یکی از منابع شناخت آداب و رسوم جامعه، سفرنامه‌ها و خاطرات افرادی است که گردشگری پیشه آنان بود. ایران هم به واسطه این که شاهراه ارتباطی تمدن‌های شرق و غرب است، در طول تاریخ پذیرای بسیاری از جهانگردانی است که در طول اقامتشان در سرزمینمان با اقوام و طوایف مختلف و جوامع شهری و روستایی مواجه بودند و حکایات و مطالب مهمی را در مورد خصوصیات این افراد در کتاب‌های خود آورده‌اند.
به گزارش جام جم آنلاین، مهمان نوازی یکی از اوصاف اقوام ایرانی بود که در بسیاری از نوشته ها و آثار این دسته از نویسندگان مورد تاکید قرار گرفته بود.
شاردن یکی از اروپاییان است که به عنوان تاجر و گردشگر در عصر صفویه به ایران آمد و مدت طولانی در سرزمینمان اقامت داشت.
وی درباره مهمان نوازی ایرانیان می نویسد: نکته ای که به نظر من در زندگانی ایرانیان... شایان تحسین است، مهمان نوازی آنهاست. هنگام صرف غذا، همیشه در خانه باز است. تمام کسانی که در منزل حضور دارند یا به طور غیرمترقب به منزل وارد می شوند و حتی نکرهایی که دم در مشغول نگهداری مرکوب می باشند، از خوراک سهمی دارند. تعداد حضار هنگام ناهار یا شام هر اندازه زیاد باشد، هیچ گونه اشکالی تولید نمی کند، چون کم می خورند. لذا همیشه غذا به قدر کفایت موجود می باشد. (شاردن، ج4، 1350، ص 174)
ادوارد براون محقق انگلیسی در این باره می نویسد: یکی از رسوم ایرانیان پیشباز و به بدرقه مهمان رفتن است. به این شرح که وقتی مسافری بخواهد بر آنها وارد شود، پس از آمدن او تا بیرون شهر یا تا فاصله ای دور از خانه به پیشبازش می روند... بدرقه یعنی هنگام از خانه بیرون شدن مهمان تا مسافتی به دنبال او رفتن، ناشی از مهر و یگانگی است و ایرانیان می گویند هر گاه کسی را بدرقه کردند، معلوم می شود که او را دوست می دارند. (ادوارد براون، یکسال در میان ایرانیان، ص 156)
پولاک طبیب مخصوص ناصرالدین شاه نیز مطالب فراوانی درباره مهمان نوازی ایرانی ها دارد. وی در سفرنامه خود می نویسد: هیچ چیز برای ایرانی غم انگیزتر از آن نیست که ناگزیر باشد غذای خود را در تنهایی بخورد. حتی در طبقات کم درآمد این مطلب مصداق دارد.
البته او اشاره ای هم به هزینه های زیاد و اسراف هایی که در برخی از مهمانی های ایرانیان صورت می گرفت، دارد.
در این باره او نوشته است: ایرانی در خرج پذیرایی از مهمان اسراف می کند، چنان که گاه مقداری غذا را که برای صد نفر کفایت می کند، در مقابل معدودی مهمان می گذارد. (ادوارد پولاک، سفرنامه، ترجمه کیکاووس جهانداری، خوارزمی، ص 193)
ظاهرا این توصیف پولاک مربوط به مهمانی هایی می شد که از سوی برخی مقامات صورت می گرفت و میزبان صاحب منصب برای این که اعتبار و شوکت خود را به مدعوین و مهمانان نشان دهد، سفره ای رنگارنگ پهن می کرد.
خواستم جوابم بدم دیدم آخر خبر خودت گفتی ظاهرا این توصیف پولاک مربوط به مهمانی هایی می شد که از سوی برخی مقامات صورت می گرفت و میزبان صاحب منصب برای این که اعتبار و شوکت خود را به مدعوین و مهمانان نشان دهد، سفره ای رنگارنگ پهن می کرد.