توصیه‌های مقام‌صندوق‌جهانی‌پول به نظام بانکی

مسعود احمد، رئیس اداره خاورمیانه و آسیای مرکزی صندوق بین‌المللی پول، با اشاره به سفر خود به ایران، از فرصت ایجاد شده برای تکمیل گزارش‌های صندوق بین‌المللی پول درخصوص ایران که «متاسفانه در برهه‌ای دچار توقف شده بود»، ابراز خرسندی کرد.

به گزارش دنیای اقتصاد، او که در جلسه‌ای با حضور مدیران عامل بانک‌های کشور سخن می‌گفت، از توافق صندوق بین‌المللی پول با مقامات ایرانی درخصوص دو موضوع «تکیه کمتر به نفت» و «کاهش تصدیگری دولت» خبر داد و افزود: «پیشرفت ایران به لحاظ کاهش تورم و ثبات ارز در قیاس با سایر کشورهای منطقه مطلوب است و این دستاورد برای ایران کسب اعتبار کرده است.» مسعود احمد با اشاره به ضرورت اصلاح برخی میراث‌های گذشته در اقتصاد، به مواردی مثل «مطالبات غیرجاری بانکی»، «شرکت‌های وابسته به بانک‌ها» و «چارچوب نظارتی و مقرراتی» اشاره کرد و افزود: «درس‌هایی بر اساس تجربیات در صندوق بین‌المللی پول آموخته است» که از جمله آنها این است که «وقتی مشکلات وجود دارند، اگر آنها را به تعویق بیندازیم، اوضاع بدتر خواهد شد. اگر مشکلات در زمان مناسب خود حل نشوند، به‌صورت تصاعدی افزایش خواهند یافت.»

 دو موضوع مورد توافق IMF و ایران

جلسه دیدار مدیران عامل برخی بانک‌های دولتی و خصوصی با «مسعود احمد»، رئیس اداره خاورمیانه و آسیای مرکزی صندوق بین‌المللی پول (IMF)، با موضوعات «تشریح عملیات بانکی»، «شفافیت و رعایت استانداردهای بین‌المللی»، «مدیریت ریسک» و «کنترل‌های داخلی و چگونکی نظارت‌های درونی بانک‌ها» به میزبانی بانک کشاورزی برگزار شد.

به گزارش سایت رسمی بانک‌مرکزی؛ مسعود‌احمد ضمن ابراز خرسندی از سفر به ایران و گفت‌وگوهای انجام شده با مقامات ایرانی بیان کرد: «این سفر فرصتی برای تکمیل گزارش سالانه اقتصادی که متاسفانه در برهه‌ای از زمان دچار وقفه شده بود، فراهم آورد. ایران در نقطه عطفی در اقتصاد قرار دارد، ولی همچنان برای رسیدن به نقطه ایده‌آل باید تلاش‌ها ادامه یابد. همان‌طور که در بانک‌مرکزی گفتم، در ایران اتفاق نظر بر این موضوع وجود دارد که چگونه برنامه‌ها اجرا شود.»

وی توافق نظرهای IMF و مقامات ایرانی را در «تکیه کمتر به نفت» و «کاهش تصدیگری دولت» در اقتصاد خواند و افزود: «باید فعالیت‌ها بر مبنای بازار باشد و از بازیگران مختلف استفاده شود؛ چراکه اقتصاد ایران در حال حاضر متکی به نفت است و بر این اساس بازنگری در استراتژی اقتصاد نفتی به غیرنفتی باید مورد توجه قرار گیرد.» وی وضعیت اقتصادی ایران را «در حال ثبات» خواند و تاکید کرد: «پیشرفت ایران به لحاظ کاهش تورم و ثبات ارز در قیاس با سایر کشورهای منطقه مطلوب است و این دستاورد برای ایران کسب اعتبار کرده است.»

تعویق مشکلات اوضاع را بدتر می‌کند

رئیس اداره خاورمیانه و آسیای مرکزی صندوق بین‌المللی پول خطاب به مدیران عامل بانک‌ها که در این جلسه حاضر بودند، گفت: «شما در قلب اقتصاد نشسته‌اید و نقش مهم‌تری در آینده خواهید داشت.» وی با اشاره به اینکه «اگر اقتصاد متحول شود بانک‌ها و بازارهای مالی نیز تغییر می‌یابند»، افزود: «برخی تصمیم‌های گذشته در کسب و کار تصمیم‌های درستی بوده است. بحث مطالبات غیر جاری میراثی است که همچنان در ایران وجود دارد. شرکت‌های وابسته به بانک‌ها موضوع بعدی است، اکنون لازم است این میراث به‌صورت صحیحی اصلاح شود.»

مسعود احمد، «تقویت چارچوب نظارتی و مقرراتی بانک‌مرکزی را با موضوعات روز بین‌المللی» ضروری دانست و خاطرنشان کرد: «شما آگاهی دارید که در بخش‌های مالی مشکلاتی در موسسات به‌وجود آمده است. این موضوع در سایر کشورها نیز به عنوان یک چالش مطرح بوده است، اما آنها چارچوب قوی‌تری در نظارت و ساماندهی داشته‌اند.»

احمد با بیان اینکه «درس‌هایی بر اساس تجربیات در صندوق بین‌المللی پول آموخته است»، به بیان مواردی از این تجربیات پرداخت. وی درس اول را «هزینه‌های بیش از حد معمول بانک‌ها در کشورها» دانست و اضافه کرد: «نکته و تجربه بعدی آنکه وقتی مشکلات وجود دارند، اگر آنها را به تعویق بیندازیم، اوضاع بدتر خواهد شد. پس باید بدانیم که روند مشکلات خطی نیست؛ اگر مشکلات در زمان مناسب خود حل نشوند، به‌صورت تصاعدی افزایش خواهند یافت.»

