این سکوی اولی جهان، اصلا افتخار ندارد!

سرویس اجتماعی‌ ـ اواسط ماه گذشته بود که در یک تصادف زنجیره‌ای در اتوبان ام ـ پنج در جنوب غربی انگلستان، ۳۴ خودرو به هم برخورد کردند و ضمن کشته شدن ده نفر، شمار بسیاری نیز مجروح شدند؛ تصادفی شدید که ساعت ۸/۵ یک شب مه آلود و بارانی رخ داد و در بیست سال گذشته آن کشور بی‌سابقه بود؛ تصادف بزرگی که از دید رسانه‌های آن کشور، فاجعه‌بار‌تر از جنگ افغانستان تعبیر شد و شاهد مدعایشان این بود که سابقه نداشته در یک روز از این «جنگ» ده سرباز انگلیسی کشته شوند.


به فاصله دو هفته، خبر تصادف زنجیره‌ای دیگری روی خروجی خبرگزاری‌های دنیا قرار گرفت که از برخورد ۵۲ اتومبیل در آلمان خبر می‌داد. حادثه دیگری در هوای مه‌آلود که در نزدیکی شهر گروناو در مرز هلند رخ داد و این بار سه کشته و ۳۵ مجروح بر جای گذاشت، در حالی که برخی سرپایی مداوا شدند و برخی حالشان وخیم گزارش شد.

چه بسا تصادفاتی از این دست، آنقدر بزرگ باشند که بتوانند آمارهای بد دو کشور را به روز (آپدیت) کنند، ولی هیچ یک به تلخی رخدادهای مشابه در کشورمان نیستند که ما هر روزه می‌شنویم و می‌خوانیم؛ تصادفاتی تلخ‌تر از زهر که نه در هوای مه‌آلود و غیر طبیعی رخ می‌دهند و نه گویا فاجعه به شمار می‌روند.



گویی اخباری چون تصادف هفته گذشته در محور ازنا ـ اراک، برایمان روزمره شده که تنها در حد یک خبر تلخ باقی می‌ماند و یادمان می‌رود علت حادثه چه بوده است؛ انگار نه انگار که دو خانواده چهار نفره از دست رفتند و ... .

گوش‌ها پر شده از آمار جان‌هایی که هر روز در جاده‌های کشورمان بی‌جان می‌شوند؛ آماری دردآور که حتی می‌تواند خدمات مسئولین مربوطه در پرجمعیت‌ترین کشور دنیا را هم در فشار گذارد و متأسفانه برای ما تبدیل شده به شنیدن و خواندن یک خبر؛ «روزانه ۶۲ نفر در حوادث جاده‌ای کشور کشته می‌شوند»؛ میانگین روزانه‌ای که هرچند به نسبت مدت زمان مشابه در سال گذشته کاهش داشته، همچنان در محدوده غیر قابل قبول نمودار طی طریق می‌کند.

هر ۲۳ دقیقه یک نفر، روزانه ۶۲ نفر، ماهانه ۱۸۶۰ نفر و سالانه بیش از ۲۲۶۰۰ نفر از هموطنانمان در رخدادهای جاده‌ای از دست می‌روند. این تازه روایت مثبت آمار است که از سوی سازمان بهداشت جهانی هم تأیید شده است. *

با نگاهی به آمارهای جهانی، بیشتر با عمق بحران آشنا می‌شویم: تقریبا ۲ درصد از یک میلیون و دویست هزار نفری را که سالانه در جهان بر اثر تصادفات جاده‌ای کشته می‌شوند، ایرانیان تشکیل می‌دهند؛ آماری که با توجه به جمعیت کشورمان (کشور ما با ۷۵ میلیون نفر جمعیت، یک درصد جمعیت کل ساکنان کره خاکی را در خود جای داده است)، موجب شده که از لحاظ ریسک تصادفات جاده‌ای در مقام نخست جهان بایستیم؛ چیزی نزدیک به بیست برابر میانگین جهانی! سکوی نخستی که اصلا غرور آفرین نیست و چه بسا بد‌ترین مقام اولی باشد که به دست آورده‌ایم. **

این در حالی است که از نظر نرخ تصادفات، پس از کلمبیا، ونزوئلا و بنگلادش، مقام چهارم دنیا را در اختیار داریم؛ به عبارتی بهتر، به ازای هر ده هزار وسیله نقلیه در ایران، ۱۲۰ سانحه رانندگی رخ می‌دهد، در حالی که این رقم در کشورهایی مانند فرانسه و ژاپن دوازده تصادف است.

