مرور روزنامه‌های اول بهمن ماه
مهم‌ترین عایدی اجرایی شدن توافق ژنو کدام است؟
روزنامه‌ها در نخستین روز بهمن ماه بسته به موضع سیاسی خود به استقبال اجرایی شدن توافق ژنو رفته‌اند. در حالی که یک روزنامه هنوز رخت عزای خود را در‌نیاورده، روزنامه‌هایی هم هستند که از مرگ تحریم‌ها خبر می‌دهند. نتایج اجرایی شدن توافق بر اقتصاد کشور و مسأله بنزین در سال آینده، مهم‌ترین مطالب دیگر روزنامه‌های امروز هستند.
روزنامه‌ها در نخستین روز بهمن ماه بسته به موضع سیاسی خود به استقبال اجرایی شدن توافق ژنو رفته‌اند. در حالی که یک روزنامه هنوز رخت عزای خود را در‌نیاورده، روزنامه‌هایی هم هستند که از مرگ تحریم‌ها خبر می‌دهند. نتایج اجرایی شدن توافق بر اقتصاد کشور و مسأله بنزین در سال آینده، مهم‌ترین مطالب دیگر روزنامه‌های امروز هستند.
واکنش‌های متفاوت روزنامه‌ها به اجرایی شدن توافق ژنو
روزنامه‌ها در نخستین روز از بهمن ماه بسته به موضع سیاسی خود به استقبال اجرایی شدن توافق ژنو رفته‌اند. در حالی که یک روزنامه هنوز رخت عزای خود را در‌نیاورده، روزنامه‌هایی هم هستند که از مرگ تحریم‌ها خبر می‌دهند.ابتکار برداشته شدن گام اول توافق ژنو را «تعلیق در برابر تعلیق» نامیده است. این روزنامه در مطلبی دیگر به اقدام دیروز «وطن امروز» یعنی سیاه‌پوش شدن به دلیل اجرای توافق اعتراض کرده و در مطلبی با تیتر «اقدام مشترک سیاهپوشان علیه برنامه اقدام مشترک» نوشته است: سرانجام پس از حدود یک ماه اما و اگر و چانه‌زنی، روز گذشته توافق‌نامه ژنو موسوم به «برنامه اقدام مشترک» اجرایی شد. بر اساس تأییدیه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ظهر دیروز غنی سازی ۲۰ درصدی ایران متوقف شد. در مقابل طرف‌های غربی هم متعهد به آزاد سازی بخشی از دارایی‌های بلوکه شده ایران و رفع بخشی از تحریم‌ها بر اساس این برنامه شدند.
ساعاتی پیش از آغاز اجرای این توافق و در عصر روز ولادت پیامبر اکرم، تحریریه یکی از روزنامه‌های ارگان مخالفان رادیکال و تندروی دولت یازدهم بر صفحه اول روزنامه خود جامه سیاه پوشاند و آن را با تیتر «هولوکاست هسته‌ای» راهی چاپخانه کرد تا صبح روز ۳۰ دی ماه و نیمه ربیع الاول را برای همفکران خود عزای عمومی اعلام کند. انگار که در اقدامی مشترک همه مخالفان داخلی و خارجی «برنامه اقدام مشترک» در سراسر جهان در یک روز با هم متحد شدند.
نویسنده در ادامه نوشته است: توافقی که از روز گذشته اجرا شد در حقیقت حاصل توافق ۵۱ درصدی مردم در روز ۲۴خرداد بود. اکثریت مردم در آن روز موافقت کردند که با انصراف موقتی از غنی سازی ۲۰ درصدی آرامش اقتصادی، اخلاقی اجتماعی خود را بازیابند. در طول چند سال گذشته مذاکرات شعاری و بی‌نتیجه دوستان عزادار از استانبول و بغداد تا مسکو و آلماتی، قطعنامه‌های بی‌رحمانه غربی‌ها علیه مردم ایران و بی‌عملی و سوء مدیریت دولت نورچشمی، دست به دست هم داده بود تا تورم بی‌سابقه از سر و کول معیشت مردم بالا برود و بحران اقتصادی، حتی انسجام و حیات اجتماعی ملت را تهدید می‌کرد.
