مرور روزنامه‌های پنجشنبه دوازدهم تیرماه؛
وزیر علوم با خطر جدی استیضاح و رأی عدم اعتماد رو‌به‌روست
در آخرین روز انتشار روزنامه‌ها در این هفته، مجلس شورای اسلامی با جدی شدن احتمال استیضاح وزیر علوم و عقب‌نشینی از مجازات وازکتومی خبرساز شده است. روزنامه‌های اصلاح‌طلب همچنان مدعی هستند که بخشی از روحانیت در حال متمایل شدن به سوی جبهه پایداری است. گام نهایی مذاکرات هسته‌ای هم مورد توجه بیشتر روزنامه‌ها قرار گرفته است.
در آخرین روز انتشار روزنامه‌ها در این هفته، مجلس شورای اسلامی با جدی شدن احتمال استیضاح وزیر علوم و عقب‌نشینی از مجازات وازکتومی خبرساز شده است. روزنامه‌های اصلاح‌طلب همچنان مدعی هستند که بخشی از روحانیت در حال متمایل شدن به سوی جبهه پایداری است. گام نهایی مذاکرات هسته‌ای هم مورد توجه بیشتر روزنامه‌ها قرار گرفته است.
وزیر علوم با خطر جدی استیضاح و رأی عدم اعتماد رو‌به‌روست
رسالت از جمله روزنامه‌هایی است که موضوع استیضاح فرجی دانا، وزیر علوم را مورد توجه قرار داده است. این روزنامه در مطلبی با تیتر «نادران: منتظر نظر لاریجانی نیستیم» نوشته است: یکی از امضاکنندگان استیضاح وزیر علوم با بیان اینکه منتظر نظر لاریجانی برای پیگیری استیضاح نیستیم گفت: غیر از جلسه‌ای که به دعوت آقای ابوترابی برگزار شد جلسه‌ای با وزیر علوم درباره استیضاح نداشته‌ایم. الیاس نادران در گفتگو با خبرنگار پارلمانی مهر در واکنش به برخی اظهار نظر‌ها مبنی بر اینکه قرار است رئیس مجلس جلسه‌ای با وزیر علوم در مورد استیضاح داشته باشد و در صورتی که توافقی حاصل شود استیضاح لغو می‌گردد گفت: از جلسه لاریجانی با فرجی دانا اطلاعی ندارم، هر کسی در مجلس مختار است هر کاری که فکر می‌کند برای کشور لازم است انجام بدهد. این جلسات ارتباطی با بحث ما ندارد و هر کسی کار خود را انجام می‌دهد. وی اظهار داشت: حتما منتظر نظر لاریجانی برای پیگیری استیضاح نیستیم. از قبل هم نبودیم. وی ادامه داد: در مجلس شورای اسلامی هر نماینده‌ای شأن خود را دارد و هیچنمایندهای از دیگران وکالت ندارد اما برای امری مثل استیضاح هماهنگی میان همه مجموعه‌های مجلس لازم است و اگر کسی بخواهد استیضاح کند باید همه جوانب کار را در نظر بگیرد.
رسالت به نقل از موسوی‌لارگانی هم نوشته است: «استیضاح فرجی‌دانا شوخی و تذکر صوری نیست». به نوشته رسالت نماینده مردم فلاورجان در مجلس گفت: درخواست نمایندگان مجلس برای استیضاح وزیر علوم با ۵۰ امضا هیچ‌گونه تهدید، شوخی و یا تذکر صوری نیست.
سید ناصر موسوی‌لارگانی که از امضاکنندگان طرح استیضاح فرجی‌داناست، پیرامون بحث استیضاح و بیان دلایل این امر اظهار کرد: درخواست استیضاح وزیر علوم با بیش از ۵۰ امضاء اکنون تقدیم هیأت‌‌رئیسه مجلس شده است. وی با بیان اینکه طبق قانون باید نخستین روزی که مجلس شروع به کار می‌کند، طرح استیضاح وزیر علوم در دستور کار هیأت‌‌رئیسه قرار گیرد و اعلام وصول شود، گفت: نهایتاً ظرف مدت ۱۰ روز پس از اعلام وصول این امر صورت گیرد. وی در پاسخ به اینکه آیا امضای ۵۰ نماینده مجلس برای درخواست استیضاح به نسبت تعداد نمایندگان مجلس عدد کمی نیست، گفت: درخواست استیضاح یک وزیر طبق قانون با ۱۰ امضاء اعلام وصول می‌شود و وجود ۵۰ امضای نماینده مجلس در پایین درخواست استیضاح وزیر علوم نه تنها عدد کمی نیست بلکه نشان از جدیت نمایندگان برای این امر و همچنین یک نگرانی همه‌گیر نسبت به عملکرد وزیر علوم است.
