بازدید 21671

آنچه علی حاتمی چهل سال پیش در خشت خام دید!

محمددیندار
کد خبر: ۱۴۲۲۵۵
تاریخ انتشار: ۲۴ دی ۱۳۸۹ - ۱۰:۲۴ 14 January 2011
چند سال است  آفت های مختلفی  که  به  جان  ورزش  افتاده، انتقاد  بسیاری  از دلسوزان را در پی داشته است. بی اخلاقی های درون صحنه های ورزشی و پشت صحنه های آن، ناهنجاری هایی که گاه خبری از آنها به بیرون درز می کند، دستمزدهای کلانی که هیچ نسبتی با دستمزد یک کارگر، یک استاد، یک هنرمند، یک اندیشمند و... ندارد، آن هم از جیب مردم و برای ورزشکاری که شاید در یک فصل دو بار هم به میدان نرود، ورزش ها و رشته هایی که دردی از کسی دوا نمی کند و روحی را تعالی نمی بخشد و بیشتر بر تنومندی بازو و برجستگی عضله تاکید  دارند، تنها نمونه هایی از این  آفت هاست که دل خیلی ها را آزرده و لبشان را به شکوه می گشاید.

با این حال هر چند که این زخم ها چند سال است که سر باز نموده و نارضایتی هایی را برانگیخته است، اما باید درود فرستاد به روح کسانی چون استاد علی حاتمی، نویسنده و فیلمساز شهیر ایران زمین که در سال 1349 یعنی درست 40 سال پیش و با اولین اثر سینمایی خود و اولین فیلم موزیکال تمام رنگی تاریخ سینمای ایران، یعنی «حسن کچل» نسبت به وقوع کج روی در ورزش هشدار داده و با ظرافت تمام فرق «ورزش برای ورزش» و ورزش برای تعالی جامعه و روح انسانیت را مطرح نموده بود و به این ترتیب آن چه را که خیلی ها هنوز که هنوز است در آینه نمی بینند، آن سینماگر بزرگ، چهار دهه قبل با نگاه هنرمندانه، ظریف و دلسوزانه خود در خشت خام مشاهده  نمود.

به یاد بیاورید سکانسی را که حسن کچل برای طلب یاری به نزد پهلوانی تنومند می رود و در کنار گود زورخانه نشسته و ضمن تماشای حرکات ورزشی و تمرینی او به گفتگو با پهلوان می نشیند. در این صحنه، پهلوان مغرورانه به بیان قهرمانی های خود می پردازد و از بلند کردن سنگ هفتاد منی با افتخار یاد می کند و حسن کچل که تصوری دیگر از عالم و مرام پهلوانی دارد و آنها را انسان هایی می داند که در پی رفع مشکلات مردم هستند، سوالاتی از او می پرسد که به مذاق پهلوان خوش نیامده و در عین حال با پاسخ هایی مواجه می شود که تصورات پیشینش را نقش بر آب می کند.
 
بخشی از دیالوگ های این سکانس را با هم بخوانیم:

پهلوان: (با غرور) من سنگ هفتاد منی را بلند کردم.
حسن کچل: از کدوم چاه؟
پهلوان: (با دلخوری) بازم میگه چاه!
حسن کچل: از جلوی کدوم چشمه؟
پهلوان: (متعجب) چشمه!؟
حسن کچل: آره! همون چشمه که آب را به روی مردم شهر بسته.
پهلوان: من سنگ رو از روی زمین صاف بلندکردم.
حسن کچل: زدیش به سر دیوها.
پهلوان: (دلخور) بازم میگه دیو!؟ من سنگ رو گذاشتم سرجاش.
حسن کچل: (با تعجب) چرا!؟
پهلوان: واسه  اینکه اگه یه بند انگشت  اشتباه می کردم، بازنده بودم. آخه گوش تا گوش داور نشسته بود.
حسن کچل: (به طعنه) خسته نباشی پهلوون!
پهلوان: پاینده باشی جوون.
حسن کچل: ولی آخه دیوها چی می شن؟! اژدها؟!
پهلوان: (درحال تمرین) جوون من دارم از حالا خودمو برای بهار آینده آماده می کنم. می خوام تو اون بهار، سنگ صد منی رو ور دارم.
حسن کچل: (به طعنه) که دوباره بزاریش سرجاش!
پهلوان: آره.
حسن کچل: لواشک آلو! (زرشک)
پهلوان: (دلخور ومتعجب) چی!؟
حسن کچل: برگه هلو (زرشک)!
پهلوان: (دلخور) چی!؟
حسن کچل: (به طعنه) خسته  نباشی  پهلوون!
پهلوان: پاینده باشی جوون.