شاید اگر منتقدان توافق ژنو چند متغیر ساده از این دست و از جنس مطالبات و حقوق مسلم مردم را در محاسبات عددی خود در کنار حق مسلم هسته‌ای وارد می‌کردند به نتیجه‌ای واقع بینانه‌تر از هولوکاست هسته‌ای دست می‌یافتند. در واقع اگر هم هولوکاستی اتفاق افتاده باشد، زمانی اتفاق افتاد که حضور دو تفکر رادیکال در دو سوی میز مذاکره و در طول چهار سال گذشته کار را نه برای دولت‌ها که برای ملت سخت کرد. در همه این فرصت‌های از دست رفته مذاکرات باخت ـ باخت کار را به جایی رساند که به بهانه تحریم، داروهای حیاتی از بیماران صعب العلاج کشور دریغ شد. جلوی واردات بنزین سالم و استاندارد به کشور گرفته شد تا شهروندان ایرانی با استنشاق انواع آلاینده‌های سمی ترکیبی من درآوردی موسوم به بنزین پتروشیمی قدم به قدم به مرگ نزدیک‌تر شوند. در جبهه‌ای دیگر، این مسابقه دو سر باخت فرصت را برای جماعتی فراهم کرد تا به بهانه تحریم‌ها از سخت شدن معاش و حیات مردم سوء استفاده نموده و فرصت‌های تازه برای کاسبی‌های میلیاردی خود فراهم کنند تا کاسبان تازه به دوران رسیده تحریم روز به روز فربه‌تر شوند.
امیر یوسفی نیز در مطلبی با تیتر «عزاداران امروز وطن» در ایران، روزنامه دولت، نوشت: سرزنشی نیست که کسی یا جریانی یا جریده‌ای به یک تصمیم یا تعهد یا توافق ملی به دیده انتقاد نظر کند و با زبان مخالفت از آن یاد نماید به شرط آنکه در اظهار نقد و مخالفتش، رخت عزا نپوشیده باشد، به شرط آنکه بیرق مشکی بر سردر سرایش نیاویخته باشد و به شرط آنکه نام این تصمیم را در یک اعلامیه دلخراش ترحیم، درشت ننوشته باشد. دیروز اما همه این اتفاقات یکجا رخ داد.
اعتماد نیز ترجیح داده رخدادهای دیروز را با تیتر «مرگ تحریم‌ها تعلیق غنی سازی» گزارش کند. این روزنامه در گفت‌و‌گو با داود هرمیداس باوند، استاد بین‌الملل دانشگاه ابراز امیدواری کرده است که «مذاکرات رئیس جمهوردر حاشیه اجلاس داووس لغو تحریم‌ها را تسریع می‌کند».
کیهان نیز در گزارشی با تیتر «توافق نامتوازن ژنو با توقف غنی‌سازی ۲۰ درصد کلید خورد» انتقادات خود از توافق ژنو را مطرح کرده است.
وطن امروز در شماره امروز خود نیز با توافق ژنو تاخته و در این باره، حسین قدیانی در شروع مطلبی با تیتر «دهان ما پلمب نمی‌شود» نوشته است: دولتی که با حرامیان عالم، از در مذاکره همراه با رعایت آداب وارد می‌شود و حتی حلقه «هوش و ادب» به گوش خلف سیاهکار بوش می‌بندد، شگفتا! به ملت خود که می‌رسد، کلام بر مدار اهانت می‌راند. ظاهرا جرم ما این است که اوباما و جان کری و نتانیاهو نیستیم و الا بعضی‌ها نشان داده‌اند دشمن را بیش از دوست درک می‌کنند. توافقشان با دشمن است و دشمنیشان با ما! من حالا می‌فهمم حکمت این سخن پندآموز را؛ «مردانی که در خانه، با اهل و عیال، بد تا می‌کنند، اتفاقا در برابر قداره‌بند سر خیابان، کتک‌خور ملسی دارند». جز این، چیست مگر توافق ژنو؟! هسته‌ای تعطیل شود، در ازای اینکه قلیل‌ترین حق تو را قسطی، آیا بدهند؛ آیا ندهند!
آرمان هم ترجیح داده به همین مخالفت‌ها توجه کند. تیتر مطلب آرمان در این باره، «حمله گازانبری به توافق هسته‌ای» است. نگاه خوش‌بینانه روزنامه قانون در مطلبی با تیتر «همزمان با دعوت ایران به ژنو ۲، تحریم‌ها رفتند» در این روزنامه آمده است.
مهم‌ترین عایدی اجرایی شدن توافق ژنو کدام است؟
مهدی مطهرنیا در یادداشتی برای روزنامه اعتماد با تیتر «رفع تحریم‌ها ارمغان آرامش برای مردم» نوشته است: پیامد اصلی این تحرک را باید ایجاد نمونه قابل اتکا برای حل بحران‌های بین‌المللی و پرونده‌های مهم بحران خیز در چهارچوب تعامل سازنده و دوری از خشونت و افراطی‌گری دانست. در مرحله نخست اثر آن را باید در برخورد روانی مردم و افکار عمومی، بازار اقتصادی همچنین نشاط افزایی ملی و انگیزه سازی مورد توجه قرار داد. هم اکنون نگاه اقتصادی به ایران و پاسخ بازارهای ایران به این تحرک، مثبت است. افکار عمومی احساس آرامش می‌کند و انگیزه تحرک بیشتر برای دستیابی به اهداف سیاسی و اقتصادی افزایش پیدا کرده است. این معنا را می‌توان از موضع گیری کاسبان تحریم و عاصیان در تحریم مورد توجه قرار داد.