وی توضیح داد: این عدد ۵۰ به معنای موافقت نهایی نمایندگان مجلس با استیضاح وزیر علوم نیست، بلکه صرفاً برای اعلام وصول طرح استیضاح فرجی داناست و من به شما اطمینان می‌دهم که در صورت اعلام وصول این درخواست در صحن علنی مجلس، استیضاح و رأی به عدم‌کفایت وزیر با رأی بالایی از سوی نمایندگان مواجه خواهیم بود. وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه در ماه‌های گذشته هم صحبت‌هایی برای استیضاح وزیر علوم به گوش می‌رسید، اما پس از مدتی با رایزنی‌های دولتمردان با نمایندگان مجلس این امر برطرف شد و حال برخی معتقدند مطرح کردن چنین درخواست‌هایی از سوی نمایندگان صرفاً صوری و جنبه تهدیدی برای وزیر دارد تصریح کرد: درخواست فعلی نمایندگان مجلس برای استیضاح وزیر علوم با ۵۰ امضاء هیچ‌گونه تهدید، شوخی و یا تذکر صوری نیست.
احتمال نزدیکی جامعه روحانیت به جبهه پایداری
آرمان و شرق از جمله روزنامه‌هایی هستند که امروز هم از نزدیک شدن بخش بیشتری از اصولگرایان و روحانیت به جبهه پایداری خبر داده‌اند. آرمان در این باره نوشته است: آیت‌ا‌لله مهدوی کنی در قید حیات است؛ اما یک عضو جامعه روحانیت از تغییر در سیاست‌های این تشکل سیاسی و احتمال نزدیکی این طیف سنتی با جبهه پایداری می‌دهد، امری که آیت‌ا‌لله به‌شدت آن را نفی می‌کرد. هرچند بیماری آیت‌ا‌لله مهدوی کنی، جامعه روحانیت را آنچنان در شوک فرو برد که تا دو هفته حتی جلسه‌ای برگزار نکردند، اما عاقبت موحدی کرمانی بی‌هیچ دستور خاصی برای جلسه در منزل خویش هم که شده، جلسه‌ای با شورای مرکزی برگزار کرد تا تاخیر جلسات هفتگی را جبران کرده باشد.
به گزارش پیام نو، جعفرشجونی درباره احتمال تغییر رابطه جامعتین گفت: «دیروز اعلام کردیم و خواستیم درباره چگونگی رابطه صحبت کنیم و بحث را باز کنیم منتها بنده پاسخی نشنیدم. بنده معتقدم اصولگرایی دوباره باید احیا بشود». این عضو جامعه روحانیت مبارز درباره برگزاری جلسه هفتگی جامعه روحانیت مبارز به ریاست آیت‌ا‌لله موحدی کرمانی هم گفت: «ما در جلسه جامعه روحانیت دستور کار خاصی نداشتیم و مقداری اخبار روز را تحلیل کردیم و درباره وضعیت جسمی آیت‌ا‌لله مهدوی کنی گفتوگو کردیم».
وی درباره نحوه اداره و هماهنگی‌های جلسه جامعه روحانیت مبارز بیان داشت: «هماهنگی جلسات توسط آیت‌ا‌لله موحدی کرمانی انجام می‌شود که در جلسه روز قبل، ما به منزل ایشان رفتیم و اداره جلسه هم با خود آقای موحدی کرمانی بود». شجونی درباره احتمال نزدیک‌تر شدن جامعه روحانیت به جبهه پایداری و تغییر مواضع سیاسی آن با تایید این احتمال افزود: «هیچ بعید نیست به جبهه پایداری نزدیک شویم». شاید بتوان گفت که در غیاب آیت‌ا‌لله مهدوی کنی، شاید سیاست‌های جامعه روحانیت نیز تغییر کند و پیوندی میان این طیف سنتی جناح راست با تندروهای اصولگرا برقرار شود؛ امری که آیت‌ا‌لله به‌شدت نسبت به آن هشدار می‌داد و آن را نفی می‌کرد.