 توازن توامان بانک‌ها و شرکت‌ها

رئیس اداره خاورمیانه و آسیای مرکزی صندوق بین‌المللی پول، با مروری بر تجربه کشور پاکستان درخصوص مقابله با میراث‌های غلط گذشته تاکید کرد: «یکی از این میراث‌های غلط، افزایش سرمایه بانک‌ها بدون تغییر عملکرد آنهاست؛ بنابراین باید با تدابیر لازم به مقابله و تغییر این روندهای غلط گام برداشت.» مسعود احمد در ادامه افزود: «وقتی به کشورهای مختلف نگاه می‌کنیم، موضوع تغییر ساختار بانکی با تغییر شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی را متفاوت می‌بینیم. چراکه شرکت‌ها در حوزه‌های گوناگون به فعالیت می‌پردازند. شما نمی‌توانید صبر کنید تا یک روش کاملا ثابت ایجاد شود، به این صورت که اول شرکت‌ها را و در گام بعدی بانک‌ها را متوازن کنید. توازن باید توامان صورت گیرد. باید همه‌جانبه هم به شرکت‌ها و هم به بانک‌ها توجه کرد.» وی بیان کرد:‌ «تغییر ساختار مالی باید انجام شود. اما IMF درصدد است که دیدگاه‌های شما در این خصوص و نحوه مقابله با چالش‌ها را دریابد. صندوق بین‌المللی پول خود را متعهد به پشتیبانی و کمک به کشورها می‌داند تا از مشکلاتی که امکان دارد در سال‌های آتی ایجاد شود، جلوگیری کند.»

سهم بانک‌های دولتی و خصوصی از سپرده‌ها

در این نشست حمید تهرانفر، معاون نظارتی بانک‌مرکزی نیز با ارائه گزارشی از ساختار بانک‌های ایرانی در دو بخش خصوصی و دولتی بیان کرد: «در ایران بانک‌ها به دو دسته خصوصی و دولتی تقسیم می‌شوند. اکنون 10 بانک دولتی و 25 بانک خصوصی در ایران فعالیت دارند. بانک‌های دولتی 60 درصد سپرده‌ها را به خود اختصاص داده‌اند و تنها 40 درصد در اختیار 25 بانک خصوصی است.» وی با بیان اینکه به دلیل افزایش زیاد نقدینگی در کشور مشکلات بانکی به‌وجود آمده است، افزود: «مبنای این نقدینگی نیز پولی است و هر روز سپرده‌گذاری بیشتری صورت می‌گیرد. نکته دیگر این است که ایران در حال حاضر از تورم و رکود رنج می‌برد. در واقع ما شرایط رکود تورمی را داریم که این عامل، زمینه بیشتری برای فشار بر بانک‌ها ایجاد کرده است.»

 نقدهای مدیران بانک‌ها به سیاست‌گذاری‌ها

قاسمی، مدیرعامل بانک پاسارگاد و از مدعوین این جلسه، ضمن اشاره به موضوع اقتصاد مقاومتی در ایران گفت: «ما در یک روند مثبت حرکت می‌کنیم. اگرچه درخصوص برخی سیاست‌های بانک‌مرکزی در دولت گذشته نگرانی‌هایی وجود داشت، لیکن امروز بانک‌مرکزی منطقی عمل می‌کند و ضمن حمایت از بانک‌ها، دستورالعمل‌ها را بهبود و شفاف ساخته است.»

طالبی، مدیرعامل بانک کشاورزی در این جلسه ضمن تاکید بر اینکه «بانک‌های ایرانی دوره کاملا دولتی را پشت سرگذاشته‌اند» افزود: «بانک‌های دولتی ابزاری برای دولت هستند و این نقش، واسطه‌گری مالی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. به‌گونه‌ای که نقش اصلی بانک‌ها را زیر سوال می‌برد.» عقیلی، مدیرعامل بانک خاورمیانه نیز در این جلسه تصریح کرد: «در دولت گذشته به‌دلیل دو عامل نقدینگی در بازار داخلی و درآمدهای عظیم نفتی، مشکلات را در لایه‌های زیرین پنهان کردیم. اکنون با وجود افراد زبده در بانک‌مرکزی متاسفانه به‌صورت گذشته درآمد نفتی نداریم و باید از اقتصاد دولتی به سوی اقتصاد بازار آزاد حرکت کنیم.» طاهری بهبهانی، مدیرعامل بانک سامان نیز خاطرنشان کرد: «در سال‌های گذشته آسیب‌های جدی از ناحیه سیاست‌های نادرست بر کشور تحمیل شد که از نمونه‌های این سیاست‌ها، بخشنامه‌های بانک‌مرکزی بود که به‌صورت معما برای بانک‌ها جلوه می‎کرد.» فتحعلی، رئیس هیات مدیره بانک اقتصاد نوین نیز با اشاره به اینکه «اقتصاد ایران اقتصاد متکی به بانک و دولت است» افزود: «بانک‌های امروزی دچار برخی قواعد و مقررات غیر ضروری هستند و بر این مبنا، مشکلاتی را برای جامعه ایجاد می‌کنند. در چنین شرایطی بانک‌ها با چالش‌هایی همچون مطالبات معوق، مشکل سرمایه‌گذاری و... روبه‌رو هستند.»