این گروه در سطوح ملی، منطقه‌ای، بین‌المللی از رسیدن به یک توافق در حل دیپلماتیک پرونده هسته‌ای عصبانی هستند چراکه یک گروه امتیازات ناشی از تحریم را از دست می‌دهند و گروه دیگر که امید به عصیان اجتماعی و سیاسی ناشی از تحریم‌ها را در ایران داشته‌اند هر دو به یک اندازه در این لایه‌ها از رسیدن به توافق، عصبانی می‌شوند. اینکه توافق می‌توانست برای هر کدام از طرفین، برد بیشتر داشته باشد محور مخالفت این دو گروه است. ولی این پوشش برای پنهان کردن مخالفت هاست چراکه هر کدام از بازیگران تا سر حد ممکن نه سرحد مطلوب، منطبق با وزن و جایگاه خود توانسته‌اند امتیازاتی را کسب کنند و این معنای تعریف عملیاتی برد ـ برد است. مردم به دنبال آرامش و آسایش هستند و نسبت روانی ناشی از رفع تحریم‌ها و دور شدن عفریت رو در رویی و احیانا جنگ هر چند در درصدی کم، به مردم آرامش می‌بخشد و برداشتن تحریم‌ها و مدیریت مدبرانه منابع اقتصادی در افزایش قدرت پول ملی و درآمد سرانه هر فرد ایرانی برای آن‌ها آسایش بخش است و این چیزی است که مردم امروز طلب دارند و در پرتو آن می‌توانیم به پیشرفت سیاسی و اقتصادی و عمل به ارزش‌های زندگی امید داشته باشیم.
همین روزنامه در بخشی از گزارش مفصل خود در مورد اجرایی شدن توافق در مورد «عایدی ایران از لغو تحریم‌ها» نیز نوشت: اما موضوع دیگری که این روز‌ها به نقل از کار‌شناسان داخلی و خارجی مطرح است، میزان عایدی ایران از لغو تحریم هاست. روز گذشته، فایننشال تایمز به ارزیابی عایدی ایران از لغو تحریم‌ها پرداخت. این روزنامه انگلیسی در گزارش خود به نقل از کار‌شناسان نوشت: لغو تحریم‌ها علیه ایران که از امروز کلید می‌خورد؟ میلیارد دلار طی امسال درآمد عاید ایران می‌کند و بخش پتروشیمی نخستین بخشی است که از لغو تحریم‌ها منتفع می‌شود.
بر اساس این گزارش در بازه زمانی شش ماههای که قرار است مفاد توافق هسته‌ای ژنو اجرا شود، حدود ۲/۴ میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده ایران که رقم کل آن بر اساس ارزیابی مجلس ایران به ۶۰ میلیارد دلار می‌رسد، آزاد خواهد شد و تحریم تجارت طلاو فلزات گرانب‌ها، پتروشیمی و صنعت خودرو نیز برداشته خواهد شد. همچنین خرید قطعات هواپیما از شرکت‌های خارجی تسهیل خواهد شد و بیماران ایرانی راحت‌تر خواهند توانست داروهای خارجی مورد نیاز خود را تهیه کنند. به گزارش تسنیم، در گزارش فایننشال تایمز، بهزادیان، رییس سابق اتاق بازرگانی تهران گفت: کاهش تحریم‌ها می‌تواند امسال ۱۵ میلیارد دلار عاید اقتصاد ایران کند. این شامل حدود سه میلیارد دلار در بخش خودرو، قطعات هواپیما، دارو و تجهیزات پزشکی و چهار تا پنج میلیارد دلار در بخش صادرات محصولات پتروشیمی خواهد بود. وی افزود، حدود هفت میلیارد دلار نیز از محل صادرات نفت خواهد بود که در صورت ادامه تحریم‌ها می‌توانست مسدود شود.
