همه جزئیات دیدار نتانیاهو و ترامپ؛ دو خواسته «بی بی» درباره ایران چیست؟
نتانیاهو دو پیام درباره ایران منتقل خواهد کرد: باید از تنش جلوگیری شود و باید فشار اقتصادی سنگین بر جمهوری اسلامی اعمال شود.
به گزارش سرویس بین الملل تابناک، «وای نت» در گزارشی به بررسی سفر «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی به آمریکا و دیدار با «دونالد ترامپ» رئیس جمهور این کشور پرداخته که در ادامه آمده است.
لازم به ذکر است انتشار مقالات خارجی به معنای تایید محتوای آن از سوی تابناک نیست.
انتظار میرود بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر، برای سفری مهم و دیپلماتیک عازم ایالات متحده شود؛ سفری که طی آن با دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در اقامتگاه خصوصی او در مارالاگو در فلوریدا دیدار خواهد کرد و به دنبال دستیابی به تفاهمهایی درباره مجموعهای از مسائل حیاتی خواهد بود. این دیدار قرار است روز دوشنبه ساعت ۱۰:۳۰ شب به وقت اسرائیل برگزار شود. پیش از آن، نتانیاهو با مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، دیدار خواهد کرد.
برنامهٔ نخستوزیر شامل دیدارهایی در روز دوشنبه با ترامپ و روبیو است. در این مرحله، جزئیاتی درباره برنامهٔ روز سهشنبه منتشر نشده و احتمال دارد این روز برای دیدار با معاون رئیسجمهور، جی. دی. ونس، مورد استفاده قرار گیرد.
روز چهارشنبه، انتظار میرود نتانیاهو با رهبران جامعهٔ انجیلی دیدار کند و سپس به همراه همسرش در رویدادی در یک کنیسه در میامی شرکت کند. خروج نتانیاهو از آمریکا برای روز پنجشنبه برنامهریزی شده و بازگشت او به اسرائیل برای روز جمعه پیشبینی شده است.
مجموعه مسائل دیپلماتیک و امنیتی مرتبط با اسرائیل، از جمله موضوعاتی که نیازمند تصمیمگیریهای مهم هستند، بین گفتوگوها با ترامپ و روبیو تقسیم خواهند شد. دیدار با ترامپ مهم است، اما تعیینکننده تلقی نمیشود. مشخص نیست که آیا دیدار دیگری میان دو رهبر در ادامهٔ هفته برگزار خواهد شد یا نه. این تصمیم به نتیجهٔ گفتوگوی نخست بستگی دارد، هرچند احتمال برگزاری دومین دیدار نتانیاهو–ترامپ بالا است. در حال حاضر، هیچ دیدار یا تماسی با ونس یا وزیر جنگ، پیت هگست، برنامهریزی نشده است.
نتانیاهو با هواپیمای رسمی «بال صهیون» به فلوریدا پرواز خواهد کرد. همانند سفرهای قبلی، انتظار میرود هواپیما مسیری بسیار طولانی را طی کند تا از عبور از کشورهایی که ممکن است در صورت فرود اضطراری، حکم دستگیری بینالمللی او را اجرا کنند، از جمله بریتانیا، فرانسه و پرتغال، اجتناب شود. بهدلیل مسیر طولانی، دفتر نخستوزیر اجازه نداده است که خبرنگاران در این پرواز همراه او باشند. برخی از اعضای هیئت همراه با پروازهای تجاری به آمریکا سفر خواهند کرد.
تقویت شراکت
روابط دوجانبه با آمریکا: نتانیاهو در گفتوگوهای خود با طرفهای آمریکایی به بررسی راههای تقویت همکاری میان دو کشور در حوزههای نوآوری راهبردی خواهد پرداخت؛ با تأکید بر هوش مصنوعی، فناوریهای کوانتومی و امنیت سایبری—حوزههایی که اسرائیل در آنها بسیار پیشرفته و از رهبران جهانی به شمار میرود.
غزه
دو سؤال کلیدی روی میز قرار دارد: دیدگاه رئیسجمهور ترامپ درباره خلع سلاح غزه و خلع سلاح حماس چیست؟ از دید اسرائیل، اینها مسائل بنیادی برای هرگونه پیشرفت در بازسازی، حکمرانی در غزه و موضوعات مرتبط هستند. نتانیاهو میخواهد دیدگاه ترامپ را بشنود و بفهمد «نیروی بینالمللی تثبیتکننده» (ISF) که رئیسجمهور آمریکا برای غزه تشکیل میدهد، چگونه قرار است این اهداف را اجرا کند.
محافل نزدیک به نتانیاهو تأکید میکنند که همه چیز در «برنامه ۲۰ مادهای» ترامپ—که اسرائیل آن را پذیرفته—وجود دارد و اکنون تمرکز بر اجرای آن است. از اینجا، گفتوگوها به سطح تاکتیکی منتقل میشود، از جمله اینکه کدام کشورها در سازوکار بینالمللی مشارکت خواهند داشت. در جلسه اخیر کابینه امنیتی گزارش شد که آمریکا از سه کشور تعهد گرفته است که نیرو به غزه بفرستند.