به این ترتیب زنده یاد استاد علی حاتمی  در این سکانس با زبانی هنرمندانه و استعاری وظیفه قهرمانان را نه تنومند کردن هیکل و زور بازو و نه ورزش کردن برای ورزش، بلکه رسالت آنان را کمک به جامعه و زدودن زشتی ها و یاری نیازمندان با استفاده از موقعیت خود دانسته و غیر آن را شایسته طعن می داند. اما آیا براستی غالب قهرمانان ورزشی ما امروزه و با وجود تمامی شعارها و ادعاها این چنین هستند؟ آیا روند حاکم بر ورزش و سیاست های اتخاذ شده قادر است که چنین پهلوانانی را تربیت کرده تا ضمن مبارزه با هیولای درون و اژدهای نفس، سنگی از پیش پای مردم بردارند؟ شما خود قضاوت کنید!

در پایان بخشی از اشعار تیتراژ فیلم حسن کچل را که به شکلی دلنشین و ریتمیک توسط استاد مرتضی  احمدی در این اثر اجرا شده و از حس و حالی خاص و نوستالژیک برخوداراست، تقدیم همه هنر دوستان می کنیم:

آسمون آبیه همه جا, اما آسمون اون وقتا آبی تر بود...رو بوما همیشه کفتر بود...
حیاتا باغ بودند, آدما سر دماغ بودند/ بچه ها چاق بودند, جوونا قلچماق بودند/ دخترا با حیا بودند, مردما با صفا بودند/ حوض پرآبی بود, مرد میرابی بود/ شبا مهتابی بود, روزا آفتابی بود/ حالی بود عالی بود, نونی بود, آبی بود/ چی بگم...نون گندم مال مردم اگه بود, نمی رفت از گلو پایین بخدا/ اگه هم مشکلی بود, آجیل مشکل گشا حلش می کرد/ بچه ها بازی می کردند تو کوچه/ جمجمک برگ خزون, جمجمک مورچه داره/ سلامی بود,علیکی بود, حال جواب سلامی بود/سفره ها گر همه هفت رنگ نبود, همه آشپزخونه ها دود می کرد/ روغنی بود,  گوشتی بود, دمبه ای بود/ آی شب جمعه ای بود/ برکت داشت پولا, پول به جون بسته نبود,آدم از دست خوش خسته نبود...
سلام پرواز
خیرات نان
بلیط اتوبوس
تبلیغات تابناک
اشتراک گذاری
برچسب ها
مطالب مرتبط
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۲
انتشار یافته: ۶۵
خودت هم فهمیدی چی نوشتی تابناک ؟؟؟ من کی اینطوری گفتم !!!!!!!!!!!!!!!!!!
راست میگین !
علی حاتمی " خدابیامرز " هم راست میگفت !
مرتضی احمدی هم شعر خوبی خوانده بود !
من هم این فیلم رو اون سال ها توسینما دیدم نه تو ویدئو ! اونم قاچاقی !!!!
فقط به من بگین چرا امروزه تو سینما یا تلویزیون این فیلم ( یا مثل این فیلم ) نشون داده نمی شه !!!!!!!
حسن کچل تو این فیلم با خیلی های دیگه دیداری با همین مضامین داشت ، یادتونه !!!
شاعر رو یادتونه ؟
دیو رو یادتونه ؟
تاجر رو یادتونه ؟
سیب گاز زده رو یادتونه ؟
. . . یادتونه ؟
دست شما درد نکند که به بهانه ای یادی از این بزرگ کردید.
خدا رحمتش کنه! واقعا اسطوره ای بود در سینمای کاملا ایرانی که هیچ جشنواره اجنبی ازش تقدیر نکرد، هم چنین خیلی از جشنواره‌های ملی. ولی در قلب و جان ایرانیان جای دارد: ساخته های او بوستان و گلستان و مثنوی معنوی آسمان سینمای ایران است.
