توان به اتحاد شوروی و فنلاند اشاره کرد که بر اساس خبر مندرج در جراید، برای حل‌ و فصل اختلافات به امضای دو کشور رسید و عهدنامه عدم تعرضی که چندی قبل میان دو کشور بسته شده بود را تکمیل کرد. اتحاد با ژاپن دیگر اتحادی است که سیاستمداران شوروی به آن اقدام کرده‌اند. این در حالی است که آنها قویا همکاری با هم در عملیات تروریستی در منچوری را تکذیب می‌کنند. افزایش حقوق گمرکی در انگلیس دیگر خبر اقتصادی دیگر امروز است. به این ترتیب برای آهن و فولاد حقوق گمرکی به میزان 20 الی 33 درصد پیش‌ بینی شده که نشان از بسته شدن درهای کشورها به روی هم دارد تا در سال ‌های بعد سیاست گشودگی درها به روی اقتصاد سایر کشورها جایگزین این سیاست شود.

23 آوریل 1899: برتیل اوهلین، اقتصاددان و سیاستمدار سوئدی در 23 آوریل سال 1899 در شهر كليپان سوئد به دنیا آمد. اوهلین در سال 1977 به همراه جیمز مید نوبل اقتصاد را به خاطر مشارکت در شکل‌گیری نظریه «تجارت بین‌الملل و جریان‌های سرمایه» به دست آورد. او علاوه بر سه دهه استادی دانشگاه از سال 1944 تا 1967 رهبر حزب سوسیال لیبرال سوئد، بزرگ‌ ترین حزب این کشور بود. اوهلين مدت 30 سال يعني از 1938 تا 1970 عضو مجلس سوئد بود. برتيل اوهلين نخستين بار در سال 1929 با مخالفت با نظر كينز در مورد نحوه جبران خسارات جنگ جهاني اول توسط آلمان‌ها شناخته شد. در واقع، اوهلين نظريه موازنه پرداختها از نظر درآمدي را كه كينز بعدا آن را به نام خود به ثبت رساند، مورد سوال قرار مي ‌داد، در حالي كه كينز نظريه كلاسيك كه مطابق آن تغيير قيمت – و نه درآمد – باعث ايجاد تعادل در موازنه پرداختها مي‌گردد را مورد بحث قرار مي‌ داد، اما اوهلين با تاليف كتاب «تجارت ناحيه ‌اي و بين‌ المللي» كه در سال 1933 منتشر شد، به طرح مسائل تازه ‌ای در اقتصاد پرداخت. همين كتاب بود كه در واقع جايزه نوبل در اقتصاد را سرانجام نصيب او كرد. اوهلين با استفاده از مقاله ‌اي كه استادش الي هكشر نوشته بود به اين نظريه رسيده بود كه هم تجارت ناحيه‌ اي و هم تجارت بين ‌المللي وسايلي هستند كه به كمك آن مبادله كالاها و خدمات توليد شده توسط عوامل توليد صورت مي‌گيرد، زيرا كه خود اين عوامل قابليت جابه‌جايي چنداني ندارند و مثلا زمين اساسا قابل جابه‌جايي نيست. بنابراین، قيمت‌ هاي نسبي در مناطق جغرافيايي مختلف بستگي دارد به كميابي نسبي عوامل توليد در اين مناطق. نظریه هکشر-اوهلین نشان داد که حتی اگر فناوری تولید در ملت‌ های مختلف با هم یکسان باشد، باز هم ممکن است تجارت خارجی صورت گیرد. اوهلین در ماه اوت سال 1979 درگذشت.

23 آوریل 1991: مستعمره ایتالیایی اریتره از نواحی ساحلی اتیوپی و زمینهای مورد ادعای ترکان عثمانی در ۱۸۹۰ ایجاد شد. اریتره به صورت پایگاهی برای تسخیر اتیوپی (۱۹۳۵ تا ۱۹۳۶) از سوی ایتالیا استفاده گردید. در ۱۹۴۱ زمانی که ایتالیایی‌ ها از شرق آفریقا اخراج شدند، تحت حکومت بریتانیا درآمد.در ۱۹۵۲ این سرزمین به صورت ایالتی خودمختار با اتیوپی تشکیل فدراسیون داد ولی الحاق آن به عنوان یکی از استان‌های اتیوپی در ۱۹۶۲ شورشی را بر ضد اتیوپی آغاز کرد که تا ۱۹۹۲ به طول انجامید. در ۱۹۷۷ چریک‌ های اریتره ‌ای این سرزمین را تقریباً به طور کامل از وجود نیروهای اتیوپی پاکسازی کردند، ولی دولت مارکسیست اتیوپی با استفاده از سلاح‌ های شوروی به جنگ پرداخت و در سال بعد وضعیت را به عکس کرد. نهایتا همه ‌پرسی در اریتره در آوریل ۱۹۹۳ با اکثریتی جامع استقلال را مورد تائید قرار داد و طبق برنامه این سرزمین در ۲۴ مه ۱۹۹۳ به استقلال کامل رسید. لازم به ذکر است که جنگ جدایی طلبانه ی ۳۰ ساله، اقتصاد اریتره را متلاشی کرده ‌است. نیروی کار عمدتاً در بخش کشاورزی اشتغال دارد. همچنین بخشی از نیروی کار به پرورش دام برای پوست (کالای عمده صادراتی) می‌ پردازد. بارندگی ناکافی و غیر قابل اعتماد خطر دائمی برای اریتره محسوب می شود و تنها منبع عمده طبیعی این کشور، نمک است.

منابع: آرشیو روزنامه دنیای اقتصاد / ویکی پدیا