پیش بینی می‌شود بخش پتروشیمی ایران از برداشته شدن تحریم‌ها به سرعت منتفع شود زیرا این بخش آماده افزایش میزان تولید و افزایش صادرات است. ایران دو سال قبل، ۱۵ میلیارد دلار محصولات پتروشیمی تولید کرد که بخش عمده‌ای از آن صادر شد اما این رقم به دلیل تحریم‌ها به ۱۰ میلیارد دلار کاهش یافته است. اما در همین خصوص، رویترز نیز طی گزارشی به اجرای توافق هسته‌ای ژنو اشاره داشت. در این گزارش آمده است: امریکا ارزش تحریم‌های کاهش یافته برای ایران را هفت میلیارد دلار می‌داند اما برخی دیپلمات‌ها می‌گویند این رقم به میزان علاقه‌مندی شرکت‌های غربی برای بازگشت به بازار ایران بستگی دارد. دیپلمات‌های غربی، مانند بسیاری از کار‌شناسان مسائل هسته‌ای، توافق ژنو را گام اولیه مهمی ارزیابی می‌کنند که شانسی کم نظیر را برای حل مسالمت‌آمیز اختلاف بر سر برنامه هسته‌ای ایران به وجود آورده است.
در گزارش روزنامه شهروند از نتایج اجرای توافق هسته‌ای بر بازار ارز و طلا نیز با تیتر «سکـه و دلار سقـوط کرد بورس از حـال رفت» آمده است: دیروز توافق ژنو وارد فاز اجرا شد و واکنش بازار ارز و سکه نسبت به این اتفاق افت قیمت‌ها بود؛ به عبارت دیگر، بعد از مدت‌ها بیم و امید درباره نتیجه رایزنی‌های ایران و ۱+۵ بالاخره طرفین توافقاتشان را عملی کردند. به این ترتیب، عجیب نبود که با عقب‌نشینی بیشتر دلار از مرز ۳هزار‌تومان سکه هم در قیمت‌هایش تجدیدنظر کند. اما واکنشی که انتظار نمی‌رفت، سقوط دوباره شاخص بورس تهران بود. دماسنجی که در ماههای اخیر خوشبین‌تر از همه بازار‌ها به توافقات هسته‌ای بود و با هر مذاکره و توافقی روی مدار رشد حرکت می‌کرد، اما این‌بار وقتی تردید‌ها به آخر رسید، شاخص بازار سهام که در ۳، ۲هفته گذشته دست‌کم ۲بار با سر به زمین خورده بود دوباره به کما رفت. به این ترتیب در بازارهای اقتصادی ایران دیروز همه دچار شوک شده بودند و نتیجه این سردرگمی در بازار ارز و سکه، پرهیز خریداران و فروشنده‌ها از داد و ستد شد و در تالار بورس، هجوم سهامداران برای فروش.
شهروند در ادامه نوشت: جالب‌ترین واکنش به توافق ژنو در تالار بورس صورت گرفت و بازار سهام یک بار دیگر دست به عقب‌نشینی زد و این‌بار با افت هزار و ۳۰۰ واحدی به قعر کانال ۸۳هزار واحد افتاد آن هم در روزی که با عرضه تیپیکو ورود سهام جدید انتظار می‌رفت، بازار حال و روز خوش‌تری داشته باشد. به هر حال، بورس تهران در معاملات روز گذشته بدون توجه به مسائل سیاسی حرکت خود را آغاز کرد و با تمرکز بر مسائل داخلی و اقتصادی به خصوص ابهامات لایحه بودجه و موضوع تغییر و تحولات در بازار سرمایه روند نزولی خود را ادامه داد. بر این اساس و در حالی که گزارش ۹ ماهه شرکت‌ها منتشر شده و انتظارات سهامداران به خصوص در گروه‌های پتروشیمی، بانکی، فلزی و دارویی برآورده شده، اجرا شدن توافقات ژنو هم نتوانست تاثیری در جو منفی بازار بگذارد به طوری که سهامداران تالار شیشه‌ای با چالش‌های ناشی از بررسی لایحه بودجه و رفتارهای نمایندگان درخصوص صنایع سنگ آهنی و پتروشیمی دسته و پنجه نرم می‌کنند و همین موضوع منجر به ایجاد نوسانات شدید در تالار شیشه‌ای شده است. از سوی دیگر، بحث تغییر و تحولات مسئولان ارشد بازار سرمایه همچنان در تالار شیشه‌ای داغ است و هر روز خبرهای جدیدی در این خصوص منتشر می‌شود به‌طوری‌که بسیاری از فعالان بازار سرمایه از قطعی شدن تغییر رئیس سازمان بورس و تعیین جایگزینی وی خبر دادند و این موضوع به جو منفی بازار دامن زد به این ترتیب به نظر می‌رسد تا زمانی که تکلیف این شایعه و همچنین لایحه بودجه به صورت مشخص روشن نشود، بورس کماکان با نوسانات جدی روبه‌رو خواهد بود.