جنگ خارجی با دشمن واقعی یا جنگ داخلی با دشمن ...

بیایید این اعداد و ارقام را از یک زاویه دیگر بررسی کنیم. بنا بر آمار، در حماسه هشت سال دفاع مقدس، ۲۱۳۲۵۵ نفر از غیورمردان این سرزمین که به جنگ دشمنی سراپا مسلح شتافته بودند، به فیض عظیم شهادت رسیدند؛ یعنی هر ساله به طور میانگین ۲۶۶۲۵ فرشته زمینی از میانمان پر کشیدند و رفتند، آن هم در مقابل دشمنی که با کمک همه جنایتکاران دنیا به وطنمان تجاوز کرده بود.

آماری غرورآفرین که از لحاظ کمیت، به شمار کشته شدگان سالانه حوادث جاده‌ای تنه می‌زند؛ اما به راستی چرا باید شمار شهدای یک جنگ تمام عیار با شمار کشته‌های سالانه تصادفات برابری کند؟!

البته این نکته یادآوری می‌شود که سالانه بیش از پنج میلیون نفر از مردم جهان در سوانح جاده‌ای مجروح می‌شوند؛ موضوعی که به حق دستمایه نامگذاری بیستم نوامبر (۲۹ آبان) به «روز جهانی قربانیان تصادفات جاده‌ای» شده است ** تا شاید گام کوچکی باشد برای حفاظت از امثال دانشجویانی که امروز (چهارشنبه) دچار نقص عضو شدند.

این در حالی است که به گفته کار‌شناسان «تراکم بالای خودرو در جاده‌ها، نقص ایمنی خودرو‌ها، کمبود ظرفیت بزرگراهی، وجود بیش از دو هزار نقطه حادثه‌خیز در جاده‌ها، کمبود خدمات ایمنی و امدادی و فرهنگ نادرست رانندگی»، از مهمترین عوامل تصادف جاده‌ای در ایران به شمار می‌آید.

از میان عوامل اساسی نامبرده، وزن اصلی را به کدام عامل می‌دهید و اقدام اساسی از سوی چه کسانی ـ اعم از آحاد ملت یا مسئولین ـ باید انجام گیرد؟


این پرسشی است که پاسخ آن را به دیدگاه‌های شما وا می‌گذاریم.

---

*  سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۰۸، شمار ایرانیانی که سالانه در جاده‌های کشور کشته می‌شوند، ۲۳ هزار ذکر کرده و بنا بر برخی محاسبات دیگر، این آمار ۲۷ هزار هم نقل شده است.

**‌ «بان کی مون»، دبیر کل سازمان ملل، در پیامی به مناسبت این روز، خواستار یاری همه نقش آفرینان شامل برنامه ریزان شهری، طراحان خودرو، سیاستگذاران و استفاده کنندگان از جاده‌ها برای بهبود ایمنی جاده‌ها شد. وی با اشاره به «دهه اقدام برای ایمنی جاده‌ها (۲۰۲۰ ـ ۲۰۱۱)» که از امسال به منظور نجات جان پنج میلیون انسان آغاز شده است، افزود: در این طرح جهانی، چهارچوبی به دولت‌ها، جامعه مدنی و بخش خصوصی برای همکاری با یکدیگر برای بهبود مدیریت جاده‌ای، ارتقای ایمنی جاده‌ها و خودرو‌ها، آموزش رانندگان، سرنشینان و عابران پیاده درباره رفتار ایمن ارایه می‌شود.