ایران با آزمایش موشکی کدام بند از قطعنامه 2231 را نقض کرده است؟

گویا دولت ترامپ به بهانه یک تفسیر مخدوش و تحریف شده از قطعنامه 2231 شورای امنیتی سازمان ملل متحد، در پی بهانه جویی و رویارویی خشونت بار با  ایران است. نگاهی دقیق به این قطعنامه، نشان می دهد که هیچ یک از گفته‌های دولت ترامپ درمورد برنامه موشکی ایران با واقعیات مندرج در آن همخوانی ندارد.

به گزارش «تابناک»؛ به خوبی مشخص شده است که نه دولت آمریکا و نه دولتمردان آن و نه هیچ کدام از تحلیلگران و رسانه‌های آمریکایی به این موضوع توجهی ندارند که برنامه موشکی و آزمایش های موشکی بالستیک ایران، هیچ ارتباطی با برجام و توافق هسته ای امضا شده میان ایران و 5 + 1 ندارد. برجام تنها مربوط به برنامه هسته ای و تکنولوژی های هسته ای بوده است و نه هیچ چیز دیگری.اما جنجال و آشوبی که اکنون دولت ترامپ بر سر برنامه موشکی ایران به راه انداخته است، تنها مربوط به تفسیری از قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد (20 جولای 2015) است که توسط طرف‌های مذاکره کننده در برجام، بعد از تصویب آن، امضا شده است.

قطعنامه 2231 شورای امنیت به صراحت بیان کرده است که تمامی تحریم های پیشین سازمان ملل متحد علیه ایران پایان می یابد. قطعنامه های قبلی شامل قطعنامه 1696 (سال 2006)، 1737 (سال 2006)، 1747 (سال 2007)، 1803 (سال 2008)، 1835 (سال 2008)، 1929 (سال 2010) و 2224 (سال 2015) همگی بر اساس این قطعنامه ملغی می شود.

موضوعی که دونالد ترامپ و تیم وی، بهانه و دستاویزی برای فشار بر ایران قرار داده اند، مربوط به جمله‌ای از همین قطعنامه 2231 است که از ایران «می خواهد» تا هشت سال بعد از اجرایی شدن توافق هسته ای، از هرگونه فعالیت مرتبط با موشک های بالستیک قادر به حمل کلاهک های هسته ای از جمله آزمایش های موشکی که در آن‌ها از این گونه تکنولوژی بالستیک استفاده شده باشد، خودداری کند.

این عبارت از قطعنامه البته در صفحه وب سایت رسمی شورای امنیت سازمان ملل متحد وجود ندارد، بلکه تنها در صفحه 99 سند رسمی 104 صفحه‌ای قطعنامه 2231 به همراه ضمایم آن دیده می شود.

نکته مهم آنکه این توافق به هیچ وجه ایران را از توسعه و ساخت سلاح های متعارف یا برنامه موشکی منع نکرده است. تنها از ایران «می خواهد» که اقدام به توسعه و طراحی تکنولوژی های قادر به حمل سلاح هسته ای خودداری کند. حتی به شکل صریح نیز توسعه و طراحی این تکنولوژی ها را برای ایران منع نکرده است.

واژه «درخواست» - Call Upon – به صراحت در این قطعنامه و با دقت انتخاب شده است زیرا هیچ یک از امضا کنندگان برجام و توافق هسته ای با ایران حاضر به ایجاد ممنوعیت صریح این مساله نبوده اند. همچنین شروط تعیین شده به این شکل هیچ گونه دستورالعمل مشخصی برای تنبیه ایران در صورتی که از این شروط تخطی کند، مشخص نکرده است، حال آنکه ایران قویاً بیان می کند، حتی از همین عبارت در قطعنامه نیز تخطی نشده است. معنی این مسأله آن است که سازمان ملل متحد قادر به وضع هیچ گونه تحریم جدیدی علیه ایران در این زمینه نیست، مگر آنکه از ابتدا یک قطعنامه جدید با دستور کار مشخص صادر شود.

نکته مهم اینکه همه بازرسان و کارشناسان هسته ای اذعان دارند که ایران هیچ گاه سلاح هسته ای در اختیار نداشته و امروز نیز برنامه‌ای برای ساخت سلاح هسته ای ندارد. در نتیجه هیچ کلاهک هسته ای وجود ندارد که روی موشک های بالستیک ایران قرار بگیرد.

تمام آنچه دولت ترامپ از هفته گذشته تا کنون بر سر این ماجرا صورت داده است، هیچ ارتباطی با برجام ندارد و تنها مربوط به قطعنامه 2231 شورای امنیت است. آنچه ایالات متحده اکنون در حال انجام آن است نوعی از اقدام یک‌جانبه است که مشخصات آن عبارتند از: تفسیر به رأی و اقدام خودخواسته و مستقل از سازمان ملل متحد. دولت ترامپ اکنون ایران را بدون هیچ دلیل مشخص قانونی و حقوقی هدف قرار داده است؛ آن هم در جایی که اساساً اختیار اقدام یکجانبه را نداشته و در صورت نقض قطعنامه، این ابتدا سازمان ملل متحد است که باید واکنش نشان دهد.

نکته اصلی مورد اعتراض ایالات متحده این است که آیا موشک آزمایش شده توسط ایران قادر به حمل کلاهک هسته ای بوده است یا نه. پاسخ ایران مشخص است: خیر. پاسخ آمریکا (و البته اسرائیل) این است: شاید. دولت ترامپ به سنت تندروهای کنگره انکنون در پی استفاده از هر بهانه و راهی برای خصومت با ایران است. این در حالی است که تصمیم سازان ایران در برابر این مسأله سکوت کرده اند. تندروهای سنا به دنبال آن هستند که کامل برنامه موشکی و توسعه سلاح های متعارف ایران را نابود کنند. ایران هزار و یک دلیل دفاعی و امنیتی برای ابقای این برنامه و همچنین تکنولوژی ماهواره ای دارد که وابسته به آزمون موشک های بالستیک است.

تحریم های اخیر دونالد ترامپ علیه ایران اساساً و در خوش‌بینانه ترین حالت، ضعیف و غیر قابل اثرگذاری است. این تحریم ها نهادها و اشخاص مرتبط با برنامه موشکی ایران را هدف قرار داده است. این تحریمی است که پیش از این نیز به گونه های متفاوت از سوی آمریکایی ها برقرار بوده است – دولت اوباما تحریم مشابهی را وضع کرده بود – در نتیجه اساساً تنبیه ایران به حساب نمی آید.

اما یک جمله از دونالد ترامپ موضوع این تحریم ها را جدی می کند و آن اینکه وی بیان کرده در مورد ایران هیچ گزینه ای از روی میز حذف نشده است. این جمله به خوبی نشان می دهد که ترامپ به دنبال بهانه جویی از ایران با هدفی مشخص است که اقدام نظامی می تواند بخشی از آن باشد.

این مسأله که دونالد ترامپ بر اساس یک تفسیر خودساخته و غیر واقعی از قطعنامه 2231 و بر سر موضوعی مانند آزمایش موشکی ایران به دنبال یک تخاصم یکطرفه و احتمالاً خشونت آمیز است، جدا جای تأمل دارد؛ اما دشمنی و کینه‌ورزی در حلقه کابینه جدید آمریکا به حدی وسیع و واضح است که پیش از این تقریباً بی سابقه بوده است. قطعاً این دشمنی و کینه‌ورزی بی مورد و اغراق گونه فرصت ایران برای اقدام‌ها مؤثر بین‌المللی و دیپلماتیک را افزایش می دهد.