صادق زیباکلام نیز در یادداشتی برای روزنامه شرق به تغییر مهم حاصل از اجرایی شدن توافق ژنو پرداخته و نوشته است: توافق «ژنو» باعث برهم‌خوردن این وضعیت ۱۰ساله شده است. برای نخستین‌بار، نظر رسمی ترک برداشته است. یا درست‌تر و دقیق‌تر گفته باشیم اجماعی روی آنکه کدام درست است و کدام نیست، چه صلاح است و چه نیست دیگر وجود ندارد. مجموعه دولت به نمایندگی از جانب قوه مجریه، درخصوص توافق «ژنو» به خود تبریک و تهنیت می‌گویند در حالی که برخی نهاد‌ها و محافل، مطلقا این توافق را دستاورد و پیروزی نمی‌دانند.
سرسخت‌ترین مخالفان ژنو، در مجلس حضور دارند. آنان در ابراز مخالفت صریح و علنی با سیاست رسمی درخصوص پرونده هسته‌ای تا آنجا پیش رفتند که نه‌تن‌ها آن را دستاورد نمی‌دانند بلکه آن را به صفاتی چون «ترکمانچای» و «هولوکاست» مزین ساخته‌اند. در حالی‌که در گذشته مطلقا اینگونه نبود. سیاست رسمی هر چه بود، همه یک صدا آن را تشویق و تمجید می‌کردند، اگر هم کسانی منتقد بودند، به ندرت مجال رسانه‌ای شدن دیدگاه‌هایشان را می‌یافتند.
فضای رسانه‌ای به گونه‌ای بود که اگر برنامه، پیشبرد غنی‌سازی بود، همه آن را تأیید می‌کردند. اگر برعکس، تعلیق داوطلبانه غنی‌سازی بود، باز هم آن را تصدیق می‌کردند. اگر کنارآمدن و توافق و سیاست «کجدار و مریز» بود (دوران خاتمی) باز هم آن را تأیید می‌کردند. اگر آن سیاست کنار گذاشته شده و نگاه، عکس آن بود (دوران احمدی‌نژاد) باز مخالفتی صورت نمی‌گرفت. اگر علی لاریجانی و سولانا پیشرفت در مذاکرات داشتند، همه آن را می‌ستودند و اگر جلیلی و اشتون به بن‌بست می‌رسیدند، باز هم تأیید می‌شد.
اما این بار، اتفاق جدید رخ داده است. واکنش‌ها نسبت به توافق «ژنو»، به سه جریان مشخص، تقسیم شده است. بخشی کاملا «موافق» هستند، بخش دیگر، درست در نقطه مقابل آن قرار گرفته و «منتقد» هستند و سرانجام گروه سوم که هیچ اظهارنظری نمی‌کنند و «سکوت» پیشه کرده‌اند. اگر موافقان توافق «ژنو» ظرف ماههای آینده دست بالا را پیدا کنند و تعهدات ما و غربی‌ها، تحقق پیدا کند و شرایط اقتصادی کشور نیز رو به‌بهبودی رود، گروه سوم، به موافقان خواهد پیوست. متقابلا اگر توافق «ژنو» با مشکل مواجه شود و به جایی نرسد یا تغییرات ایجادشده، محدود و کم باشد، در آن‌صورت زمینه برای منتقدان فراهم شده و گروه سوم این بار، همصدا با منتقدان توافق «ژنو» عمل خواهند کرد. می‌ماند دو نکته مهم؛ یکی «اصلی» و دیگری «فرعی». بگذارید «فرعی» را ابتدا توضیح دهم. منتقدان توافق «ژنو»، در واقع، شامل طیفی از تندرو‌ها به‌همراه طرفداران احمدی‌نژاد و «جبهه پایداری» هستند.