نتانیاهو بهوضوح اعلام خواهد کرد که از دید اسرائیل، کشورهایی مانند ترکیه و پاکستان نمیتوانند بخشی از نیروی تثبیتکننده باشند. در اسرائیل، از مشارکت کشورهایی همچون اندونزی، جمهوری آذربایجان و ایتالیا حمایت میشود. رهبران دو طرف درباره نحوه حرکت به سمت فاز دوم توافق آتشبس غزه با تأکید بر حذف حماس، ترکیه و پاکستان از معادله بهتفصیل گفتوگو خواهند کرد. ترامپ نیز انتظار میرود «پروژه سانرایز» —طرح بازسازیاش که قرار است از رفح آغاز شود—را به نتانیاهو ارائه دهد.
اسرائیل انتقال به فاز دوم را به بازگرداندن جسد گروگان (اسیر) کشتهشده، گروهبان یکم ران گویلی، مشروط کرده است. نتانیاهو مادر و برادر گویلی را به اجلاس میبرد تا آنها را به ترامپ معرفی کند—رئیسی که اخیراً دستکم دو بار گفته بود «همه گروگانها بازگردانده شدهاند». در اسرائیل امید وجود دارد تلاش متمرکزی که در نشست اخیر تیم اسرائیلی با میانجیها در قاهره توافق شد، در روزهای آینده نتیجه بدهد.
بر اساس ارزیابیها، ترامپ پس از دیدار با نتانیاهو و احتمالاً در ژانویه، گذار به فاز دوم و تشکیل نیروی تثبیتکننده را اعلام خواهد کرد. نیروها فوراً وارد غزه نخواهند شد، زیرا چند هفته دیگر برای آمادهسازیهای لجستیکی لازم است. این نیرو احتمالاً فعالیت خود را در مناطقی که تحت کنترل اسرائیل هستند آغاز میکند، نه نواحی تحت کنترل حماس.
اسرائیل میخواهد اطمینان یابد که طرح، خلع سلاح واقعی حماس را تضمین میکند، نه اقدامات نمادین یا تاکتیکی. همین امر برای غیرنظامیسازی غزه نیز صادق است. احتمال مشارکت یک نهاد تکنوکرات فلسطینی در اداره غزه نیز مطرح خواهد شد، شامل اینکه چه کسانی در آن باشند و چه کسانی نباشند. اسرائیل میخواهد از یک سو قطع کامل ارتباط با حماس را تضمین کند و از سوی دیگر ارتباطی حداقلی با تشکیلات خودگردان داشته باشد؛ ترجیح آنها افراد حرفهای و میانهرو—مانند سلام فیاض، نخستوزیر پیشین فلسطین—است.
یکی از مقامات ارشد اسرائیلی پس از نشست کابینه روز پنجشنبه گفت: «طرح اصلی ترامپ و نتانیاهو این بود که پس از پایان جنگ و بازگشت گروگانها (اسرا)، توافقات ابراهیم گسترش یابد. اما اکنون با چالشی بزرگتر روبهرو شده. محور اصلی، فاز دوم و نیروی چندملیتی خواهد بود. ترکیه در این طرح حضور نخواهد داشت. هیچ کشوری که نخواهیم به ما تحمیل نمیشود، و ما ترکیه را نمیخواهیم.»
او افزود: «حتی اگر جسد ران گویلی بازگردد، باز هم انتقال به فاز دوم زمان میبرد، چون همه نیروها آماده نیستند. اینطور نیست که فردا یک نیروی کامل برسد. آمریکاییها میخواهند همهچیز پیش از ورود نیروها سازمانیافته باشد. در اسرائیل تردید جدی هست که آیا نیروی بینالمللی قادر به خلع سلاح حماس خواهد بود یا نه، اما باید به آن فرصت داد. طبق ارزیابیهای اطلاعاتی، حماس هنوز فعال است، خود را مسلح میکند و بازسازی میشود، اما به قدرت سابقش بازنگشته است.»
سوریه
نتانیاهو پیامی بسیار روشن به ترامپ و روبیو منتقل خواهد کرد: ارتش احمد الشرع، رئیسجمهور سوریه—که در مراسم سالگرد سقوط اسد شعار «بهسوی قدس» و «در راه غزه هستیم» سر میداد—شامل نیروهایی است که نشان داعش بر لباس دارند؛ وضعیتی که اسرائیل نمیتواند به آن اعتماد کند و الشرع را شریک باثباتی بداند. نتانیاهو خواهد گفت که اسرائیل پیش از هر چیز میخواهد اعتمادسازی کند، از جمله ایجاد منطقه غیرنظامی در جنوب سوریه که تهدیدی برای اسرائیل نباشد، حفاظت از جمعیت دروزی برای جلوگیری از کشتار دیگر، و جلوگیری از تبدیل شدن دمشق به انبار سامانههای تسلیحاتی پیشرفته.
در مورد دخالت روسیه در سوریه، یک مقام ارشد گفت چنین سناریویی میتواند ضربهای به ترکیه باشد. با این حال، رئیسجمهور سوریه با چالشهای داخلی جدی روبهرو است. درباره امکان رسیدن به توافق امنیتی با سوریه، مقام یادشده گفت: «فکر میکردیم سریعتر ممکن شود، اما آنها بیثباتاند.»
