در ایران هم به کمپین «پاهایت رو جمع کن» نیاز داریم؟!

گروهی از زنان ترکیه کمپنی برای تذکر به مردان این کشور راه‌اندازی کرده‌اند که یکی از بدیهی‌ترین مبانی فرهنگ اجتماعی را رعایت کنند؛ تذکری که شاید لازم باشد در کشورمان به همراه برخی دیگر از این دست تذکرات داده شود و نهضتی برای اصلاح فرهنگ شهروندی در کشورمان شکل بگیرد و بدیهی‌ترین اصول فرهنگی در این سال مهم در جنبشی عمومی در میان همه مردمان نهادینه شود و چهره فرهنگ عمومی کشورمان نسبتی منطقی و معنادار با ریشه‌های عمیق فرهنگیِ ایران بیابد.

به گزارش «تابناک»، اگر یک زن باشید، حتماً تاکنون در تاکسی یا مترو با مشکل نوع نشستن نه چندان محترمانه برخی در اطرافتان روبه رو شده‌اید؛ پاهای باز که شما را وادار به جمع‌تر نشستن می‌کند و حتی گاهی تذکر زبانی نیز مشکل را برطرف نمی‌سازد! اگر یک مرد در مواجهه با مرد دیگری این مشکل را داشته باشد، یا یک زن با زنی دیگر چنین مشکلی داشته باشد، می‌تواند خیلی راحت مشکلش را برطرف کند؛ اما وقتی این تقابل میان یک زن و مرد است، ماجرا اندکی پیچیده می‌شود.

گاه با گذاردن یک کیف میان دو شهروند، این ماجرا اندکی مرتفع می‌شود و گاهی نیز قرار گرفتن دو سرنشین و پر نشدن ظرفیت عقب تاکسی یا صندلی‌های مترو و یک جابجایی مشکل را برطرف می‌سازد؛ اما نه همیشه خبری از کیف است و نه لزوماً تاکسی‌ها با مسافر کمتری راه می افتند و نه می‌توان در مترو صندلی خالی دید که اندکی قدرت مانور بماند. شاید تصور کنید این معضل تنها در ایران باشد، ولی واقعیت این است که رعایت نکردن این بدیهیات، جنبه جهانی دارد و در دیگر کشورها نیز این داستان جاری است.

در ترکیه به طور خاص گروهی از زنان ترکیه آنچنان از این رفتار مردان ترک به تنگ آمده‌اند که کمپینی آنلاین علیه این رفتار به راه انداخته‌اند تا به نوعی مردان را در این زمینه در تنگنای رعایت بیشتر فرهنگ شهروندی قرار دهند و این کمپین خیلی زود جهانی شده است. این کمپین که با نام هشتگی به زبان ترکی به معنای «باز کردن پا‌هایت را متوقف کن» و «جای من را اشغال نکن» در شبکه‌های مجازی در حال گسترش است، تا جایی که این هشتگ در دیگر نقاط دنیا نیز جزو پرکاربرد‌ترین هشتگ‌ها شده است.


در این میان، برخی از زنان تصاویری از مردانی را منتشر کرده‌اند که در وضعیتی نامناسب هستند و برخی از این تصاویر نیز بسیار مشهور شده‌اند. حتی برخی از این تصاویر چاپ و در اماکن عمومی قرار گرفته تا به نوعی اقدام به تنبیه این مردان کرده باشند. البته طبیعتاً تنها نوع نشستن در اماکن و وسایل حمل و نقل عمومی محل نقد نیست. متأسفانه رفتارهای فراوانی است که با بدیهی‌ترین آداب اجتماعی در تضاد است و در همین فضای عمومی، شاهد رفتارهای دیگری همچون شنیدن موسیقی به صورت غیرشخصی و گفت‌و‌گوی با صدای بلند با تلفن همراه و یا استعمال سیگار هستیم و رعایت نکردن این اتفاقات فرهنگی است.

اینها تنها مصادیقی از رعایت نکردن حداقل‌های فرهنگ شهروندی است که از سوی برخی شهروندان نادیده گرفته می‌شود و شاید لزومی برای رعایتش نمی‌بینند و البته دایره آن تنها به ایران محدود نمی‌شود و در دیگر کشورها نیز برخی از این رفتارها تکرار می‌شود که نمونه‌ مورد اشاره آن بین المللی شده است. در این زمینه آنچه مسلم است، اینکه لیست طولانی از رعایت نکردن اصول فرهنگ شهرنشینی و شهرگردی را می‌توان پیش رویمان قرار دهیم که در تعاملات روزانه با آنهایی که نمی‌شناسیم و تنها همشهری‌مان هستند، رعایت نمی‌کنیم؛ اصولی که دست به دست هم داده فرهنگ عمومی را شکل می‌دهند.

شاید پیش از نقد هر شخصی و گرفتن انگشت اشاره به سمت دیگران برای نقد رعایت نکردن حداقل‌های فرهنگی، لازم باشد تا به سه انگشت دیگرمان که خودمان را نشانه رفته توجه کنیم و نخست خود آغاز کنیم. اکنون که به خیابان رفتیم، هرچقدر که عجله داشتیم به هر شخصی تنه نزنیم و اگر چنین اتفاقی رخ داد، عذرخواهی کنیم، در وسایل حمل و نقل عمومی حریم دیگران را محترم بشماریم و اندکی از خودگذشتگی نشان دهیم، زباله ولو در کوچک ترین ابعاد مورد تصور و در شرایطی که هیچ سطل زباله‌ای ندیدیم بر زمین نیندازیم و اندکی رنج حملش را به جان بخریم، هرچقدر که عجله داشتیم پشت چراغ قرمز بایستیم و از خطوط و پل‌های هوایی عبور کنیم.

شاید این سال، بهترین فرصت باشد تا هزاران بدیهیات فرهنگ عمومی را جدی‌تر بگیریم، زیرا هر شهروند دیگر کشوری که سفری به ایران داشته باشد، مردمان کشور را با این رفتارها و نظایر این رفتارها می‌شناسد و نه با تاریخ چند هزار ساله‌اش. ریشه ها و عمق تاریخ ایرانی باید در رفتار روزانه تک تک ایرانیانی که برای خود نسبتی با تاریخ و فرهنگ غنی ایرانی قائل هستند، نمایان باشد و نمود عینی این پیشینه تاریخی، نه صرفاً با شناخت حافظ و سعدی و مولوی و خیام و فردوسی بلکه عمل به نیکی است و ابتدای این حسن، حسن رفتار در سطح عمومی جامعه است.