انگیزه انتقاد آنان، بیش از آنکه ملهم و متاثر از جزییات توافق «ژنو» باشد، در مخالفتشان با دولت روحانی و اصلاح‌طلبان ـ که دست دوستی به سمت دولت دهم دراز کرده‌اند ـ ریشه دارد. «جبهه پایداری»ها اساسا با هر اقدام، عزل و نصب و با هر سیاست و تصمیم‌گیری مجموعه روحانی و اصلاح‌طلبان مخالف هستند. آنان همچنان خواهان تداوم سیاست‌های دوران احمدی‌نژاد هستند و با هرگونه فاصله‌گیری از آن سیاست‌ها، مخالف هستند بنابراین انتقاد آنان از توافق «ژنو»، مجزا و استثنایی نیست، بلکه تداوم و زیرمجموعه قاعده کلی مخالفت این طیف با هر آن چیزی است که رنگ و بویی از اعتدال و اصلاح‌طلبی داشته باشد. اما نکته «اصلی» حضور فعال طیف اقلیت منتقد توافق «ژنو»، شاید این امکان را به‌وجود آورد تا کل برنامه هسته‌ایمان برای نخستین‌بار، مورد بررسی و نقادی چهره‌ها و شخصیت‌های مستقل‌تر قرار گیرد. شاید برای اولین بار، این فرصت فراهم شود که در مورد بحث مهم و سرنوشت‌ساز هسته‌ای، فقط نظر دولت‌مردان، مسئولان و صاحب‌نظران دولتی مطرح نشود و در «کنار» آنان و «افزون» بر آنان، دیگرانی هم بتوانند درخصوص برنامه هسته‌ای اظهارنظر کنند
آرمان نیز در یادداشتی به قلم حشمت‌الله فلاحت‌پیشه به «بیداری دیپلماتیک ایرانیان و پریشانی خواب واسطه‌گران» اشاره کرده و در بخش‌هایی از آن نوشته است: دیروز برای سیاست خارجی ایران روز خوبی بود، چراکه برای نخستین‌بار سیاست‌های تحریمی سیر قهقرا می‌گیرد و فارغ از کم و کیف کار، اصل موضوع خوش‌یمن است و می‌تواند شروع خوبی در سیاست خارجی ایران باشد منوط به اینکه با وحدت داخلی و کیاست در سیاست خارجی کشور بتواند این روند را ادامه دهد.
کاهش تحریم‌های ایران با مخالفت دو دسته روبه‌روست؛ یکی مخالفانی که در خارج کشور به‌سر می‌برند یعنی کنشگران و بازیگران خارجی و دسته دیگر برخی ایرانیانی که از تحریم ایران همواره استفاده کرده‌اند و از حاشیه‌ای‌بودن و به‌عبارتی پیچیده‌شدن اقتصاد ایران سود برده‌اند. دسته اول که معتقدم روز بدی برایشان است، به این نتیجه رسیده‌اند که ایرانیان به خودشان آمده‌اند و در یک شرایط خاص استراتژیک در دنیا استفاده لازم را می‌برند و کسانی که فرصت‌های توسعه‌ای و منفعت خود را در شرایطی مورد استفاده قرار می‌دادند که شرایط تنگنا برای ملت ایران و توسعه دولت ایران بود. دسته خارج از کشور که مشخصا کشورهایی هستند که با چشم‌انداز ۲۰ساله ایران در شرایط کنونی مشکل دارند. چشم‌اندازی که ایرانیان باید طبق آن در سال ۱۴۰۴ قدرت اول در منطقه باشند ولی شرایط نامساعد بین‌المللی باعث شده که بخش‌هایی از اهداف چشم‌انداز تأمین نشود و روند توسعه و رشد ایرانیان به سختی صورت گیرد.
باز هم سه سناریوی بنزینی روی میز دولت
اعتماد با اشاره به اینکه بهای بنزین در سال آینده ۱۱۰۰ تومان یا ۱۸۰۰ تومان خواهد بود، نوشت: گویا سه سناریو در دولت نهادینه شده است، چرا که همیشه وقتی تصمیم سازان دولتی می‌خواهند درباره موضوعی تصمیم بگیرند، حداقل سه سناریو برای آن تعریف می‌کنند: امری که بسیار مسبوق به سابقه است. نیمه اردیبهشت ماه بود که محمد رضا فرزین دبیر ستاد هدفمند کردن یارانه وقت از سه سناریوی دولتی برای اجرای فاز دوم هدفمند کردن یارانه‌ها خبر داد و گفت: «دولت سه سناریو برای اجرای فاز دوم هدفمندی ارائه کرده است که در سناریوی اول قیمت حامل پیش نهایی بنزین ۱۰۶۰ تومان و در سناریوی سوم ۲۱۶۰ تومان است.» وی در آن زمان رسما اعلام کرد که «قیمت حامل‌های انرژی چند برابر افزایش نخواهد یافت، بلکه بر اساس نرخ ارز قیمت‌های حامل‌های انرژی رشد می‌یابد».