حضور موحدی کرمانی در مقام جانشین دبیرکل روحانیت مبارز و تلاش برای تشکیل این جلسات اگرچه تا مدتی انسجام درونی این تشکل سنتی اصولگرا را حفظ می‌کند، اما باید پذیرفت نه موحدی کرمانی و نه هیچ کدام از دیگر شخصیت‌های جامعه توان و کاریزمای مهدوی‌کنی را ندارند. همین توان سیاسی آیت‌ا‌لله بود که می‌توانست حجج اسلام شجونی، نواب، ابراهیمی و اکرمی و... را با آن همه دیدگاه‌های مختلف در کنار هم نگاه دارد و این سؤالی است که جامعه روحانیت مبارز و موحدی کرمانی باید از خود بپرسند که توان جمع این چهره‌ها از این به بعد تا چه حد ممکن است؟
واکنش‌ها به مجازات وازکتومی و توبکتومی، سبب عقب نشینی بهارستان شد
اعتماد از اعلام برائت بخشی از مجلس از طرح جنجالی خبر داده و نوشته است: نمایندگان مجلس هفته گذشته با ۱۶۲ رأی موافق کلیات طرحی را در زمینه افزایش نرخ باروری تصویب کردند که اعضای تخصصی‌ترین کمیسیون مجلس در این رابطه از جزییات پرحاشیه آن تا قبل از مطرح شدن در کمیسیون اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند. بعد از واکنش‌ها و حاشیه‌ها نسبت به بند پرحاشیه طرح «افزایش نرخ باروری و پیشگیری از کاهش رشد جمعیت» و در نظر گرفتن مجازات ۲ تا ۵ سال حبس برای کلیه اقدامات راجع به سقط جنین، عقیم سازی، وازکتومی، توبکتومی، اعضای کمیسیون بهداشت در گفتوگو با «اعتماد» می‌گویند در کلیات طرحی که طراحان پیش از این امضای موافق آن‌ها را گرفته بودند، خبری از مجازات حبس نبود و آن‌ها تنها با کلیات طرحی موافقت کرده بودند که قرار بوده قوانین قبلی کاهش فرزندآوری را لغو کند.
این طرح در حالی هفته گذشته با اصرار طراحان که گفته می‌شود از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس هستند، به تصویب رسید که از همان ابتدا برخلاف نظر کار‌شناسی مرکز پژوهش‌های مجلس و مورد مخالفت دولت و تعدادی از نمایندگان مجلس بود. روز گذشته محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت نیز با بیان اینکه آنچه در مجلس تاکنون مورد توجه قرار گرفته تنها یک کلیت است، در مورد بند پرحاشیه این طرح گفت: «دولت با موادی که ناقض حقوق شهروندی است مخالف است و از حقوق شهروندان دفاع می‌کند و اگر در مراحل رسیدگی به جزییات این طرح این مواد مجددا مطرح شود، ما با هر ماده‌ای که با حقوق شهروندی و سلامت جامعه منافات داشته باشد مخالفت خواهیم کرد.
نوبخت با طرح اینکه آیا واقعا برای اجرای سیاست‌های کلی جمعیت نیاز به قانون داریم، ادامه داد: با توجه به اینکه برخی مواد این طرح در صورت تصویب دارای بار مالی و مغایر با قانون است از سوی شورای نگهبان این بند‌ها رد می‌شود. یک روز بعد از تصویب کلیات این طرح وزارت بهداشت نیز مخالفت خود را با جزییات آن اعلام و بر لزوم حفظ حقوق شهروندی در تصویب قوانین جمعیتی تأکید کرده بود. مخالفان این طرح در مجلس هم از همان ابتدا معتقد بودند تعیین مجازات حبس برای عقیم سازی عملاقابل اجرا نیست چرا که مشخص نیست شامل پزشک، زن یا مرد می‌شود. ۱۱ نماینده مخالفان این طرح در صحن علنی مجلس بر این نظر بودند این طرح تنها به؟ درصد از؟ درصد موضوع جمعیت توجه کرده و مجازات ۵-۲ سال حبس این طرح برای عمل‌های جراحی وازکتومی و توبکتومی باعث گرفتاری بیشتر افراد و رواج روش‌های زیرزمینی می‌شود که به مراتب آثار بدتری دارد. اما موافقان این طرح اصرار داشتند عمل جراحی عقیم سازی حرام بوده و جز موارد خاص نباید در بیمارستان‌های دولتی انجام شود و با همین استدلال‌ها کلیات طرحی را تصویب کردند که مرکز پژوهش‌های مجلس به عنوان یک نهاد کار‌شناسی پیشتر مخالفت خود را با آن اعلام کرده بود.
