انحلال اداره تلگراف و تشکیل شرکت صادرات ایران در سال 1311

بیست و چهارم فروردین 1311 قرارداد انحلال اداره تلگراف در جراید منتشر می شود و دستور تشکیل شرکت صادرات و واردات ایران نیز صادر می گردد. گفتگوهای کنسرسیوم نفتی در چنین روزی و در سال 1333 آغاز می شود.

به گزارش تابناک اقتصادی، تاریخ اقتصاد ایران و جهان آینه ای است تمام نما از رویدادهای اقتصادی که در گذشته رخ داده است و بیانگر ریشه های تاریخی بسیاری از واقعیت های امروز ایران و جهان است. موضوع "اقتصاد ایران و جهان در گذر زمان" در این نوشتار به وقایع تاریخی بیست و چهارم فروردین ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است. 

24 فروردین 1311: قرارداد انحلال اداره تلگراف در میان اخبار منتشره در روزنامه اطلاعات 24 فروردین ماه 1311 از اهمیت خاصی برخوردار است. بر اساس این خبر شاه ایران، اعلیحضرت انگلیس درنظردارند مسائلی را که در نتیجه انحلال اداره تلگراف هند و اروپا به ظهور رسیده است، تصفیه کنند. 

تحویل اجناس انحصاری تیتری از روزنامه 80  سال پیش است که بر مبنای آن طبق دستور وزارت مالیه به اداره کل گمرکات، اداره های گمرکات سرحدی با شوروی مقدمات تحویل اجناس انحصاری قند و شکر و کبریت را فراهم کرده و در قسمت ساختمان، انبارهای لازمه جهت اجناس مزبور هر یک از دفاتر سرحدی به نوبه خود مشغول کار شده‌اند تا انبارهای مزبور را ساختمان نمایند. علاوه بر این برای کاهش قیمت کبریت، از موسسات اقتصادی شوروی کبریت خریداری و به بازار ایران وارد شده است. دیگر خبر اقتصادی این روز به تشکیل سندیکای تجارتی ایران برمی‌گردد و بر اساس آن مقدمات کار تشکیل شرکت صادرات ایران طی جلسات مختلف تکمیل و انجام شده است؛ هرچند که از طرف ریاست اداره تجارت به آقایان تجار تذکر داده شده که دولت در نظر نداشته و ندارد که به سندیکا یا شرکت صادراتی ایران انحصار ورود یا صدور را واگذار نماید. گفتنی است اضافه صادرات بر واردات در سال 1310 هفتاد و دو میلیون و 648 هزار و 649 ریال است این در حالی است که در سال 1309 واردات بر صادرات پیشی گرفته بود. 

24 فروردین 1333: 24 فروردین سال 1333 كنسرسیوم شركت ‌های عامل نفت ایران مركب از 22 كمپانی آمریكایی، انگلیسی، فرانسوی و هلندی رسما تاسیس شد. نمایندگان کمپانی‌های بزرگ نفتی نزدیک به چهار ماه در لندن به گفت‌وگو نشستند و پروژه بنیان کنسرسیوم بین‌ المللی نفت را برای پخش و فروش نفت ایران در لندن امضا کردند و بیست و دو نماینده برای گفت‌ وگو با دولت ایران رهسپار ایران شدند. چهار گروه گرد هم آمدند: نمایندگان ایران به سرپرستی علی امینی وزیر دارایی، فتح‌الله نوری اسفندیاری عضو شورای ‌عالی سازمان برنامه و مرتضی قلی بیات مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران. گروه دوم دولت انگلستان، گروه سوم دولت آمریکا و گروه چهارم نمایندگان کمپانی‌ های نفتی عضو کنسرسیوم بین‌ المللی. از ۳۱ فروردین تا ۲۰ اردیبهشت پنج نشست میان دولت ایران و انگلیس برگزار شد و هر یک ادعای خود را روی میز گذاشت، اما نشست‌ ها بی‌فرجام ماند. همزمان با گفت‌ وگوهای دو دولت از ۲۵ فروردین تا ۲۸ اردیبهشت شانزده نشست میان نمایندگان ایران و کنسرسیوم برگزار شد. دو پرسش بنیادین این بود که چه گروهی اداره عملیات نفتی را برعهده خواهد داشت و دیگر اینکه؛ کنسرسیوم بین ‌المللی در کجا ثبت خواهد شد. کنسرسیوم بین ‌المللی بر این نظر بود که خودش اداره نفت را بر عهده گیرد و کنسرسیوم بین ‌المللی در لندن به ثبت برسد؛ ولی خواست نمایندگان ایران این بود که کنسرسیوم بین‌ المللی به ‌عنوان کارگزار و نماینده عمل کند و در ایران نیز ثبت شود.

منبع:

آرشیو روزنامه دنیای اقتصاد