ایران
نتانیاهو دو پیام درباره ایران منتقل خواهد کرد: باید از تنش جلوگیری شود و باید فشار اقتصادی سنگین بر جمهوری اسلامی اعمال شود. او به دنبال تفاهم با آمریکاییها درباره این است که «توافق خوب» با تهران چه ویژگیهایی باید داشته باشد. چنین توافقی باید شامل غنیسازی صفر، سانتریفیوژ صفر و نظارت فراگیر و پیوسته آژانس باشد. هیچ خط قرمزی نباید شکسته شود.
برنامه موشکی ایران هم مطرح خواهد شد و اسرائیل اطلاعاتی درباره تحولات نگرانکننده ارائه خواهد کرد. با این حال، مقامات اسرائیلی تأکید دارند که این دو تهدید نباید با هم خلط شوند: از دید اسرائیل، برنامه هستهای تهدیدی وجودی است، در حالی که موشکها تهدیدی هستند که اسرائیل پیشتر نیز با آن مواجه بوده است.
لبنان
لبنان و حزبالله در این دیدار موضوعی ثانویه هستند، زیرا اسرائیل و آمریکا درباره وضعیت مرزهای شمالی دیدگاه مشابهی دارند. یک مقام ارشد گفت: «فکر میکنیم ارتش لبنان بسیار کند و ناقص حرکت میکند و انتظار داریم روند خلع سلاح ادامه یابد. اگر چارهای نباشد—که البته برای ما نه فردا و نه پسفردا اتفاق نخواهد افتاد—مجبور به حمله دوباره به حزبالله خواهیم شد.»
اسرائیل تأکید دارد شکاف میان اسرائیل و واشنگتن درباره لبنان حداقلی است. مقام یادشده گفت: «دولت لبنان بسیار مایل است حزبالله را خلع سلاح کند، اما در انجام آن ناتوان است. تمایل اسرائیل ادامه حفظ مناطق و انجام عملیات است. ما پیوسته اوضاع را رصد میکنیم و آماده اقدام هستیم اگر احساس کنیم همه گزینههای دیگر تمام شده است.»
ترکیه
ترامپ برای نتانیاهو و رجب طیب اردوغان احترام قائل است. از دید اسرائیل، ترکیه رقیب است، نه دشمن. چالش اسرائیل به همراه ترامپ تعیین قواعد بازی است—اینکه رقابت تا کجا ادامه دارد و چگونه باید از تبدیل آن به دشمنی آشکار که به ضرر هر دو طرف است جلوگیری کرد.
با این حال، ترکیه موضوع اصلی نخواهد بود. موضوع فروش جنگندههای اف ۳۵ به ترکیه در گفتوگوهای اسرائیل–آمریکا مطرح شده، اما پیشرفتی حاصل نشده است. قانون آمریکا فعلاً فروش این هواپیماهای پیشرفته را تا زمانی که ترکیه سامانههای روسی را بهکار گیرد ممنوع میکند.
عربستان سعودی
نامشخص است که آیا عادیسازی روابط با عربستان در نشست فلوریدا مطرح خواهد شد یا نه. سعودیها به نظر میرسد از دولت کنونی اسرائیل ناراضیاند و ترجیح میدهند تا پس از انتخابات کنست صبر کنند. با این حال، ممکن است ترامپ این موضوع را با نتانیاهو مطرح کند.
نتانیاهو در شرایطی به مار-ا-لاگو میرسد که نارضایتی اطراف ترامپ از اسرائیل و نتانیاهو رو به افزایش است، زیرا تصور میشود آنها مانع طرحهای منطقهای رئیسجمهور هستند. اما در اسرائیل اطمینان وجود دارد که وقتی ترامپ حرفهای نتانیاهو را بشنود و اطلاعاتی که ارائه میکند بررسی کند، قانع خواهد شد.
یک مقام ارشد گفت: «تجربه گذشته نشان میدهد ترامپ از اسرائیل حمایت میکند و تصمیمی نمیگیرد که آن را به خطر اندازد. هیچ بلوک یکپارچهای از مشاوران مخالف اسرائیل وجود ندارد؛ برخی بیشتر حامیاند. رابطه نزدیک میان نتانیاهو و ترامپ به نخستوزیر امکان میدهد بر تصمیمات تأثیر بگذارد—فقط این بار آسان نخواهد بود.»
انتظار نمیرود خواستههای شهرکنشینان درباره الحاق کرانه باختری در این نشست مطرح شود.
سفر نتانیاهو در حالی انجام میشود که ترامپ به توافق آتشبس میان روسیه و اوکراین نزدیک شده است. انتظار میرود ترامپ پیش از رسیدن نتانیاهو با ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، دیدار کند. ترامپ ممکن است با استفاده از این شتاب، امکان پیشرفت در خاورمیانه را نیز بیازماید. هنوز روشن نیست آیا این امر به فشار بیشتر بر اسرائیل منجر خواهد شد یا برعکس.