این مرکز تأکید کرده ممنوع کردن این قبیل جراحی‌ها تأثیر چندانی در افزایش نرخ باروری ندارد. در حال حاضر و بعد از موج مخالفت‌ها و واکنش‌ها نسبت به بند پرحاشیه «مجازات حبس برای پیشگیری از بارداری»، طرح «افزایش نرخ باروری و پیشگیری از کاهش رشد جمعیت کشور» برای بررسی بیشتر به کمیسیون بهداشت مجلس ارجاع داده شده است.
گام آخر سخت‌تر از بقیه گام‌ها
شهروند جدال قلمی ظریف ـ کری در آستانه طولانی‌ترین دور مذاکرات هسته‌ای را مورد توجه قرار داده و نوشته: محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، در آستانه آغاز دور ششم مذاکرات ایران و ۱+۵ در وین، در مقاله‌ای در روزنامه لوموند فرانسه، نوشت: «ما هیچ چیزی برای مخفی کردن نداریم» و تأکید کرد تمام برنامه و سیاست هسته‌ای ایران کاملا صلح‌آمیز است. این مقاله ظریف را می‌توان جواب مقاله جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در واشنگتن‌پست دانست.
جان کری در آن مقاله مدعی شده بود، حرف و عمل ایران در مورد برنامه هسته‌ای یکسان نیست و شفاف‌سازی در فعالیت‌های هسته‌ای تنها خواسته ۱+۵و دیگر کشورهاست و ایران باید در مورد گزارش‌های آژانس در چند سال گذشته مبنی بر وجود انحراف در برنامه هسته‌ای ایران، پاسخگو باشد. ظریف در مقاله خود ضمن اشاره به اینکه ایران هیچ‌وقت به سوی تولید بمب حرکت نکرده و نخواهد کرد، به مواردی در گذشته اشاره کرد که بسته پیشنهادی ایران برای شفاف‌سازی فعالیت‌های هسته‌ای پذیرفته نشد و در مقابل از ابزار تحریم علیه کشورمان استفاده شد. ابزاری که در عمل تأثیری بر پیشرفت برنامه هسته‌ای کشورمان نداشت. ظریف در مقاله خود تأکید کرد بنا به دو گزارش ارزیابی اطلاعات ملی آمریکا در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۱۲، ایران گامی به سمت تولید بمب برنداشته است. وی در پایان توصیه کرد اکنون نباید فرصت پیش‌رو را با خیالبافی‌ها و زیاده‌خواهی‌ها بار دیگر از دست داد.
علی بیگدلی هم در یادداشتی در اعتماد درباره «وین۶ و امیدهای پیش رو» نوشته: دور جدید مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+ ۵ طولانی‌ترین مذاکرات از آغاز روند این مذاکرات تاکنون است. حضور پر تعداد هیات امریکایی در این دور از مذاکرات نشانه‌های خوبی از رسیدن به یک توافق جامع در پرونده هسته‌ای ایران است. نامه جان کری نیز حکایت از خوشبینی‌هایی دارد. امریکایی‌ها خیلی علاقه مندند که این موافقت‌نامه انجام شود و حتی فشارهای اسراییلی هم نتوانسته جلوی این علاقه را بگیرد. از یک سو حل سه مشکل اصلی خاورمیانه: پرونده هسته‌ای ایران، بحران سوریه و صلح فلسطین و اسراییل از وعده‌های انتخاباتی دور دوم ریاست جمهوری باراک اوباما تاکنون محقق نشده و انجام این توافق با توجه به محبوبیتی که روز به روز در حال کاهش است می‌تواند حیثیتی دوباره برای وی باشد.
همه تلاش‌ها مبنی بر این است که در شش ماهه اول به نتیجه برسد و مسأله‌ای است که خود اوباما نیز خواهان آن است تا به دوره بعد منتقل نشود. از سوی دیگر رییس جمهور امریکا انتخابات کنگره را در پیش دارد و می‌خواهد از این برگ برنده در انتخابات کنگره استفاده کند. اکنون که مجلس نمایندگان در اختیار جمهوری خواهان و مجلس سنا در اختیارات دموکرات هاست و مشکلاتی را برای وی به وجود آورده است، تلاش دارد تا نزدیک انتخابات کنگره بتواند اکثریت را در مجلس به دست آورد که امضای این موافقت‌نامه می‌تواند امتیازی برای اوباما در انتخابات کنگره باشد. بنابراین اگر در جریان مذاکرات مباحثی پیش نیاید و محتویات گفتوگوها همان موافقت‌نامه سوم آذر باشد احتمال رسیدن به توافق خیلی دور از ذهن نیست. همچنین امتداد مذاکرات هسته‌ای، اعضای ۱+ ۵ را خسته کرده و مسائلی که در منطقه اتفاق افتاده مخصوصا مسائل اخیر کشور عراق شاید مقداری دیدگاه‌های امریکا و ایران را به هم نزدیک‌تر کرده است.