خیلی عالی بود من اضافه می کنم که پهلولنی و درستکاری باید در ذات ورزش باشد باید فرهنگ خودش را همراه داشته باشد . در کشتی پهلوانی ، کشتی گیر نمی تواند با کلک و حقه بر حریفش پیروز شود و اگر شد حتی طرفدارانش هم او را پهلوان نمی دانند و اگر کشتی گیری پهلوانانه کشتی گرفت و حریفش را شکست داد مورد تشویق همه قرار می گیرد حتی خود کشتی گیر شکست خورده . اما در فوتبال درست برعکس است . پهلونی و جوانمردی در ذات این ورزش نیست . اگر دفاع یک تیم از پس فوروارد حریف بر نیاید بر روی او خطا می کند و همه اورا به خازر خطایش تشویق می کنند این یعنی درستکاری در ذات فوتبال نیست و در نتیجه این فرهنگ بر سازمان فوتبال هم حاکم می شود و اگر فوتبال ورزش ملی شد این فرهنگ در جامعه هم جاری می شود و شما می توانید اثراتش را در رانندگی مردم شهر هم ببینید
چهل سال پیش خیلی ها خیلی چیز ها را فهمیدند و انقلاب کردند ولی ............افسوس !
قهرمان پهلوان که نداریم بماند، حاتمی هایمان هم مرده اند
خدایش بیامرزد
البته روح مردانگی و پهلوانی در ورزش ما مدتهاست که مرده از روزی که قیمت بازیکنای خارجی تو ورزش از رادیو تلوزیون اعلام شد از روزی که ماجرای فساد اخلاقی ورزشکارای خارجی از رادیو تلوزیون اعلام شد خارجیهایی که به دلیل نداشتن اسوه و الگوی پهلوانی واقعی و مردان خدا همیشه از ما هزار ها پله عقب بودن حالا مارم دارن مثل خودشون تهی میکنن روح پهلوانی با پول و تبلیغات و پارتیهای شبانه و فساد عجین نیست وقتی پهلوون این مرزو بوم به عنوان مثال آقا تختی با پیشنهاد مبلغ زیادهم حاظر نمیشه در یک تبلیغات تلوریونی شرکت کنه و وقتی شاه میخواد گردنش مدال بندازه به دلیل ظلم و نارضایتی از شاه گردنشو خم نمیکنه که شاه مدال بندازه گردنش و جلوی اون همه وزیر و وکیل شاهو خراب میکنه وقتی پوریای ولی طاقت شکستن دل یک مادرو حتی برای پهلوون اولی پایتخت نداره وقتی اون پهلوون تو جبهه ها از اسلحه به جای میل زور خونه استفاده میکنه و مثل یه پهلوون به جنگ دشمنای ملت ایران میره اینها و امثال اینها که بی نام و نشان آمدند و رفتند آبرو و شناسنامه غیرت ایرانی هستند و کسانی امثال ... که در تبلیغات کشورای عربی که چشم دیدن ایرانی شیعه رو ندارن شرکت میکنه و بازیکنای فوتبال که ... البته نه همشون و هزارها مورد دیگه آبروی ایران و بچه شیعه رو بردن پس نشون میده خارجیها در کار خودشون بسیار موفق بودن
علی حاتمی هنرمندی است که در آثارش با ظرافت به فرهنگ و تاریخ این مرزو بوم می پرداخت و درهمانحال آفتهایی راکه ممکن است به این فرهنگ آسیب برساند به نقد می کشید.افسوس که او در زمان خود چنانکه باید قدر دانسته نشد و ازتمام ظرفیتهای او استفاده نشد.ازشما نیزبابت این یادداشت هوشمندانه تشکرمی کنیم.
یادش بخیر یادم سیزده بدر سال 55 یا 56 بود که تلوزیون پخشش کرد. ایکاش یک بار دیگر میشد این فیلم را از تلوزیون ایران تماشا کرد. انشاءالله.
سلام