وی که در صحبت‌های آن زمان خود هیچ اشاره‌ای به سناریوی دوم دولت نکرده بود، چندین بار تأکید کرد که دولت سه سناریو برای اجرای فاز دوم هدفمند کردن یارانه‌ها دارد و طی آن به هر طریقی قیمت حامل‌های انرژی مخصوصا بنزین تغییر کرده و افزایش خواهد یافت. وی البته در آن زمان میزان یارانه نقدی که دولت دهم می‌خواست به مردم بدهد را نیز ۲۵۰ هزار تومان ذکر کرد که در آن صورت سناریوی سوم یعنی بنزین ۲۱۶۰ تومانی اجرا خواهد شد. اما از آنجایی که دولت بنایی به اجرای فاز دوم هدفمند کردن یارانه‌ها نداشت این سناریو‌ها اجرایی نشد و مسوولان وقت در ماههای پایانی دولت دهم نیز اشاره‌ای به نحوه محاسبه خود یا سناریوی دومی که مغفول مانده بود نکردند تا اینکه دولت یازدهم روی کارآمد و بار‌ها سخن از تغییرات قیمتی حامل‌های انرژی برای اجرای فاز دوم به میان آمد ولی هیچگاه عدد و رقم دقیقی در این باره اعلام نشد تا همچنان گزینه‌های مختلف در راس صحبت‌های اجرای فاز دوم هدفمند کردن یارانه‌ها باقی بماند.
تا اینکه روز گذشته سید مجتبی شفیعی، رئیس ستاد مدیریت مصرف سوخت که تنها منبع موثق برای اظهارنظرهای سهمیه‌ای سوخت است و هر ماهه در ابتدای ماه درباره سهمیه‌ها و شرایط جدید ابطال کارت‌های سوخت و خودروهای مختلف سخن می‌گوید این بار پا را کمی فرا‌تر گذارده و از سناریوهای سوختی جدید دولت یازدهم خبر داده است که در صورت تصویب دولت، در زمان اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها یکی از این سناریو‌ها اجرا خواهد شد. هدف از اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها از ابتدای آن مدیریت مصرف سوخت در کشور و جلوگیری از هدر رفتن منابعی بود که دولت یارانه زیادی را به آن تخصیص می‌داد. به این جهت افزایش قیمت سوخت نخستین پیش فرض در بررسی‌های همیشگی درباره اجرای فازهای مختلف هدفمند کردن یارانه‌هاست اما اینکه با شرایط اقتصادی حاکم بر کشور و البته تورم ایجاد شده بعد از اجرای فاز اول چه میزان قیمت حامل‌های انرژی افزایش خواهد یافت امری مهم محسوب می‌شود. چرا که هر بار که بحث سناریوهای افزایش قیمت سوخت به میان آمده است فشار روانی و تورمی جدید به اقتصاد کشور تحمیل شده است ولو اینکه این سناریو‌ها اجرایی نشوند. با این حال شفیعی، رییس ستاد مدیریت مصرف سوخت در این شرایط و البته مهلت دو ماهه تا پایان سال جاری که مجلس دست دولت را برای اجرای فاز دوم هدفمند کردن یارانه‌ها بسته است از سه سناریو مطرح شده در این ستاد خبر می‌دهد که نتیجه‌ای جز افزایش قیمت سوخت ندارد.
شفیعی درباره سناریوهای بنزینی روی میز دولت می‌گوید: سه سناریوی ستاد سوخت برای اجرای گام دوم قانون هدفمند کردن یارانه‌ها روی میز دولت است. برخی از این سناریو‌ها با سهمیه بندی و برخی نیز بدون سهمیه بندی است. سناریوی اول بدون تغییر قیمت و تنها تغییر در سهمیه بندی و سناریوی دوم همراه با سهمیه بندی و افزایش قیمت بنزین به ۱۱۰۰ تومان و سناریوی سوم قیمت بنزین آزاد ۱۸۰۰ تومان است. وی البته تاکید می‌کند که: بررسی درباره نحوه اجرای گام دوم در اختیار دولت و ستاد سوخت در این زمینه تصمیم گیری نمی‌کند. البته در بودجه ۹۳ نیز صحبت‌ها از افزایش ۳۸ درصدی حامل‌های انرژی دارد. صحبتی که ظاهرا در مجموع حامل‌های انرژی ۳۸ درصد گران خواهد شد و مشخص نیست سهم بنزین در این سبد افزایشی چقدر است.
با این حال اگر تمام این ۳۸ درصد را معطوف بنزین کنیم، بنزین ۴۰۰ تومانی به ۵۵۰ تومان و بنزین آزاد ۷۰۰ تومانی با رند کردن اعداد نهایتا به هزار تومان خواهد رسید. این محاسبه با این پیش فرض که سهمیه‌ها همچنان باقی بماند و دولت گزینه حذفی را روی میز خود نداشته باشد باز هم با این اعداد ۱۱۰۰ تومان یا ۱۸۰۰ تومانی عنوان شده جدید فاصله دارد که این خود بر ابهامات قیمتی بنزین می‌افزاید. در عین حال یک منبع آگاه از اجرای این افزایش قیمت از دو ماه آینده خبر داده و عنوان کرده است که قیمت و سهمیه بنزین در گام دوم هدفمند کردن یارانه‌ها در دولت نهایی شده است.