مهدی محتشمی هم در یادداشتی برای آرمان، گام آخر مذاکرات هسته‌ای را سخت‌تر دانسته و نوشته: با توجه به اینکه اخبار مذاکرات ایران و ۱+ ۵ بیشتر به نقل از رسانه‌ها منتشر می‌شود (منابع رسمی کمتر به بیان ماوقع مذاکرات اقدام می‌کنند) بنابراین می‌توان ادعا کرد اطلاع کاملی از مطالب مطرح شده در جریان مذاکرات ایران و ۱+ ۵ وجود ندارد. به یک معنا می‌توان گفت مطالبی که رسانه‌ها در خلال مذاکرات وین منتشر می‌کنند «همه واقعیت نیست». اما ناظران و مفسران بین‌المللی به دو نکته اساسی پیرامون گفتوگوهای ایران و ۱+۵ اشاره می‌کنند؛ نکته اول، اراده دو طرف برای به‌سرانجام رساندن توافق هسته‌ای است.
به نظر می‌رسد حل پرونده هسته‌ای ایران پس از ۱۰سال خواست جدی دوطرف است چراکه سرمایه‌گذاری سیاسی زیادی از سوی جامعه بین‌الملل و دو طرف برای به نتیجه رساندن این پرونده انجام شده است. نکته دوم، اصالتا پرونده هسته‌ای ایران در مرکز توجه جامعه بین‌المللی قرار دارد. بی‌تردید مذاکراتی که در وین و قبل از آن صورت پذیرفت در بازطراحی نقشه سیاسی دنیای امروز موثر بوده است. ۲۴ نوامبر تاریخی بود که موافقت‌نامه اقدام مشترک به امضای مقامات ارشد دو طرف رسید. اکنون ایران و ۱+۵ عزم خود را برای جامه عمل پوشاندن به این موافقت‌نامه جزم کرده‌اند. اگر مذاکرات میان ایران و ۱+۵ بیش از ۶ ماه تعیین‌شده یعنی تا پایان تیرماه طول بکشد قطعا به‌معنای عدم توافق بر سر مسائل اساسی است. بنابراین وین۶ به خودی خود دارای اهمیت بی‌بدیلی است.
دقیقا به این دلیل است که می‌توان گفت آینده گفتوگوهای هسته‌ای یا حتی فرا‌تر از آن آینده روابط سیاسی جامعه بین‌الملل با ایران بستگی زیادی به ثمربخش بودن مذاکرات وین۶ دارد. البته بیش از هر چیز باید دانست در بین اعضای ۱+ ۵ کشورهایی مانند آمریکا هم وجود دارند که در جریان گفتوگوها خواسته‌های حداکثری خود را مطرح می‌کنند. به همین دلیل مذاکرات کند‌تر از آنچه پیش‌بینی می‌شود ادامه پیدا می‌کند. ازجمله دلایلی که می‌توان ادعا کرد منجر به کندشدن مذاکرات شده است طرح مسائلی است که در توافق اولیه ژنو گنجانده نشده بود.
به یک معنا می‌توان گفت حاشیه‌های پرونده هسته‌ای ایران بیش از هر چیز بر متن در طول مذاکرات چربیده است. این موارد شامل تعداد سانتریفیوژ‌ها و تعریف غنی‌سازی است. در جریان مذاکرات وین۶ نباید دچار خوشبینی مفرط ناشی از به وقوع پیوستن یک توافقنامه جامع شویم. قطعا مذاکره‌کنندگان کشورمان در روزهای آتی با مشکلات و مسائل زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند. فی‌الواقع این ۱+ ۵ است که باید تصمیم بگیرد حق مسلم ایران را بپذیرد البته نباید فراموش کرد که رسیدن به توافقنامه جامع مستلزم عبور از یک مانع بزرگ است و آن هم مخالف جدی توافق با ایران یعنی «نتانیاهو» است. این مقام رژیم‌صهیونیستی با تمام اعضای ۱+۵ به گفتوگو نشسته و می‌توان اذعان کرد که برای به شکست کشاندن مذاکرات امروز بیش از هر زمان دیگری تلاش می‌کند. بنابراین انتظار می‌رود کارشناسان، تحلیلگران و رسانه‌ها بیش از هر چیز باید واقع‌گرا باشند و از تفسیرهای خوش‌بینانه پرهیز کنند چراکه گام آخر سخت‌تر از بقیه گام‌هاست.