خدا رحمت کند آقای علی حاتمی رو که من به ایشون افتخار میکنم
اکثرفوتبالیستها با قراردادهای سرسام آورباشرکتهای دولتی به ثروتهای افسانه ای می رسند بی آنکه از نظرحرفه ای و اخلاقی مدارج پیشرفت را طی کرده باشند. مقامات دولتی که دم از عدالت می زنند چرا جلوی این قراردادهای هنگفت را نمی گیرند.فقط زورشان به هنرمندان رسیده ست. راستی جریمه فوتبالیستهایی که در آن پارتی کذایی بودند چه شد؟چرا خبری ازجریمه ومحروم کردن آنها نیست.
تشکر از این متن زیبا. فقط حیاط رو حیات نوشتین
واقعا که گل نوشتی!!! بدبختیه اینه که نه تنها در ورزش بلکه در همه امور زور می زنیم و سنگ هفتاد منی رو بلند می کنیم اما چون نمی دونیم باهاش می خوایم چیکار کنیم دوباره می ذاریم سرجاش. عجب!!!
ياد ايامي كه در گلشن فغاني داشتم ....
عزیز من این مال مرحوم حاتمی نیست چیزی است موجود در فرهنگ ایرانی. در آن موقع پهلوان یعنی شخص صاحب قدرت و حسن کچل از صاحب قدرت میخواد که قدرتش را در راه درست وکمک به مردم صرف کند. اما در دنیای مدرن ورزشکار اینگونه نیست بلکه فقط بخشی از آنها به کمک رسانه ها به اعتبار و شهرتی دست می یابند که قدرتی آنچنانی محسوب نمی شود بله می شود با آن برای ملت کمکهایی فراهم کرد اما کارکرد اصلی ورزش و ورزشکار در دوره جدید ایجاد اوقات فراغت برای مردم است که اینکار معمولا صورت می گیرد. البته برای آن دسته از ورزشکارهایی که شهرت فراوان پیدا می کنند خواه ناخواه یک نقش الگوسازی الصاق می شود که باید ظرفیت جامعه و ورزشکاران برای پذیرش یا عدم پذیرش آن آماده کرد
يادش بخير......
فیلمساز شهیروطن یعنی علی حاتمی نقشی بیهمتا درگسترش فرهنگ سینمایی وتلویزیونی این سرزمین داردومجموعه هزاردستان او هیچگاه نمونه ای نخواهد داشت. فیلم مادر او زیباترین فیلمی است که در باره مقام مادر ساخته شده.فیلم سوته دلان او شعری سینمایی است که چنگ بر دل می زند.تا کی چرخ گردون همچون اویی را دوباره به مردم ایران هدیه نمایید. روحش شاد باد.
بسیارظریف وهنرمندانه نوشته اید.آفرین برشما ودرود به روح استادغزل سینما علی حاتمی
خیلی زیبا و دلنشین و در عین حال تکان دهنده بود. امیدوارم واقعا همه ی ما آدمها هر از گاهی، نگاهی کنیم به اینکه چه می کنیم با زندگی و بودنمون.
نویسنده فراموش کرده که ورزشکارمصلح اجتماعی نیست این وظیفه مهم درجامعه بعهده اقشاردیگرازجمله دانشگاهیان ،فرهیختگان ،و...است اما اگرورزشکاری مصلح هم باشد فبها !می شود مثل جهان پهلوان تختی .
واقعأ که سال به سال دریغ از پارسال .
قدیما همه چیز زیباتر , خوشبو تر , گرمتر , با مهر و صفا تر و پر رنگ تر بود .
دمت گرم اما ایکاش یکی بود این حرفهارو به مسئولین ورزشی بگه آخه اونا پول مردم رو طوری توجیب ورزشکارا میریزن که انگار ارث باباشونه (الالخصوص فوتبالیستا)
شهر که شلوغ می شه قورباغه ها هفت تير کش می شن و آخر این هفت تير کشی همين می شه که: آسمون ديگه آبی نميشه ، فقط بعضی آشپزخونه ها دود می کنند و ... .
رفع مشکلات مردم و زدودن زشتی ها و گرفتاری ها از وظایف دولته که این روزها اتفاقا مثل پهلوان داستان زیاد به اینجور کارا روی خوش نشان نمی دهد .
کار قهرمان امروزی همان بلند کردن سنگ از زمین صاف و گذاشتن سر جاشه تا ما بتونیم با آمار مدالهامون به دیگر کشورها پز بدهیم .
در ضمن این متن ربطی به دستمزد نجومی فوتبالیستها نداشت
خدایش بیامرزاد
بدون تعارف حس زيبا و غريبي در من ايجاد شد كه انگار ما اصل خودمان را فراموش كرديم راستي چرا؟؟؟
چه زيبا...
اشاره خوبي بود...
روح اينكارگردان شاد...
البته بازيگر آن خارج نشين است...
و از ديد شما اينها هنرمند نيستند...
پس مجبور نيستيد از آنها چيزي بگوييد..
امان از این همه چاه در کشور!
چاه نفت و چاه ...
امان!
ز نوشته های این نویسنده بیشتر استفاده کنید عالیست.
لواشک آلو !
اصلا معلوم نبود که منطورتون با کس خاصی نیود
روحش شاد.!
ورزش برای پول
زنده باد شهرت و تیپ و پول
و مرده باد نام وطنم
برچسب منتخب
# ماه رمضان # عید نوروز # جهش تولید با مشارکت مردم # دعای روز هجدهم رمضان # شب قدر