وی در این باره گفت: به طور قطع بنزین آزاد از؟ تومان فعلی افزایش قیمت خواهد یافت و نرخی بین؟ تا؟ تومان خواهد داشت. این منبع آگاه با اشاره به بحث و بررسی دولت درباره سهمیه و قیمت بنزین در گام دوم قانون هدفمند کردن یارانه‌ها افزود: چند سناریو در دولت مورد بررسی قرار گرفت: که همه این سناریو‌ها با افزایش قیمت بنزین آزاد از ۷۰۰ تومان فعلی به ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ تومان توافق دارند.
وی ادامه داد: اما نکته مهم این است که در برخی از سناریو‌ها خبری از بنزین سهمیه‌ای نیست. بنزین به طور آزاد و با کارت سوخت عرضه می‌شود و در برخی از سناریو‌ها نیز بنزین سهمیه‌ای وجود دارد. به نظر می‌رسد آنچه در نهایت قرار است اتفاق بیفتد وجود بنزین سهمیه‌ای است اما نرخ این بنزین از ۴۰۰ تومان بالا‌تر خواهد رفت. براساس بحث‌های صورت گرفته میزان سهمیه بنزین برای سال آینده تغییر نخواهد یافت. بنابراین از سال آینده به نظر می‌رسد باید منتظر بنزین ۶۰ لیتر سهمیه‌ای، با نرخ حدود ۷۰۰ تومان و بنزین آزاد با نرخ ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ تومان باشیم.
وی با اشاره به حجم بنزین سهمیه‌ای با نرخ ۴۰۰ تومانی که هم اکنون در کارت‌های سوخت وجود دارد گفت: براین اساس دولت قرار است مهلت یک یا دو ماههای را برای مصرف بنزین سهمیه‌ای ذخیره شده در کارت‌های سوخت بدهد. البته روزهای ابتدای مهر ماه بود که سیدسعید زمانیان، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس از امکان افزایش؟ درصدی قیمت بنزین بدون اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها خبر داده بوده که با این حساب بنزین ۴۰۰ تومانی ۵۷۲ تومان و بنزین ۷۰۰ تومانی ۱۰۰۱ تومان خواهد شد. البته وی گفته بود در این باره دولت باید نظر خود را درباره افزایش قیمت بنزین به مجلس اعلام کند. در بحث هدفمندی یارانه‌ها این موضوع که در برخی از حامل‌های انرژی افزایش نرخ داشته باشیم دیده شده بود و همان طور که در فاز اول هدفمندی تعرفه مصرف حامل‌های انرژی افزایش پیدا کرد، در صورت لزوم حتی بدون اجرای فاز دوم نیز می‌توان افزایش تعرفه مصرف را اجرایی کرد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نهم تصریح کرد: بحث‌هایی که هم اکنون در رشد مصرف بنزین کشور وجود دارد و هزینه‌هایی که برای تولید این فرآورده نفتی صرف می‌شود، نشان دهنده لزوم افزایش نرخ مصرف آن است، ضمن آنکه می‌توان با افزایش نرخ مصرف بنزین، بسیاری از ردیف‌های کمبود بودجه را جبران و از سرمایه به دست آمده در تکمیل پروژه‌های عمرانی اولویت دار استفاده کرد. زمانیان با تأکید بر اینکه افزایش قیمت بنزین بهترین راهکار قانونی برای جبران کمبود بودجه است، گفت: در این خصوص دولت باید نظرش را به مجلس اعلام کند و مجلس این آمادگی را دارد که نظرات دولت را بررسی و در این زمینه با دولت همکاری و همفکری کند. بررسی افزایش قیمت بنزین در مجلس مطمئنا با درنظرگرفتن صرف و صلاح مردم و با توجه به این مسأله که فشار مالی مضاعفی به مردم تحمیل نشود صورت خواهد گرفت.
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۳۹
انتشار یافته: ۶
آقا دست شما درد نکنه. این کار جدیدی که کردین که صفحه اول روزنامه ها رو میندازین به نظر من خیلی جذابه بگو نان -برنج -گندم چقدرارزان شده پاسخ ها
حسین
| 
| ۱۳:۱۴ - ۱۳۹۲/۱۱/۰۱
قیمتا پایین نیومدن اما حداقل مثل دوره قبل همش بالا نمی رن دولت داره خوب کار می کنه... متن وطن امروز خیلی جذابه خدا به خیر بگرداندبگو انشالله
متاسفانه خبری از کاهش قیمت دلار و طلا نیست